Ένα bachelor party στην αρχαιότητα

Μην νομίσετε πως ο αρχαίος κόσμος υπήρξε λιγότερο επινοητικός σε καθημερινά ζητήματα, γιατί θα εκπλαγείτε διαβάζοντας το Γαστρονομικόν, η τέχνη της μαγειρικής στην Αρχαία Ελλάδα του Γιώργου Ηλιόπουλου (εκδ. Έναστρον). Τρανταχτό παράδειγμα ένα μπάτσελορ πάρτι, ή γαμήλιο δείπνο, που επιγράφεται «Γάμος του Καράνου». Το επεισόδιο αυτό αποδίδει ο γνωστός μας Αθήναιος ο οποίος μας μεταφέρει στην Μακεδονία της μετά Αλέξανδρον εποχής, διασώζοντας απόσπασμα από μια ιδιαιτέρως κατατοπιστική επιστολή που αναφέρεται με λεπτομέρειες σε ένα ηγεμονικό γαμήλιο δείπνο.

Πρωταγωνιστής είναι ο Κάρανος, απόγονος ίσως του ομώνυμου στρατηγού στην εκστρατεία του Αλέξανδρου. Η περιγραφή του δείπνου εγκαινιάζεται από το σημείο όπου ο μελλόνυμφος στεφανώνει με είκοσι χρυσούς στεφάνους μεγάλης αξίας τους ισάριθμους προσκεκλημένους ενώ η παράθεση οίνου και εδεσμάτων τα οποία υπερβαίνουν κατά πολύ την δική μας φαντασία γίνεται με περίτεχνες φιάλες και δίσκους από άργυρο ή ορείχαλκο. Στη συνέχεια το δείπνο εξελίσσεται σε «κατάσταση γενικής ευθυμίας» όπως με πολύ εύσχημο τρόπο το διατυπώνει ο Γιώργος Ηλιόπουλος, κατάσταση που εντείνεται με την εμφάνιση γυμνών αυλητρίδων και Ροδίων οργανοπαικτριών σαμβύκης (ενός οργάνου το οποίο θεωρείται πρόγονος του μεσαιωνικού λαούτου).

Εντυπωσιάζει πάντως η τεράστια ποσότητα κρεάτων και θαλασσινών, το άφθονο κρασί κάθε λογής, οι υψηλές γαστρονομικές επινοήσεις, τα πανάκριβα στεφάνια και τα διαδήματα που δωρίζονται στους συνδαιτυμόνες καθώς και οι περίτεχνοι κρατήρες, οι δίσκοι, τα κουτάλια και τα κάνιστρα του ψωμιού που χρησιμοποιούνται για το σερβίρισμα. Εντυπωσιάζει επίσης ένας άτυπος διαγωνισμός οινοποσίας, ο επιθαλάμιος ή γαμήλιος ύμνος που τραγουδούν εκατό άνδρες με συνοδεία χορευτριών, και η εκπληκτική συλλογή γλυπτών που αναπαριστούν Έρωτες, Αρτέμιδες, Πάνες και Ερμαϊκές στήλες.

Το Γαστρονομικόν του Γιώργου Ηλιόπουλου αποτελεί κατά κάποιο τρόπο το έπος της αρχαίας κουζίνας, συναξάρι της γευστικής εμπειρίας, εγκόλπιο συνταγών, αλλά και πανοραμική εικόνα της καθημερινής ζωής στην αρχαιότητα.

Μύθοι όπως η σπαρτιατική λιτότητα, ή η πολυδιαφημισμένη αττική κουζίνα καταρρέουν μέσα από τα αρχαία συγγράμματα. Η αρχαία ελληνική γαστρονομία είναι ένα πολιτισμικό φαινόμενο που διαχέεται στην Ευρώπη μέσω Ρώμης και σήμερα επιστρέφει σε μας σαν «αντιδάνειο». Στο τέλος, αντιλαμβανόμαστε πως η κυρίαρχη διατροφική κουλτούρα της εποχής μας δεν είναι παρά ένα ακόμα δώρο του αρχαιοελληνικού κόσμου στον άνθρωπο.

*Το εξώφυλλο του βιβλίου φιλοτέχνησε ο ζωγράφος Νικόλας Κληρονόμος.