Vanlife: H ριζική διαφορά των σημερινών vanlifers του από τους προγόνους τους είναι ότι στην κάθε τους κίνηση την ακολουθούν οι followers στα social media.
Η κινητικότητα είναι ένα από τα αμερικανικά χαρακτηριστικά -για τον αμερικανικό πολιτισμό έχει την ίδια βαρύτητα με την επιχειρηματικότητα και την πρακτική σκέψη. Δεν σημαίνει ότι οι Αμερικανοί ταξιδεύουν πολύ· σημαίνει ότι αλλάζουν τόπο διαμονής και εργασίας ευκολότερα από άλλους λαούς. Κι ότι μετακινούνται πολύ μέσα στην ίδια τους τη χώρα και στην αμερικανική ήπειρο γενικότερα. Εννέα στους δέκα ταξιδιώτες στην Κεντρική και Νότια Αμερική είναι κάτοικοι των ΗΠΑ ή Καναδοί.
Η αναζήτηση της περιπέτειας είναι βαθιά ριζωμένη στη Βόρεια Αμερική, αλλά κατά καιρούς οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες ευνόησαν ακόμα περισσότερο αυτή την τάση για φυγή και για περιπλάνηση: πολλοί άνθρωποι, μερικοί από τους οποίους είναι πολύ επιτυχημένοι, έκαναν το άλμα από το διαμέρισμά τους στη Νέα Υόρκη σ’ ένα βαν στην άκρη του αυτοκινητόδρομου. Εκτός του ότι τα διαμερίσματα σε ακριβές μεγαλουπόλεις έχουν πια το μέγεθος ενός τροχόσπιτου, παρατηρείται μια τάση που θυμίζει τους Αμερικανούς φυσιολάτρες -τον Χένρυ Ντέιβιντ Θόρω, τον Έλμπερτ Χάμπαρντ- και ωθεί ανήσυχους ανθρώπους στην εξερεύνηση απλούστερων τρόπων ζωής, κοντά στη φύση και μέσα σε φορτηγάκια.
Η τάση έγινε μόδα όταν το 2012 ο Foster Huntington εγκατέλειψε τη δουλειά του στον οίκο Ralph Lauren στη Νέα Υόρκη και άρχισε να ανεβάζει στο Instagram φωτογραφίες από τη ζωή του στον δρόμο: με την πάροδο του χρόνου, συγκέντρωσε περισσότερους από ένα εκατομμύριο ακόλουθους και το 2017 εξέδωσε το βιβλίο «Van Life: Your Home on the Road» με δικές του φωτογραφίες. Ο Huntington έγινε ένα νέο είδος διασημότητας των κοινωνικών μέσων: δεν ήταν μέλος της σόου μπίζνες και του τζετ σετ, αλλά κάποιος που περιέγραφε και πρότεινε έναν αξιοζήλευτο τρόπο ζωής. Ο Huntington δημιούργησε τα hashtags #homeiswhereyouparkit και #livesimply, αλλά η ετικέτα που έμεινε ήταν #vanlife.
Το κόστος ζωής είναι χαμηλό σ’ ένα φορτηγάκι. Και καθώς η τηλε-εργασία έγινε όλο και πιο συνηθισμένη από την αρχή της δεκαετίας του 2000, το όνειρο της φτηνής και απλής ζωής πραγματοποιήθηκε για πολλούς Αμερικανούς από διάφορες κοινωνικές και ηλικιακές ομάδες. Αυτό που ίσως φαίνεται αξιολύπητο για έναν Νοτιοευρωπαίο, μαθημένο να τρώει τα περίτεχνα φαγητά της μαμάς του σε κανονικό τραπέζι, είναι για πολλούς Αμερικανούς μια ρομαντική πηγή εμπειρίας. Ενώ ο Huntington συνέχισε την εκδοτική του δραστηριότητα, φάνηκε πως από όλες τις γωνιές των Ηνωμένων Πολιτειών αναζωπυρωνόταν το ενδιαφέρον για το αμερικανικό οδικό ταξίδι και την κουλτούρα της υπαίθρου, όπως εκείνη των χίπις, και για μια ζωή απαλλαγμένη από την τυραννία του ωραρίου εννιά με πέντε.
Η Vanlife συνδυάστηκε με τα φορτηγάκια της Volkswagen -ένα αυτοκίνητο που είχε μεγάλη επιτυχία και στους χίπις: τώρα το μοντέλο που κινείται περισσότερο είναι το Vanagon- καθώς και με τις διάφορες υποκουλτούρες: τους σέρφερς και τους φωτογράφους δρόμου -σαν τον Robert Frank ή τον J. E. Stimson. Η περιπετειώδης ιεροτελεστία της ενηλικίωσης που ήταν κάποτε τα ταξίδια στην Άπω Ανατολή με σακίδιο στην πλάτη έχει αντικατασταθεί από μια ακόμα παλιότερη αμερικανική παράδοση: εκείνη των περιπλανώμενων εργατών που πήγαιναν με τα πόδια, με τα λεωφορεία και με οτοστόπ από πόλη σε πόλη ψάχνοντας για δουλειά στη γη και στα εργοστάσια. Σήμερα οι άνθρωποι που μένουν στα βαν δεν είναι πια περιπλανώμενοι χωρίς ρίζες· μερικοί είναι «επαγγελματίες vanlifers» που έχουν στόχο τον συνδυασμό ταξιδιού και εργασίας. Ούτε είναι όλοι οι vanlifers μετα-χίπις: υπάρχουν πολλοί που οδηγούν glamorous φορτηγάκια Mercedes Sprinter, ενώ άλλοι κατοικούν σε πρακτικά Ford Econolines.
H ριζική διαφορά των σημερινών vanlifers του από τους προγόνους τους είναι ότι στην κάθε τους κίνηση την ακολουθούν οι followers στα social media. Ατυχήματα, αναποδιές, βλάβες του αυτοκινήτου, κακοκαιρία -όλα τα προβλήματα λύνονται αρκεί να έχεις καλό σήμα στο κινητό και σύνδεση με το διαδίκτυο. Εξάλλου, δεν λείπει ποτέ η ψυχολογική στήριξη και οι συμβουλές από τους followers: ο χρόνος που αφιερώνουν οι vanlifers στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει τελικά κάποιο νόημα.
Η ανακάλυψη της Αμερικής την οποία εξυμνούσαν ο Walt Whitman και ο Allan Ginsberg φαίνεται πως μειώνει το στρες, όταν δεν το αυξάνει. Οι vanlfers περιγράφουν τις περιπλανήσεις τους από το Grand Canyon στις θερμές πηγές του Όρεγκον, τα φαγητά που μαγειρεύουν στα φορητά ηλεκτρικά μάτια, και τις δουλειές που βρίσκουν, οι περισσότερες από τις οποίες είναι μερική απασχόληση σε τηλεοπτικά γυρίσματα και στον τουρισμό. Αλλά υπάρχουν και κάποιοι έχουν χτυπήσει φλέβα χρυσού: διαφημίζουν προϊόντα που έχουν σχέση με τη vanlife -είδη κάμπινγκ όπως φορητά ψυγειάκια και thermos- βιολογικά τρόφιμα και ρούχα φτιαγμένα από οικολογικά υλικά. Ειδικά, η εταιρεία GoWesty που πουλάει διάφορα προϊόντα για ταξιδιώτες στρατολογεί τους διαφημιστές της από τον πληθυσμό των vanlifers. Στα παραρτήματά της σε όλη την Αμερική έχει εγκαταστήσει δημόσιο ντους και μπάνιο για τους διερχομένους, ενώ σε περίπτωση βλάβης του βαν, νοικιάζει οχήματα μέχρι να γίνουν οι απαραίτητες επισκευές.
Η vanlife εξελίσσεται σε βιομηχανία: οι χορηγοί των vanlifers πληθαίνουν και επεκτείνονται σε διάφορους τομείς όπως προϊόντα γιόγκα, εργαλεία, ποδήλατα, ιστιοσανίδες, ψηφιακές συσκευές και βιολογικές κροκέτες για σκυλιά. Με αυτές τις οικονομικές πλάτες, πολλοί vanlifers παρατείνουν τη ζωή τους στον δρόμο και αντιμετωπίζουν με ασφάλεια θεομηνίες -πλημμύρες και τυφώνες- και τους κινδύνους της ανθρώπινης εγκληματικότητας. Αν και θα περίμενε κανείς πολλά γεροφρικιά, οι vanlifers είναι επαγγελματίες γύρω στα σαράντα, μεταπτυχιακοί φοιτητές που δεν έχουν αυστηρή υποχρέωση παρουσίας στο αμφιθέατρο και ζευγάρια από τριάντα έως σαράντα ετών. Πρόκειται κατά πλειοψηφία για Millennials που ζουν τη φαντασίωση των baby-boomers -με τη διαφορά ότι οι baby-boomers δεν ένιωθαν οικονομική αβεβαιότητα.
Δεν είναι όλα ρόδινα ή μάλλον τίποτα δεν είναι ρόδινο. Οι φωτογραφίες στο Instagram ωραιοποιούν τη vanlife με αναρτήσεις υπέροχων τοπίων, στην πραγματικότητα όμως οι περιπλανώμενοι παρκάρουν στην άκρη του κάπου ή στη μέση του πουθενά και κάνουν σκληρή προσπάθεια να ικανοποιήσουν τους φίλους τους στο social media που ζητούν θραύσματα αξέχαστης και φωτογενούς περιπέτειας. Οι vanlifers έχουν γίνει «microinfluencers» κι εκτός του ότι διαφημίζουν οδοντόκρεμα Truth Paste και superfoods, όπως στιγμιαίο καφέ ενισχυμένο με ελιξίρια μανιταριών, δίνουν ένα παράδειγμα εναλλακτικής ύπαρξης. Κανείς από τους followers δεν θέλει να ξέρει για την ενδεχόμενη πλήξη ή για την εκνευριστική στενοχωρία που προκαλεί γκρίνια. Στο Instagram ακόμα κι ο ωκεανός χρειάζεται επεξεργασία στο photoshop. Oι followers φαντάζονται έναν παράδεισο, αλλά οι vanlifers ζουν σε μια πραγματικότητα.
17°
