Γιώργος Πίττας: Η Γαστρονομική Κοινότητα της Καλαμάτας είναι γεγονός

Ο Γιώργος Πίττας, 7 μήνες μετά την παρουσίαση του βιβλίου του «Γαστρονομικές κοινότητες - Γαστρονομικοί προορισμοί, Εγχειρίδιο δράσης», κάνει πράξη τις σκέψεις και τις ιδέες του. Την Τετάρτη (19/6) στο Yoleni's Gastronomy Center* έγινε η πρώτη δημόσια παρουσίαση του project Gastronomy & Wine Tourism, στο οποίο πρωταγωνιστούν οι Γαστρονομικές Κοινότητες της χώρας, με πρώτη και καλύτερη αυτήν της Καλαμάτας. Τον συναντήσαμε και μιλήσαμε για τη σημασία αυτής της παρουσίασης.

Τελικά το εγχειρίδιο δράσης, Γιώργο, έγινε δράση;
Πάντα ήμουν ένας άνθρωπος που δοκίμαζα τις ιδέες μου στην πράξη. Πιστεύω πως έτσι πάνε τα πράγματα μπροστά... πρέπει να βασανίσεις και να επεξεργαστείς πολύ καλά την ιδέα που έχεις στο μυαλό σου, ώστε να μπορείς να πεις με σιγουριά «let’s do it». Εισάγοντας στο βιβλίο μου τον όρο «Γαστρονομικές Κοινότητες» αποτύπωσα την ανάγκη οι νέοι επαγγελματίες κάθε τόπου που δραστηριοποιούνται γύρω από τη γαστρονομία (παραγωγή, εστίαση, φιλοξενία) να συνεργαστούν και να κινητοποιήσουν τις κοινωνίες τους προκειμένου να αξιοποιήσουν το σύνολο των γαστρονομικών πόρων του τόπου τους και να τους μετατρέψουν σε συντελεστές ανάπτυξης.

Γι’ αυτό είμαι πολύ χαρούμενος που μόλις κυκλοφόρησε το μικρό βιβλιαράκι μου βρήκε μεγάλη απήχηση όπου παρουσιάστηκε και ταυτόχρονα εκφράστηκε η έντονη επιθυμία πολλών ακόμη περιοχών να δοκιμάσουν την εφαρμογή της νέας αυτής δράσης. Χαρά μου έδωσε και το ότι στα Tourism Awards 2019 το βιβλίο βραβεύτηκε με το Golden Prize, την κατηγορία «Συγγραφικό έργο για τον Τουρισμό». Από τον Ιανουάριο μέχρι σήμερα το πρόγραμμα ξεκίνησε να υλοποιείται σε 4 περιοχές (Καλαμάτα, Νάουσα, Κερκίνη, Ζαγόρι), ενώ ετοιμάζονται σύντομα άλλες 4 Γαστρονομικές Κοινότητες σε αντίστοιχες περιοχές.

Ποιες είναι οι σχέσεις των Γαστρονομικών Κοινότητων, του Gastronomy & Wine Tourism και του Greek Gastronomy Guide;
Oι Γαστρονομικές Κοινότητες είναι ο συνεργατικός θεσμός, το Gastronomy & Wine Tourism είναι το brand name τoυ προγράμματος και το Greek Gastronomy Guide είναι ο φορέας που υλοποιεί το πρόγραμμα, ενώ ταυτόχρονα είναι και o ψηφιακός τόπος όπου θα παρουσιάζεται το περιεχόμενο κάθε γαστρονομικού προορισμού. 

Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα Gastronomy & Wine Tourism και τι ακριβώς είναι το Μανιφέστο των Γαστρονομικών Κοινοτήτων; Ακούγεται πολύ επαναστατικό σαν έκφραση. Είναι;
Μα φυσικά! Όλα αυτά που γίνονται αποτελούν επανάσταση στην ελληνική πραγματικότητα και όχι μόνο τη γαστρονομική. Η αλλαγή νοοτροπίας, η ανάπτυξη της συλλογικής δουλειάς και η κινητοποίηση της κοινωνίας των πολιτών, είναι ζητούμενα που απαιτούν μεγάλες αλλαγές στην συμπεριφορά του Έλληνα. Το Μανιφέστο είναι ένα σύμφωνο αξιών, με τις 12 αρχές του να συνοψίζουν τη φιλοσοφία της σκέψης και της δράσης του, που τα μέλη κάθε Γαστρονομικής Κοινότητας αυτοδεσμεύονται να τηρήσουν.

Ποιες είναι οι φάσεις του προγράμματος και ποια τα βήματα υλοποίησής του;
Συνοπτικά, τα βήματα που ακολουθούνται για την πρώτη φάση του προγράμματος Gastronomy & Wine Tourism είναι τα εξής:

1. Σύσταση της Γαστρονομικής Κοινότητας κάθε προορισμού με βάση τις αξίες του Μανιφέστου.
2. Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Γαστρονομικών Κοινοτήτων.
3. Καταγραφή του γαστρονομικού πλούτου κάθε περιοχής.
4. Δημιουργία ψηφιακού οδηγού των πρωταγωνιστών κάθε Γαστρονομικού Προορισμού κάτω από το brand name Gastronomy and Wine Tourism.
5. Δημιουργία έντυπου οδηγού του Γαστρονομικού Προορισμού κάθε περιοχής. 
6. Παρουσίαση του κάθε Γαστρονομικού Προορισμού στην ολότητά του (προϊόντα, γευσιγνωσίες, ανάδειξη γαστρονομικών πόρων) στην Αθήνα, στον χώρο του Yoleni’s Greek Gastronomy Center.
7. Αντίστοιχη παρουσίαση του Γαστρονομικού Προορισμού στην ολότητά του στον τόπο του, ώστε να το έργο να γίνει γνωστό στην τοπική κοινωνία.
8. Άνοιγμα του Γαστρονομικού Προορισμού σε tour operators, σε δημοσιογράφους, οργάνωση farm trips, press trips κλπ. Συμμετοχή σε εθνικές και διεθνείς εκθέσεις οινογαστρονομικού τουρισμού.

Πώς προέκυψε η Καλαμάτα ως πρώτη πιλοτική εφαρμογή;
Για να εξελιχθεί ένας τόπος σε γαστρονομικό προορισμό πρέπει να υπάρχουν κάποιες αντικειμενικές προϋποθέσεις. Να έχει ένα τουριστικό ενδιαφέρον (πραγματικό ή δυνητικό) που να προέρχεται από τις φυσικές ομορφιές του τόπου, τα ιστορικά μνημεία του και την πολιτιστική του παράδοση, και τέλος να έχει ικανοποιητικές υποδομές πρόσβασης. Να έχει ένα γαστρονομικό ενδιαφέρον, που να διαφοροποιεί την περιοχή και να προσδιορίζει τη γαστρονομική ταυτότητά της. Να υπάρχουν επαγγελματίες σε όλα τα επίπεδα της γαστρονομίας (παραγωγοί, μεταποιητές, εστίαση, φιλοξενία) που αφ’ ενός να κινούνται σε επίπεδα ποιότητας αλλά και μιας συνεργατικής ωριμότητας, να έχουν συνειδητοποιήσει δηλαδή σε κάποιο βαθμό την αναγκαιότητα των συνεργασιών προκειμένου να αναδείξουν συνολικά τη γαστρονομία του τόπου τους.

Η Καλαμάτα και η Μεσσηνία τα είχε όλα αυτά σε μεγάλο βαθμό. Από πλευράς τουριστικού ενδιαφέροντος η Καλαμάτα, με τις μοναδικές ομορφιές της, είναι από τους πλέον αναπτυσσόμενους προορισμούς της χώρας, με διεθνές αεροδρόμιο και την απόστασή της από την Αθήνα να έχει περιοριστεί στις δυο ώρες.

Από πλευράς γαστρονομικού ενδιαφέροντος η Μεσσηνία θεωρείται η Γη της Επαγγελίας, αφού σ’ αυτόν τον τόπο παράγονται τα πάντα. Από το παγκοσμίως γνωστό λάδι της και τις ελιές Καλαμών μέχρι τα σύκα, τη σταφίδα, τα εσπεριδοειδή, σταφύλια επιτραπέζια αλλά και κρασιά, κηπευτικά, καρπούζια, φραγκόσυκα, αραχίδες, αρωματικά φυτά, βότανα του Ταϋγέτου, άγρια χόρτα και τέλος κτηνοτροφικά, αλλαντικά με τα περίφημα λουκάνικα με πορτοκάλι ή με τα παστά και τυροκομικά προϊόντα όπως η σφέλα και το ταλαγάνι. «Καλλίκαρπη» την αποκάλεσε ο Ευριπίδης πριν 25 αιώνες, ενώ ο Χαρίλαος Τρικούπης, ο μεγαλύτερος Έλληνας πολιτικός του 19ου αιώνα, είχε πει κάποτε για τη μεσσηνιακή γη το ιστορικό: «και ομπρέλες να φυτέψεις, θα καρποφορήσουν». Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα προϊόντα μόνo τα τελευταία χρόνια –με πρωτοπόρες νεοφυείς επιχειρήσεις– βρίσκουν τη θέση που τους αξίζει στις ελληνικές και ξένες αγορές και πωλούνται ως τελικό προϊόν και όχι ως πρώτη ύλη (βεβαίως έχει να διανυθεί ακόμη δρόμος πολύς!).

Καθοριστικό σημείο για τη δημιουργία της Γαστρονομικής Κοινότητας Καλαμάτας ήταν η ύπαρξη μιας δραστήριας ομάδας 25 επαγγελματιών της γαστρονομίας, που αγκάλιασαν από την πρώτη στιγμή το εγχείρημα και 5 μήνες δουλέψαμε για να βρούμε τον αρμονικό βηματισμό μας για να παράξουμε μαζί ένα συλλογικό έργο.

Φαντάζομαι ότι κατά την πορεία του προγράμματος θα αντιμετωπίσατε δυσκολίες. Ποιες ήταν οι κυριότερες;
Κάθε καινούργια ιδέα και κάθε μακρόπνοο σχέδιο έχουν τις δυσκολίες τους, όταν έρχονται αντιμέτωπα με την πραγματικότητα. Η πρακτική εφαρμογή τους σού δημιουργεί προβλήματα, αλλά είναι αυτή που θα σου δώσει και τις λύσεις που θα προκύψουν από τη διαπραγμάτευση μαζί της.

Το μείζον πρόβλημα δεν ήταν τόσο τα τεχνικά και τα λειτουργικά θέματα, όσο το οντολογικό. Γιατί θα έπρεπε κάποιοι επαγγελματίες να «χάσουν τον χρόνο τους» και να ασχοληθούν με συζητήσεις και με συλλογικές δράσεις. Τι «συμφέρον» θα είχαν; Όταν λύθηκε το πρόβλημα αυτό, και επιλύθηκε στην πράξη, όλα τα άλλα μπήκαν στο αυλάκι τους. Οι συνεργασίες έγιναν τρόπος ζωής, δημιουργίας και χαράς. Γιατί η συνεργατικότητα είναι θέμα παιδείας και άσκησης.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα της Γαστρονομικής Κοινότητας της Καλαμάτας και ποια είναι τα βήματα του συνολικού project;
Σε πρώτη φάση στο πρόγραμμα Gastronomy & Wine Tourism - Kalamata εντάχθηκαν 25 επιχειρήσεις που παρακολούθησαν με συνέπεια την 4μηνη δραστηριότητά μας. Και οι 25 επιχειρήσεις βρίσκονται και προβάλλονται στον διαδικτυακό τόπο greekgastronomyguide.gr σε δυο γλώσσες, ελληνικά και αγγλικά. Οι Γαστρονομικές Κοινότητες, φυσικά, είναι συστήματα ανοιχτά, που σημαίνει ότι όσο βαθαίνει και πολλαπλασιάζεται η δράση τους, τόσο κάθε Γαστρονομική Κοινότητα θα ανανεώνεται με νέα μέλη, αλλά και θα προγραμματίζει δράσεις εξωστρέφειας και προβολής του προορισμού της περιοχής της. Όσον αφορά το μέλλον του project, έχουν προγραμματισθεί να υλοποιούνται 8 Γαστρονομικές Κοινότητες ετησίως, και αυτή την στιγμή μελετούνται υποψηφιότητες για τη δημιουργία των νέων.

Σαν επίλογο τι θα μας έλεγες;
Θα σας παραπέμψω στον επίλογο του βιβλίου μου όπου γράφω αισιόδοξα και ποιητικά:

«Οι γαστρονομικές κοινότητες θα κληθούν να παίξουν έναν πρωταγωνιστικό ρόλο σε μια νέα εποχή, όπου οι συνεργασίες θα χορεύουν ταγκό με τις ατομικές φιλοδοξίες, οι ελπίδες δεν θα μαραζώνουν στη μοναξιά των προσωπικών διαδρομών και η πίστη στο κοινό καλό δεν θα είναι μακρινή οπτασία».

Και φυσικά να ευχαριστήσω από καρδιάς τα μέλη της Γαστρονομικής Κοινότητας της Καλαμάτας για το όμορφο ταξίδι που ξεκινήσαμε να κάνουμε, όπως και τους χορηγούς και υποστηρικτές του Greekgastronomyguide.gr οι οποίοι πίστεψαν στο project και συνταξίδεψαν κι αυτοί μαζί μας.

*Για τις επόμενες δύο εβδομάδες στο Yoleni's θα βρίσκονται οι παραγωγοί της Καλαμάτας και θα παρουσιάζουν τα προϊόντα τους. Ταυτόχρονα στο εστιατόριο του Yoleni's θα σερβίρεται και μεσσηνιακό μενού φτιαγμένο από Καλαματιανούς μάγειρες!

---

Μανιφέστο Γαστρονομικών Κοινοτήτων - Η φιλοσοφία και οι αξίες μας

1. Αγαπάμε το καλό φαγητό και το ποιοτικό κρασί, όπως και τις ιστορίες γύρω απ’ αυτά και τους ανθρώπους που τα δημιουργούν. Το πάθος μας για τη γαστρονομία έγινε η δουλειά μας.
2. Σεβόμαστε τις αξίες και τα αγαθά του γαστρονομικού πλούτου του τόπου μας. Στηρίζουμε τα τοπικά προϊόντα και την τοπική μας κουζίνα, αναπόσπαστα κομμάτια του διατροφικού μας πολιτισμού.
3. Θεωρούμε ότι η αλυσίδα με τους κρίκους Τόπος-Τοπίο-Καλλιέργειες - Μεταποίηση - Γαστρονομία - Πολιτισμός - Τουρισμός αποτελεί μια συνολική πρόταση για την ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, της οικονομικής ανάπτυξης κάθε τόπου, αλλά και τη συγκρότηση της πολιτιστικής και τουριστικής του ταυτότητας.
4. Υποστηρίζουμε ότι ο καλύτερος τρόπος για να αναπτυχθεί γαστρονομικά ένας τόπος είναι να κινητοποιηθούν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι. Γι’ αυτό δημιουργούμε τις Γαστρονομικές Κοινότητες, με συμμετοχή των επαγγελματιών που επιθυμούν να συνεργαστούν με κοινούς στόχους.
5. Οργανώνουμε ένα σύστημα αξιών και πρακτικών που βασίζεται σε 4 έννοιες: Εντοπιότητα, Ποιότητα, Συνεργατικότητα, Αυτοδέσμευση και δεσμευόμαστε να το τηρήσουμε.
6. Ακολουθούμε ορθές πρακτικές και διαδικασίες ποιότητας στις αγροτικές καλλιέργειες, στην αλιεία, στους χώρους παραγωγής και στις κουζίνες μας.
7. Πιστεύουμε στην εξωστρέφεια. Μαθαίνουμε από τις ελληνικές και διεθνείς πρακτικές συνεργασιών. Αντλούμε γνώση από τα καλύτερα παραδείγματα γαστρονομικού τουρισμού παγκοσμίως.
8. Συνεργαζόμαστε σφυρηλατώντας μεταξύ μας σχέσεις εμπιστοσύνης, αλληλοϋποστήριξης και αλληλεγγύης, συμβάλλοντας όλοι μαζί στην ανάδειξη του τόπου μας σε γαστρονομικό προορισμό.
9. Γινόμαστε οι καλύτεροι πρεσβευτές, όχι μόνο του εαυτού μας και της επιχείρησής μας, αλλά και του γαστρονομικού προορισμού που εκπροσωπούμε. Στόχος μας είναι οι επισκέπτες του τόπου μας να γνωρίσουν τον διατροφικό μας πολιτισμό και να αποκομίσουν έντονες γαστρονομικές εμπειρίες.
10. Διαχέουμε τις δράσεις στην κοινωνία, ώστε να γίνει σύμμαχος και κοινωνός της δραστηριότητάς μας.
11. Συντασσόμαστε στο πρόγραμμα Gastronomy & Wine Tourism, μαζί με άλλες Γαστρονομικές Κοινότητες της χώρας μας, για να αναδείξουμε διεθνώς την Ελλάδα σε έναν σημαντικό Γαστρονομικό Προορισμό.
12. Θυμόμαστε ότι η ποιότητα της ζωής μας είναι συνυφασμένη με την ποιότητα της διατροφής μας, αλλά και την ποιότητα των σχέσεών μας, που φυσικά ενισχύονται γύρω από ένα τραπέζι. Ας κάνουμε την Ελλάδα ένα μεγάλο τραπέζι γνώσης, συνεργασίας και χαράς!

Περισσότερα για τη Γαστρονομική Κοινότητα Καλαμάτας δείτε εδώ.