Αυτοκινηση

Jean Bertin: Ο άνθρωπος που δημιούργησε την πρώτη δημόσια συγκοινωνία

Μια υπέροχη αστική περιπέτεια από το μακρινό ’70

Κωνσταντίνος Λεμονής
ΤΕΥΧΟΣ 827
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Jean Bertin: Η ιδέα ενός ελαφρού, απλού, οικονομικού και πλήρως αυτόματου οχήματος δημόσιας συγκοινωνίας με την ονομασία TRIDIM.

Bρισκόμαστε στο 1971, όταν ο Γάλλος δημοσιογράφος Jacques Chancel έκανε στον Jean Bertin την εξής ερώτηση: «Αναρωτιέμαι αν, αντί να είσαι από το σήμερα, δεν είσαι στην πραγματικότητα από το μέλλον, και με αυτό εννοώ ότι βρίσκεσαι τρομερά μπροστά από την εποχή σου…».

Τον Οκτώβριο του 1973 ο Jean Bertin δήλωσε: «Ο υπερπληθυσμός των πόλεων και η καταπολέμηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης έχει αναδείξει την ανάγκη δημιουργίας γρήγορων μέσων δημόσιας μεταφοράς με μη παρεμβατική υποδομή για να αποτρέψουν τα άτομα από το να χρησιμοποιούν τα αυτοκίνητά τους. Τα τρέχοντα μέσα μεταφοράς φαίνονται, τις περισσότερες φορές, γερασμένα και ακατάλληλα για να εκπληρώσουν την πολιτική του καθαρισμού των συμφορημένων δρόμων των πόλεων». Προσοχή: όλα αυτά στο μακρινό 1973.

Με αυτή τη φιλοσοφία, πριν από 50 χρόνια, ο μηχανικός Jean Bertin και η ομάδα του σχεδίασαν την ιδέα ενός ελαφρού, απλού, οικονομικού και πλήρως αυτόματου οχήματος δημόσιας συγκοινωνίας: το TRIDIM. Το πρωτότυπο, που παρουσιάζεται με τη μορφή μιας μικρής καμπίνας από αλουμίνιο και σύνθετα υλικά, χωράει τέσσερις επιβάτες. Αυτό το μικρό όχημα είναι εξ ολοκλήρου αυτόματο και ταξιδεύει με ταχύτητα κατά μήκος μιας στενής τροχιάς με ασήμαντο κόστος κατασκευής και μηδενικό κόστος συντήρησης, καθώς το TRIDIM επιπλέει σε ένα μαξιλάρι αέρα και δεν έρχεται ποτέ σε επαφή με την πίστα. Οδηγείται δε από δύο ηλεκτροκινητήρες.

Βαπτίστηκε TRIDIM γιατί ήταν αποτελεσματικό σε τρεις διαστάσεις: γρήγορο όσον αφορά τους χρόνους ταξιδιού, αποτελεσματικό στην κίνηση αφού μπορούσε να ταξιδέψει σε κλίσεις έως και 20% και πολύ ευέλικτο σε διαδρομές με στροφές. Το TRIDIM είχε λαμπρό μέλλον μπροστά του γιατί ήταν γρήγορο, οικονομικό, αθόρυβο και φιλικό προς το περιβάλλον. Είχε προγραμματιστεί να κατασκευαστεί μια έκδοση που θα περιλαμβάνει τρία ή τέσσερα συνδεδεμένα βαγόνια, που θα φιλοξενούσαν περίπου εκατό επιβάτες. Εκείνη την εποχή τα μεγάλα έργα του Jean Bertin, από τα οποία το πιο γνωστό ήταν το Aerotrain, υποστηρίχθηκαν από τον πρόεδρο Georges Pompidou, μιας και οι δύο άνδρες μοιράζονταν την ίδια αντίληψη για ένα φουτουριστικό ιδανικό. Η μοίρα θα αποφάσιζε όμως διαφορετικά. Ο θάνατος του Georges Pompidou το 1974 και η έλευση του Valéry Giscard d’ Estaing στην κεφαλή της χώρας οδήγησαν στην κατάρρευση αυτών των μεγάλων έργων. Αυτό το επεισόδιο αποδείχθηκε μοιραίο για τον Jean Bertin, ο οποίος, υποφέροντας από ηθική και σωματική εξάντληση, πέθανε ο ίδιος έναν χρόνο αργότερα.

Τον Φεβρουάριο του επόμενου έτους, η μικρή ομάδα από την εταιρεία L’Association des Amis de Jean Bertin, η οποία για πολλά χρόνια συνέχισε να διατηρεί αυτήν την έντονα σύγχρονη κληρονομιά, θα παρουσιάσει το πρωτότυπο TRIDIM σε μια ζωντανή επίδειξη στα μαξιλάρια αέρα, η οποία θα ταξιδέψει σε μια διαδρομή 20 μέτρων χτισμένη στις εγκαταστάσεις της έκθεσης Rétromobile. Οι εθελοντές, έχοντάς το ανακτήσει σε κατάσταση πλήρους εγκατάλειψης το 1998, αποκατέστησαν πλήρως αυτό το πρωτότυπο. Σήμερα, η εμφάνιση και τα χρώματά του κάνουν το TRIDIM να είναι ένα σύμβολο της δεκαετίας του 1970.
Σε αυτή την έκθεση που έλαβε χώρα, όπως και κάθε άλλη στο Παρίσι, οι επισκέπτες μπόρεσαν να ανακαλύψουν τα έργα και τις λύσεις που είχε προτείνει ο αείμνηστος πρωτοπόρος Jean Bertin για την απορρύπανση του αέρα στις μεγάλες πόλεις. Οι ιδέες του όμως παρέμειναν ανεφάρμοστες, καθώς θεωρήθηκαν υπερβολικά πρωτοποριακές εκείνη την εποχή.