Η λειτουργική ιατρική είναι μια μορφή εναλλακτικής ιατρικής που επικεντρώνεται στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ του περιβάλλοντος και του γαστρεντερικού, ενδοκρινικού και ανοσοποιητικού συστήματος. Αυτοί που την εξασκούν υποστηρίζουν ότι αναπτύσσουν ατομικά θεραπευτικά σχέδια για τους ανθρώπους που θεραπεύουν. Η λειτουργική ιατρική περικλείει μια σειρά από μη-αποδεδειγμένες «ιατρικές» μεθόδους και υπάγεται στη κατηγορία της «συμπληρωματικής ιατρικής».
Ο όρος «λειτουργική ιατρική» έγινε γνωστός στις ΗΠΑ από τον Jeffrey S. Bland όταν δημιούργησε το Ινστιτούτο Λειτουργικής Ιατρικής το 1993, θυγατρική της εταιρείας HealthComm, μια εταιρία που προωθούσε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους που μπήκε στο στόχαστρο της Ομοσπονδιακής Επιτροπής για το Εμπόριο (FTC) το 1991. Η HealthComm και μια άλλη εταιρεία που ανήκει στην Bland κατηγορήθηκαν επειδή έκαναν τον ανυπόστατο ισχυρισμό πως το πρόγραμμα Nu-Day Diet θα μπορούσε να αλλάξει το μεταβολισμό των καταναλωτών και να τους αναγκάσει να χάσουν βάρος χωρίς άσκηση, έτσι ώστε το λίπος να χαθεί αποβαλλόμενο ως θερμότητα του σώματος. Η FTC απήγγειλε κατηγορίες επειδή η τηλεοπτική διαφημιστική εκπομπή Nu-Day που χρησιμοποιήθηκε για να προμοτάρει αυτές τις αξιώσεις ήταν παραπλανητική. Το 1992, ο Bland υποχρεώθηκε να καταβάλει πρόστιμο 30.000 δολαρίων. Το 1993, ιδρύει το «Ινστιτούτο λειτουργικής ιατρικής».
Το 1995, η FTC ανακοίνωσε ότι η HealthComm Inc. και ο Jeffrey S. Bland, υποχρεώνονται μέσω διακανονισμού να καταβάλουν πρόστιμο ύψους 45.000 δολαρίων για διότι συνέχισαν να προωθούν διαφημιστικά διάφορα προϊόντα απώλειας βάρους και συμπληρώματα διατροφής κατά παράβαση της εντολής της FTC του 1992. Εκτός από την αστική ποινή, ο διακανονισμός απαγόρευε στην HealthComm και τον Bland από μελλοντικές παραβιάσεις της εντολής της Επιτροπής. Σύμφωνα με την FTC, το διαιτητικό πρόγραμμα UltraClear της Bland διατύπωνε ψευδείς ισχυρισμούς για το πώς μπορούσε να μειώσει τις επιπτώσεις και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων που σχετίζονται με γαστρεντερικά προβλήματα, φλεγμονώδη ή ανοσολογικά προβλήματα, κόπωση, τροφικές αλλεργίες, έκθεση σε υδράργυρο, νεφρικές διαταραχές και ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Εν ολίγοις, δεν υπάρχει τίποτα πρωτότυπο σχετικά με ισχυρισμούς των υπερασπιστών της λειτουργικής ιατρικής ότι η δίαιτα, η διατροφή και η έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες είναι οι κύριες αιτίες της ασθένειας. Δεν υπάρχει τίποτα μοναδικό όσον αφορά την αξίωση ότι παρέχεται «προσωπική φροντίδα» ή «θεραπεία του συνόλου του ατόμου». Δεν υπάρχει τίποτα μοναδικό όσον αφορά την αξίωση να θεραπεύσουμε τα αίτια, όχι τα συμπτώματα. Δεν υπάρχει τίποτα μοναδικό όσον αφορά την αξίωση ότι τα συμπληρώματα βιταμινών και ανόργανων συστατικών, καθώς και οι εικαζόμενες πρακτικές αποτοξίνωσης, είναι απαραίτητες για την καλή υγεία.
Αυτό που καθιστά τη λειτουργική ιατρική μοναδική μεταξύ των μη επιστημονικών θεραπευτών είναι ο ισχυρισμός των υποστηρικτών της ότι κατανοούν μεμονωμένους, προσωπικούς βιομηχανισμούς που τους επιτρέπουν να καθορίσουν ένα μοναδικό, βέλτιστο διαιτολόγιο και σχέδιο διατροφής για κάθε άτομο με χρόνια ασθένεια. Δίνουν σε κάθε ασθενή ένα ερωτηματολόγιο, παίρνονται συνεντεύξεις και, σε πολλές περιπτώσεις, χορηγείται ένα σύνολο ιατρικών εξετάσεων. Όλοι οι νέοι ασθενείς οποιουδήποτε θεράποντος ιατρού κάνουν το ίδιο, αλλά οι ερωτήσεις και οι δοκιμές που μπορεί να γίνουν συνήθως από γιατρό της λειτουργικής ιατρικής είναι υπερβολικές και αχρείαστες. Πολλά από τα ερωτήματα έχουν να κάνουν με τη δίαιτα και την πιθανή ή γνωστή έκθεση σε περιβαλλοντικές τοξίνες, ερωτήσεις που ένας θεράπων ιατρός δεν θα ρωτούσε συστηματικά κάθε νέο ασθενή. Οι γιατροί της λειτουργικής ιατρικής όμως, υποθέτουν ότι όλοι υποφέρουν από κάποιο είδος διατροφικής ανεπάρκειας και τοξικής δηλητηρίασης.
Οι υποστηρικτές της λειτουργικής ιατρικής, υποστηρίζουν ότι παρέχουν ένα νέο μοντέλο για την ιατρική, το οποίο αντικαθιστά αυτό που έχουμε τώρα. Παρουσιάζουν την επιστημονική ιατρική ως ένα ανεπαρκές μοντέλο που μαστίζεται από μεροληψία και επιλεκτική χρήση επιστημονικών δεδομένων. Το δικό τους μοντέλο όμως δεν υποστηρίζεται από επιστημονικές αποδείξεις. Δεν υπάρχουν ακλόνητα επιστημονικά δεδομένα που να βεβαιώνουν πως είναι απαραίτητη η «αποτοξίνωση» και τα διάφορα συμπληρώματα. Ισχυρίζονται ότι όλοι μας πρέπει να «αντιμετωπίζουμε» και να φροντίζουμε για τις διατροφικές ανεπάρκειές μας, το γενετικό μας προφίλ και την περιβαλλοντική τοξικότητα πριν εμφανιστούν τα συμπτώματα των «ασθενειών» μας.
Είναι προφανές σε οποιονδήποτε με ελάχιστη γνώση της υγείας και της ασθένειας ότι θα πρέπει να τρώμε υγιεινά, να ασκούμαστε, να διαχειριζόμαστε το στρες, να αποφεύγουμε το κάπνισμα και να σταματήσουμε να μολύνουμε το νερό και τον αέρα μας. Οι άνθρωποι της λειτουργικής ιατρικής δεν ανακάλυψαν τον τροχό.
Οι αρχές της λειτουργικής ιατρικής ορίζονται αόριστα από τους υποστηρικτές της. Ο ογκολόγος David Gorski έχει γράψει ότι η ασάφεια είναι μια σκόπιμη τακτική που διευκολύνει την προώθηση των αρχών της, αλλά ότι γενικά επικεντρώνεται σε περιττές και δαπανηρές διαδικασίες ελέγχου που εκτελούνται στο όνομα της «ολιστικής ιατρικής».
Μερικές από τις αντιεπιστημονικές αντιλήψεις που διακινούνται από μερίδα των οπαδών της λειτουργικής ιατρικής:
-Ορθομοριακή ιατρική (διαβάστε παλιότερο άρθρο μας εδώ)
-Αποτοξίνωση του οργανισμού
-Βιοχημική Ατομικότητα (δηλ. η ιδέα ότι οι διατροφικές ανάγκες, η χημική σύσταση και οι καταστάσεις ασθένειας είναι μοναδικές για κάθε άτομο. Αντιπροσωπεύει μια αναβίωση της προεπιστημονικής γενικής ιατρικής αντίληψης περί ασθένειας πριν την ανακάλυψη της θεωρίας των μικροβίων)
-Επιστημονικώς μη αναγνωρισμένες διατροφικές παρεμβάσεις, συμπεριλαμβανομένης της αποφυγής της γλουτένης για άτομα που δεν έχουν κοιλιοκάκη ή ευαισθησία στη γλουτένη
8°
