3αλφα: Οδοιπορικό στην Θεσσαλία και σε καλλιέργειες με φακές, ρεβύθια και φάβα
Kατευθυνόμαστε με το λεωφορείο προς την κοινότητα Διλόφου Λάρισας, μέσα Μαΐου. Έξω από το παράθυρο το βλέμμα μου καρφώνεται αρχικά στις καταπράσινες εκτάσεις με καλλιέργειες, φακές, ρεβύθια, φασόλια, σίτο σκληρό, λαθούρι (φάβα), όλα βρίσκονται τριγύρω μας. Ο Θεσσαλικός κάμπος είναι πολύ πλούσιος και έχει την δική του ιστορία μια και αποτέλεσε και αποτελεί βασικό πυλώνα του πρωτογενή τομέα της Ελλάδας, μέσω της καλλιέργειας κυρίως των σιτηρών. Η Θεσσαλία είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος σιτοβολώνας της χώρας και ιστορικά η εικόνα του θεσσαλικού τοπίου έχει ταυτιστεί με αυτήν του κάμπου. Οι συνθήκες εδώ δεν είναι τόσο ευνοϊκές, ο αέρας φυσάει για αρχή απαλά στα πρόσωπα μας και έπειτα κάποιες ψιχάλες κάνουν την εμφάνιση τους. Μόλις σταματήσουν, φοράμε τις κίτρινες γαλότσες και τα καπέλα μας και κατευθυνόμαστε προς τα χωράφια της ομάδας Ελλήνων Παραγωγών της 3αλφα από την Λάρισα.
Προχωράμε ανάμεσα από τις γεωργικές εκτάσεις, στη Λάρισα βρίσκεται περίπου το 70 – 80% του αριθμού των παραγωγών και στρεμμάτων της εταιρείας. Αν και ο κάμπος καλύπτει μόνο το 36% της έκτασης της Θεσσαλίας, είναι αυτός που δίνει ταυτότητα και ζωή στην ύπαιθρο της περιοχής. Η γη βγάζει αυτή την χαρακτηριστική οσμή στην ατμόσφαιρα, μυρωδιά του υγρού χώματος. Εκεί συναντάμε τον Χρήστο Σούρλα, έναν από τους 90 Έλληνες παραγωγούς που παράγουν ποιοτικά και ασφαλή προϊόντα με σεβασμό στο περιβάλλον από την Θεσσαλία (οι παραγωγοί της Θεσσαλίας καλλιεργούν 9.500 – 10.000 στρέμματα από τα οποία είναι περίπου 4.000 ρεβίθι, 5.000 φακή και 1.000 λαθούρι), με τον οποίο η εταιρεία συνεργάζεται από το 2009. Καλλιεργεί τα προϊόντα της εταιρείας με πολλή αγάπη και ομαδικότητα, είναι ευγενικός, απλός μας μιλάει με χαμόγελο και μας εξηγεί το στάδιο που βρίσκεται αυτή την στιγμή η παραγωγή των οσπρίων, πώς γίνεται η διαδικασία της καλλιέργειας αλλά φέρνει στο προσκήνιο της συζήτησης και το αυξημένο κόστος παραγωγής που συνεχίζει να απασχολεί έντονα τους παραγωγούς. Συγκεκριμένα, η μειωμένη παραγωγή λόγω της κλιματικής αλλαγής που επηρεάζει τις καιρικές συνθήκες σε συνδυασμό με το υψηλό κόστος παραγωγής αποτελούν τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα μέλη της Ομάδας Ελλήνων Παραγωγών 3αλφα σήμερα.
«Στην αρχή αντιμετωπίσαμε δυσκολίες στον τρόπο καλλιέργειας αλλά πλέον μας έχει γίνει συνήθεια χάρη στην βοήθεια της 3αλφα. Παράγοντες που μας επηρεάζουν στην παραγωγή είναι πάντα οι καιρικές συνθήκες. Το πρόβλημα ωστόσο, είναι το κόστος παραγωγής. Η εταιρία προσπαθεί να μας στηρίξει σε αυτό που αντιμετωπίζουμε 3 χρόνια περίπου καλύπτοντας μάλιστα και ένα μέρος των εξόδων της προηγούμενης καλλιεργητικής περιόδου ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε και την επόμενη χρονιά. Πρόκειται φέτος για μία αρκετά δύσκολη χρονιά, καθώς οι βροχοπτώσεις και η υγρασία της τρέχουσας περιόδου δυσκολεύουν αρκετά την καλλιέργεια και την ανάπτυξη των οσπρίων, φέρνοντας μας μάλιστα και ασθένειες στις καλλιέργειες, οι οποίες πολλές φορές δεν είναι εύκολα αντιμετωπίσιμες. Τα όσπρια επίσης, δεν μας αφήνουν να καλλιεργούμε κάθε χρόνο το ίδιο είδος» λέει ο παραγωγός.
Στην πορεία μας εξηγεί πως η σπορά του ρεβιθιού ξεκινά τον Φεβρουάριο ενώ η συγκομιδή τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου και χρειάζεται 1 με 2 ποτίσματα ανάλογα των καιρικών συνθηκών καθώς είναι ξερική καλλιέργεια. Όσον αφορά την καλλιεργητική φροντίδα του σπόρου χρειάζεται σκάλισμα και όργωμα. Το ρεβίθι είναι ένα προϊόν αρκετά δύσκολο ως προς την καλλιέργειά του καθώς έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις και μεγάλο κόστος. Ευνοείται στην περιοχή της Θεσσαλίας και για αυτό οι παραγωγοί επιμένουν στην καλλιέργειά του, καθώς βοηθάει το μικροκλίμα, το επικλινές έδαφος και η καλή στράγγιση. To ξηρό μικροκλίμα που παρατηρείται στην περιοχή κατά την διάρκεια της ημέρας και της νύχτας ευνοεί τις ξερικές καλλιέργειες όπως είναι αυτές των οσπρίων. Ωφελεί βέβαια και τους ανθρώπους αλλά και το έδαφος καθώς αναπτύσσουν συστατικά που το εμπλουτίζουν, ενισχύοντας μέσω αυτών και άλλες καλλιέργειες εκτός από τα όσπρια σε δεύτερο χρόνο. Γι’ αυτό και στην περιοχή της Θεσσαλίας συναντάμε πιο συχνά εναλλασσόμενες καλλιέργειες (αμειψισπορά).
Η κάλυψη κυμαίνεται από 2.000 – 3.000 στρέμματα που αλλάζει κάθε χρόνο και κρίνεται από τις απαιτήσεις της παγκόσμιας αγοράς, διότι πρόκειται για ένα χρηματιστηριακό προϊόν. Η εγχώρια παραγωγή δεν αρκεί για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες τις οποίες έχει η Ελλάδα σε κατανάλωση, συνεπώς γίνονται και εισαγωγές από την 3αλφα, η οποία δίνει βάση τόσο στην ποιότητα όσο και στην επάρκεια.
Αφού περιηγηθήκαμε στο χωράφι για να δούμε από κοντά τις κύριες διαδικασίες της καλλιέργειας του ρεβιθιού που απαιτεί μεγάλη φροντίδα και προσοχή, σειρά έχει η φάβα. Η σπορά της φάβας πάλι ξεκινά τον Φεβρουάριο ενώ η συγκομιδή τέλη Ιουνίου με αρχές Ιουλίου και δεν απαιτεί πότισμα καθώς είναι επίσης ξερική καλλιέργεια που απαιτεί σκάλισμα και όργωμα.
Η εταιρεία 3αλφα αποτελεί οικογενειακή επιχείρηση από το 1968 όπου από την αρχή της δημιουργίας της, συνεργάζεται με αγρότες από όλη την Ελλάδα. Σήμερα απασχολούνται 110 εργαζόμενοι, το 30% του μεριδίου αγοράς της βρίσκεται στα όσπρια, το 10% μερίδιο αγοράς στο ρύζι, έχει 14.000 τμ. υψηλού επιπέδου εγκαταστάσεις στην Αθήνα με ειδικούς επαγγελματίες και στο food service αλλά και εξειδικευμένο τμήμα έρευνας & ανάπτυξης προϊόντων και καινοτομίας ενώ κάνει εξαγωγές σε 25 χώρες έχοντας αρκετές διεθνείς πιστοποιήσεις και όχι μόνο (Quality, Hygiene & Safety | BRCGS Standards grade AA since 2008, Certified Systems of Quality and Hygiene, ISO 9001:2015, ISO 22000:2018, ETHOS, ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, Βιολογικών προϊόντων).
Η «Ομάδα Ελλήνων Παραγωγών 3αλφα» δημιουργήθηκε το 2009 προκειμένου να ενισχύσει την ελληνική αγροτική παραγωγή με ένα δίκτυο που αριθμεί πάνω από 250 ενεργά μέλη μέχρι τώρα και που απαρτίζεται από παραγωγούς από 5 περιοχές από όλη την Ελλάδα, από τον Έβρο και τη Θεσσαλονίκη μέχρι τη Βοιωτία και την Κορινθία. Η 3άλφα είναι από τις πρώτες εταιρείες που πήραν την πρωτοβουλία ενίσχυσης της ελληνικής αγροτικής παραγωγής και η Ομάδα Ελλήνων Παραγωγών 3αλφα καλλιεργεί τα Ελληνικά όσπρια σε πολλές περιοχές. Συγκεκριμένα, στην Καβάλα καλλιεργούνται φασόλια μέτρια και φασόλια χονδρά, στη Θεσσαλονίκη φασόλια μέτρια, στην Καστοριά, φασόλια γίγαντες, στη Λάρισα φακές ψιλές, φασόλια μέτρια, ρεβίθια χονδρά, σίτος σκληρός, λαθούρι (φάβα) και στην Φλώρινα, φασόλια και γίγαντες.
Η εξειδικευμένη επιστημονική ομάδα της 3αλφα επιλέγει πάντα τους κατάλληλους σπόρους που ταιριάζουν στις εδαφοκλιματικές συνθήκες της κάθε περιοχής. Έχει αναπτύξει και εφαρμόζει Ιδιωτικό Πρωτόκολλο «3αλφα», το οποίο ακολουθείται από όλα τα μέλη της Ομάδας Ελλήνων Παραγωγών 3αλφα όπως και στην Λάρισα και βασίζεται σε ορθές γεωργικές πρακτικές, που έχουν ως αποτέλεσμα την προστασία του περιβάλλοντος, την αειφορία και τη σωστή χρήση πόρων: νερό, φυτοφάρμακα, λιπάσματα, τη μείωση του κόστους παραγωγής, τα ασφαλή και ποιοτικά προϊόντα, την προστασία του καταναλωτή και την οικονομική στήριξη του παραγωγού.
Εφαρμόζοντας το πρότυπο της 3αλφαεπιτυγχάνεται η μείωση των εισροών που χρησιμοποιούνται στην καλλιέργεια για τους παραγωγούς ενώ δημιουργείται προστιθέμενη αξία και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στο παραγόμενο γεωργικό προϊόν λόγω της διαφορετικότητας του από τα κοινά- συμβατικά προϊόντα. Η διασφάλιση της παραγωγής, ότι τα προϊόντα είναι ασφαλή για κατανάλωση, και η προστασία της σωματικής υγείας του παραγωγού μέσα από την πραγματοποίηση ειδικών εκπαιδεύσεων που αφορούν την ορθή χρήση των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και τη χρησιμοποίηση προστατευτικού εξοπλισμού, επιβεβαιώνουν την μοναδική ταυτότητα της εταιρείας.
Τα πλεονεκτήματα που αφορούν τον τυποποιητή-μεταποιητή του γεωργικού προϊόντος από την 3 άλφα είναι πολλά. Για παράδειγμα η αγορά γεωργικών προϊόντων που είναι ασφαλή για κατανάλωση, πιστοποιημένη πρώτη ύλη, η εξασφάλιση γεωργικού προϊόντος που είναι κωδικοποιημένο παρέχοντας τη δυνατότητα αναγνώρισης του ονόματος του παραγωγού, του αγροτεμαχίου από το οποίο προήλθε, την ημερομηνία συγκομιδής του αλλά και το σύνολο των καλλιεργητικών φροντίδων που έχει δεχθεί, η χρησιμοποίηση του συστήματος ποιότητας για επίτευξη απαιτούμενων ποιοτικών προδιαγραφών από την αγορά, η εξασφάλιση σταθερής προμήθειας πιστοποιημένων προϊόντων με συγκεκριμένες εμπορικές προδιαγραφές αλλά και η δημιουργία προστιθέμενης αξίας και ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στο τελικό προϊόν – ευκολότερη πρόσβαση σε νέες και πιο απαιτητικές αγορές εξασφαλίζουν το επιθυμητό αποτέλεσμα στον καταναλωτή.
Ο καταναλωτής έτσι παίρνει στα χέρια του όχι μόνο ένα ασφαλές προϊόν χωρίς χημικά υπολείμματα φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων, παραγόμενο με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον, αλλά έχει την δυνατότητα μέσω του συστήματος της ιχνηλασιμότητας να γνωρίζει την προέλευση του προϊόντος και να απολαμβάνει τρόφιμο με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα που ωφελεί το περιβάλλον και την βιωσιμότητα. Το 2009 η ομάδα της 3αλφα έστησε το δικό της ιδιωτικό πρωτόκολλο (πριν την Πράσινη Συμφωνία) με στόχο την παραγωγή ασφαλών και ποιοτικών προϊόντων, με σεβασμό στο περιβάλλον μέσα από τον ορισμό ορθών γεωργικών πρακτικών. Ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα της εφαρμογής του εν λόγω πρωτοκόλλου προς τον παραγωγό είναι η δημιουργία προστιθέμενης αξίας και ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος στο παραγόμενο γεωργικό προϊόν, λόγω της διαφορετικότητας του από τα κοινά – συμβατικά προϊόντα. Σημειώνεται ότι η 3αλφα με αυτόν τον τρόπο, έχει πετύχει, επίσης, την ιχνηλασιμότητα, ήτοι γνωρίζει από ποιον παραγωγό προέρχεται το κάθε όσπριο, το οποίο και αναγράφεται πάνω στη συσκευασία με σεβασμό προς το πρόσωπο του συνεργάτη. Επίσης, η ιχνηλασιμότητα βοηθάει το προϊόν να ξεχωρίζει στο ράφι του λιανεμπορίου ως ένα ελληνικό προϊόν το οποίο η 3αλφα θεωρεί αρκετά σημαντικό για τον καταναλωτή.
Τα προϊόντα της 3αλφα βρίσκονται στο τραπέζι μας και εμένα μου έρχονται αναμνήσεις από εκείνα τα νόστιμα και υγιεινά πιάτα της Θεσσαλής γιαγιάς μου, Κατίνας. Αγγίζω την νέα συσκευασία οσπρίων της 3άλφα, αναγνωρίζω αμέσως τη δημιουργία λογοτύπου της Ομάδας Ελλήνων Παραγωγών 3αλφα ενώ η χρυσή σήμανση πάνω στην συσκευασία τα κάνει και ξεχωρίζουν από μακριά. Το σίγουρο είναι ότι κρατώντας μια συσκευασία της 3αλφα ανακαλύπτεις μια ολόκληρη ιστορία, αφού αναγράφεται το όνομα του καλλιεργητή ή καλλιεργήτριας και του τόπου προέλευσης.
Η φράση «από το χωράφι στο πιάτο» έχει την τιμητική της. Φτάνει αυτή η στιγμή της ημέρας που δοκιμάζεις το καλό και ποιοτικό φαγητό που υπογράφεται φυσικά από την μοναδική πρώτη ύλη. Κάνουμε μια στάση στο πιο προκομμένο εστιατόριο της Λάρισας όπως αποκαλείται συχνά από τους ντόπιους, την… «Ακαμάτρα», που βρίσκεται στην περιοχή του Φρουρίου της πόλης και έχει μοντέρνο design, ethnic αισθητική, ρουστίκ έπιπλα και εντυπωσιακά αντικείμενα από τα άπειρα ταξίδια που έχουν κάνει οι ιδιοκτήτες του. Ο ζεστός και φιλόξενος χώρος είναι ιδανικός για να απολαύσεις το μεσημεριανό σου γεύμα με αγνά υλικά. Η σαλάτα με ρόκα, φακές 3 άλφα, πιπεριές, μαϊντανό και πορτοκάλι μόλις έχει φτάσει στο τραπέζι και είναι δροσερή και πεντανόστιμη. Έπειτα από λίγα λεπτά προσγειώνονται τα ορεκτικά, καταπληκτικά τραγανά αρωματικά ρεβίθια 3αλφα με «καμένο κατσικίσιο τυρί» που όμοια τους δεν έχω φάει. Μυρίζω, το πιάτο, το ξαναμυρίζω, τραβάω και μια φωτογραφία για τα social μου (την στέλνω φυσικά και στη μαμά "ναι έφαγα ρεβίθια!") και πέφτω κυριολεκτικά με τα μούτρα. Εδώ υπήρχε μια μικρή μάχη για το ποιος θα φάει το τελευταίο ρεβίθι. Σειρά έχει τώρα η τραγανή και μαστιχωτή τεμπελόπιτα με ρύζι 3αλφα, πρόβειο γιαούρτι και βούτυρο που ήταν μούρλια και για κυρίως πιάτο το λιβανέζικο αρωματικό κοτόπουλο με πλιγούρι 3αλφα, καραμελωμένα καρότα και δροσερό γιαούρτι του ονείρου. Η αλήθεια είναι ότι ζήλεψα την συνάδελφο που έτρωγε και την σιγοψημένη χοιρινή στηθοπλευρά με κρέμα φάβας 3αλφα οπότε τσίμπησα ένα κομματάκι και από εκεί (ευχαριστώ, ξέρεις εσύ).
Φορέσαμε τα αθλητικά μας, σειρά τώρα έχει η περιήγηση στο κέντρο της πόλης. Από το Αρχαίο θέατρο, το Μεγάλο Οθωμανικό Λουτρό, την πλατεία Ταχυδρομείου με τον «γλυπτό ποταμό» το σιντριβάνι, της γλύπτριας Νέλλας Γκόλαντα, χαρακτηριστικό καλλιτεχνικό στοιχείο της πλατείας που ολοκληρώνεται μπροστά από το Δικαστικό Μέγαρο μέχρι τον Μύλο του Παππά και τερματικό σταθμό της σημερινής μας διαδρομής, το «Φρούριο». Στο πιο ψηλό σημείο της πόλης γευτήκαμε για ακόμη μια φορά προτάσεις που συνδυάζουν την παραδοσιακή μαγειρική με τη μοντέρνα γαστρονομία. Το πιάτο μου σολομός με φάβα 3άλφα ανήκει στα τοπ της βραδιάς αλλά και η σαλάτα με φακές 3αλφα ήταν απίθανη ενώ η καρυδόπιτα με σάλτσα κανέλας σαντιγί και patisserie αποδεικνύεται από τα γλυκά που θες να τρως ξανά και ξανά.
Την επόμενη μέρα επισκεφτήκαμε την Αβερώφειο Γεωργική Σχολή και στις 12:30 επιστρέψαμε στα χωράφια για να πληροφορηθούμε για την φακή, τη σιδηρά κυρία της παραγωγής. Ανάμεσα σε μηχανήματα που κάνουν την συγκομιδή των προϊόντων, ρίπερ, καρούλια κ.ά ενημερωθήκαμε για το αλώνισμα αλλά και για τη σπορά της φακής το φθινόπωρο, τη συγκομιδή της στα τέλη της άνοιξης με αρχές καλοκαιριού, το σκάλισμα και το όργωμα. Η φακή επίσης δεν απαιτεί πότισμα καθώς είναι και αυτή ξερική καλλιέργεια. «Εμείς θέλουμε να μπορούμε να καλλιεργούμε την γη, είμαστε δεμένοι με την δουλειά είναι η ζωή μας» αυτή είναι η φράση που ακούγεται συνέχεια από τους Λαρισαίους παραγωγούς.
Λίγο πριν αναχωρήσουμε για την Αθήνα τα κορίτσια από την διοργάνωση που μας συνοδεύoυν εκ μέρους της 3αλφα αναφωνούν ήρθε η «Ώρα για τσιπουράκι στην φύση!». Τα πρώτα τσουγκρίσματα πέφτουν στο τραπέζι ενώ τα παραδοσιακά μεζεδάκια με τα νέα προϊόντα της 3αλφα Ready Τo Eat, -τα έτοιμα- φιγουράρουν μπροστά μας. Αυτόματα σκέφτομαι ότι είναι η τέλεια, γρήγορη, νόστιμη και υγιεινή λύση για όταν έχεις ελάχιστο χρόνο για μαγείρεμα αλλά αγαπάς το ποιοτικό φαγητό. Μπορούν να προστεθούν σε σαλάτα, να καταναλωθούν ως σούπα, ως συνοδευτικό, αλλά και ως κύριο γεύμα, ακόμα και ως snack κατευθείαν από τη συσκευασία. Ρεβίθια χονδρά, φακές ψιλές σε σαλάτες, φασόλια μαυρομάτικα και φασόλια κόκκινα 3αλφα, μαγειρεμένα στον ατμό, για την καλύτερη διατήρηση των βιταμινών και των ιχνοστοιχείων τους, και συσκευασμένα χωρίς νερό, ώστε να διατηρούν όλη τη θρεπτική τους αξία, έτοιμα προς κατανάλωση. Ένα ταξίδι κλείνει γεμάτο γεύσεις… Γεύσεις που σε ταξιδεύουν στη Θεσσαλία και στον μαγικό και υγιεινό κόσμο της 3αλφα που βρίσκεται εδώ και χρόνια, πίσω από κάθε αγαπημένο πιάτο που φιλοξενεί όσπρια.
8°
