Συζητώντας ένα απόγευμα με 12 αστέρια νέας τεχνολογίας.
«Συγχαρητήρια που είστε νέοι, να ξέρετε ότι δεν θα κρατήσει πολύ». Με αυτή την ατάκα δείχνω από την αρχή ποιος είναι το «αφεντικό», γιατί αυτά τα 10+ χρόνια περισσότερο με ζορίζουν παρά μας χωρίζουν. Παρατασσόμαστε στο σαλόνι του ΤΩΡΑ!Κ44, στη φυσική έδρα της (πολύ) νεανικής κουλτούρας στην Αθήνα. Μόνος εναντίον 12 ανθρώπων που έχουν γεννηθεί μετά το ’87, μπορεί να μην ξέρουν ποιος είναι ο Γκάλης. Για την ακρίβεια, 6 αγοριών και 6 κοριτσιών από 17 έως 23 ετών. Η σύνθεσή τους είναι ανάμεικτη. Ο πάνκης που την ακριβώς προηγούμενη μέρα τελείωσε το σχολείο κι έχει πιο πολλά τατού απ’ όσα είχε ολόκληρο το δικό μου Λύκειο.
Τα εκκολαπτόμενα cosmo girls, στη γλύκα και στην τρίχα. Ο ατακαδόρος τύπος που έχει ήδη δουλέψει στα media. Οι εσωστρεφείς πολυτεχνίτισσσες. Ο beat 22χρονος που ζει μόνος, δουλεύει μπάρμαν και θέλει να γίνει σκηνοθέτης. Ο σπουδαγμένος στο Λονδίνο. Η mainstream κοπέλα χωρίς το άγχος της αλτερνατίβας.Θα κάνουμε μια κουβέντα για τους νέους στην Αθήνα του σήμερα. Όχι για να καταλήξουμε σε τελεσίδικα συμπεράσματα, όχι για να υπερεκτιμήσουμε το δημογραφικό μας δείγμα. Αλλά για να ανταλλάξουμε ατάκες και πληροφορίες, για να συγκρίνουμε τις εποχές («γενιές» υπάρχουν πια;) και, φυσικά, για να γελάσουμε.
Κατερίνα Γκουμοπούλου, Ράνια Παπανικολάου, Φίλιππος Ζομίδης κι ενας ηλικιωμένος κύριος
Βολεμένοι ή Αδικημένοι
Ξεκινάμε με κάτι πεζό. «Τι κάνατε χθες το βράδυ» (Παρασκευή); Η Α. παίρνει πρώτη το λόγο. «Τίποτα, ήμουν πολύ κουρασμένη από τη δουλειά κι άραξα σπίτι». Μπίνγκο. Τα παιδιά δουλεύουν. Περισσότερα από τα μισά. Κανείς δεν επικαλείται «κούρεμα» στο χαρτζιλίκι, βρίσκονται κάπου μεταξύ του «ξεκινάμε δειλά δειλά σε ένα χώρο που μας ενδιαφέρει μελλοντικά» και σίγουρα του «θέλουμε ανεξαρτησία». Οικονομική. Θέλουν να μπορούν να ικανοποιούν τις αυξημένες ανάγκες τους χωρίς να έχουν όλη την ώρα απλωμένο το χέρι. Ακόμα κι αν μένουν μαζί με τους γονείς.
Μόνο ένας στους δώδεκα ζει μόνος, κι αυτός γιατί η μαμά του «πήγε σε μια φάρμα με τον άντρα της, αλλά ευτυχώς μου έμεινε το διαμέρισμα στο Θησείο». Θα μιλήσουμε περίπου δύο ώρες εντελώς ανοιχτά. Και θα περιστραφούμε, χωρίς να καταλήξουμε, γύρω από το αν τελικά είναι βολεμένη ή αδικημένη γενιά. Συνεχώς, ακόμα και το ίδιο πρόσωπο, υιοθετούν πότε τη μία και πότε την άλλη στάση. Η Κ. και η Ρ. λένε για τους γονείς που «ό,τι και να κάνεις, θα τους φαίνεται πάντα λίγο».
Η Σ. μιλάει για μια γενιά που πρόλαβε λίγο ευημερία κι έφτιαξε όνειρα, τα οποία δεν προβλέπεται να εκπληρώσει με τις παρούσες συνθήκες που επιτυχία είναι απλά να έχεις δουλειά. Όπως συμβαίνει σε κάθε εποχή, θα κουβαλήσουν τα απωθημένα όσων δεν κατάφεραν οι γονείς τους, θα τους ακούσουν να τους κράζουν «γιατί ξενυχτάς;», «γιατί κοιμάσαι ακόμα;», «γιατί χαλάς τόσα λεφτά;», αλλά τελικά, όπως λέει και ο Κ., «δεν ντρέπομαι γι’ αυτό, αφού υπάρχει ένα επίπεδο συνεννόησης γιατί να φύγω από το σπίτι και να παρατήσω το έτοιμο φαγάκι;». Εντάξει, μικροί είναι ακόμα, όχι όμως ότι διαφέρουν οι προθέσεις τους από την παραδοσιακή τάση του Έλληνα νεανία στη βολή.
Η Ζωή On-Line
Τους ρωτάω αν υπάρχει ένα γεγονός, ένα πρόσωπο, κάτι που να θεωρείται σημείο αναφοράς μεταξύ των συνομήλικών τους. Ως αφελής «γέρος», κρίνω με παλιότερα εργαλεία και περιμένω να ακουστούν ίσως λέξεις όπως «Γρηγορόπουλος» ή «Δεκέμβρης». Φυσικά κάνω λάθος, είναι απόλυτα λογικό να μου πούνε «ίντερνετ» και «Facebook». Οι Αγανακτισμένοι («πόπο, σαν Γούντστοκ ήτανε») και η Χρυσή Αυγή θα αναφερθούν μόνο περιφερειακά. «Η ψηφιοποίηση των πάντων» λέει ο Α., αυτό είναι το χαρακτηριστικό της νεότητάς τους.
Αυτό έχει αλλάξει την επικοινωνία, το φλερτ, τον τρόπο που βλέπουν τον κόσμο. Κουβαλάνε βέβαια τη μικρομεγαλίστικη ενοχή ότι «δεν είναι σωστό». Ή μήπως στ’ αλήθεια συνειδητοποιούν την έλλειψη προσωπικής επαφής; Όλοι ομολογούν ότι απορρίπτουν όσους τους προσεγγίζουν μέσω ίντερνετ είτε γκομενικά είτε φιλικά, αλλά όλοι παραδέχονται ότι έχει τύχει να βρεθούν πρόσωπο με πρόσωπο και να μη χαιρετηθούν με κάποιον που χθες μοιράζονταν το ίδιο παράθυρο στο τσατ. Οι μισοί διαθέτουν ήδη smartphones, αλλά δεν τα θεωρούν το πιο πολύτιμο πράγμα που έχουν στην κατοχή τους, «μην τρελαθούμε, τον προλάβαμε κι εμείς τον ήχο του dial-up» λέει ο Κ. μέσα σε αποθέωση.
Είναι σχετικά κουλ με την ετεροντροπή που νιώθουν για την παρουσία των γονιών τους στα κοινωνικά δίκτυα. Κάποιος λέει «οι γονείς απλά δεν το έχουν», οι υπόλοιποι χειροκροτάνε, κάποιος μιμείται τη μαμά του που γράφει μόνο με κεφαλαία και τον φωνάζει συνέχεια για να τη βοηθήσει να ανεβάσει μια φωτογραφία. Ο Α. λέει το αμίμητο «...φυσικά και δεν τους απευθύνομαι, μόνο απαντάω». Αλλά, όπως σημειώνει η Κ., «εμείς θα είμαστε χειρότεροι με τα παιδιά μας, θα θέλουμε όλη την ώρα να επικοινωνούμε μαζί τους με τόσα μέσα που θα υπάρχουν».
Όμως, αυτοί οι nerds, σαν τον Zuckerberg, που εξελίχθηκαν σε πρωταγωνιστές της δεκαετίας μας, δεν είναι τα είδωλά τους. «Άλλαξαν τον κόσμο, ναι, αλλά είναι αφανείς, δεν είναι σύμβολα», το περιγράφει ωραία ο Γ. Εκεί κοντά, ως χαρακτηριστικό της γενιάς, η Σ. που έχει δουλέψει και στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας σημειώνει εύστοχα ότι «είμαστε μάλλον και η πρώτη γενιά που προσδιορίζεται τόσο πολύ από την ποπ κουλτούρα, που βρίσκει εκεί τόσα πολλά σημεία αναφοράς». Το on-line κεφάλαιο κλείνει (προσωρινά) με την πικρόχολη-τροφή-για-σκέψη-παρατήρηση του Μ. «Το πρόβλημα δεν είναι όσα γίνονται ΜΕΣΑ στα social media, αλλά όσα γίνονται ΓΙΑ τα social media».
Γιώργος Κατοπόδης και Γιώργος Παπασταθόπουλος
Sex, Drugs & Kill all Hipsters
Σιχαίνομαι τα ρεπορτάζ για τη σεξουαλική ζωή των νέων. Σιχαίνομαι τον ηδονοβλεπτικό πουριτανισμό τους, τις δοξασίες για παρτούζες στις πενταήμερες, αφασικά φασώματα στις πλατείες και sextapes στην τουαλέτα του σχολείου. Όχι γιατί δεν γίνονται, αλλά γιατί ποτέ δεν είναι ο μέσος όρος. Δεν πάω λοιπόν την κουβέντα εκεί, πάει μόνη της. Ξανασυζητάμε για το Facebook πέσιμο που είναι lame, αλλά τελικά το «καβλάντισμα μας αρέσει», όπως λέει και η Ρ., «αρκεί να μην επενδύουμε σε αυτό». Μετά αρχίζουν τα επικολυρικά.
«Παίζει πολύς χωρισμός φίλε», «πολύ μοναξιά σου λέω», «δεν έχεις ελπίδα άμα κανένας δεν έχει σχέση», «δεν την πέφτουν τα αγόρια», «εντάξει, καλύτερα στο fb, μπορείς και να σβήσεις την ατάκα άμα δε σου αρέσει». Και μετά αυτοαναιρούνται, αφού η πλειοψηφία έχει κάνει μία, ας την πούμε, μακροχρόνια σχέση επιβεβαιώνοντας το διαχρονικό κλισέ αλλά και τη (μετ)εφηβική ροπή στο δράμα. One-night stand; Μπα, «τουαλέτες δεν παίζουν», είναι η ξεκάθαρη απάντηση.
Αν και μόλις η Κ. ομολογήσει ότι (μπορεί και να) υπάρχουν και οι γνωριμίες με «αποκλειστικό σκοπό», αρχίζουν να πέφτουν και τα «εντάξει να το κάνεις 1-2 φορές με κάποιον που δε σε πολυενδιαφέρει, αλλά όχι παραπάνω». Τη «ρετσινιά» των οργίων, των σκηνών τύπου «Kids» τη ρίχνουν κι αυτοί στους αμέσως μικρότερους, γιατί «κάτι μου έχει πει ένας ξάδερφός μου που έκαναν τρίο στην εκδρομή» και μπλα μπλα. Ανακοινώνω προβοκατόρικα, «αν είναι κάποιος παρθένος και δεν έχει πρόβλημα, ας μας το πει». Ένα χέρι σηκώνεται. Φυσικά, αποθέωση. Μας διαβεβαιώνει όλους ότι προσπαθεί σκληρά και συνεχίζουμε.
Ναι, τα παιδιά είναι κάπως ανενημέρωτα κι επιπόλαια όσον αφορά προφυλακτικά, νοσήματα κ.λπ. επιβεβαιώνοντας τις έρευνες. «Πρέπει κάτι να γίνει για να διδαχθείς» παρατηρεί ο Κ. «και μετά βάζεις μυαλό». Και φυσικά η γενιά τους αντιμετωπίζει με πιο κοινό και κυνικό τρόπο τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Για τα πρώτα διαπιστώνουν ότι «παίζει πολλή χημεία», που κολλάει περισσότερο με τον πειραματισμό παρά με κάποιο συγκεκριμένο lifestyle, όπως «εσείς είχατε κάποτε το rave». Για το αλκοόλ, όλοι παραδέχονται πόσο τους αρέσει. Και βάζουν τη διαχωριστική γραμμή στο να πίνεις σπίτι. Ταμπού.
Η νεανική κουλτούρα ήταν πάντα βασισμένη στις κόντρες. Και η αθηναϊκή, βέβαια. Από ροκάδες vs καρεκλάδες σε EMO, κάγκουρες και τρέντι. Ποιοι είναι στο στόχαστρο το 2013; Με ένα στόμα, μια φωνή «οι hipsters». Και τι είναι hipster, ρε παιδιά, ρωτάω κι αρχίζουμε μετά τα κορακίστικα, φορτώνοντας την ανθρωπογεωγραφία της ταπεινής μας πόλης με όρους όπως «ψευτοχίψτερ», «χαουζάδες», «τρας», «καλτ», ενώ κάποια στιγμή η λέξη «φάση» πρέπει να ειπώθηκε περισσότερες από 30 φορές μέσα σε λιγότερο από ένα λεπτό. Δεν με συμφέρει, αλλάζουμε θέμα.
Η Γενιά των Συνειδητοποιημένων
Όταν λίγο πολύ ήμουν στην ηλικία τους, σε εκείνα τα παρανοϊκά χρόνια της χρηματιστηριακής ανεμελιάς η βασικότερη κατηγορία ήταν «είστε απολιτίκ και θύματα των lifestyle περιοδικών». Σε αυτούς τι προσάπτουν; Το συζητάμε από δω, το συζητάμε από κει – λίγο πολύ τα ίδια. Καταλήγουμε στο προφανές, κάθε γενιά εξιδανικεύει τα χρόνια της και γιουχάρει την επόμενη. Και τούμπαλιν. Τούτοι εδώ ή τουλάχιστον αυτοί που κάθονται δίπλα μου αυτό το απόγευμα, παραείναι ψύχραιμοι. Μιλάνε με άνεση για τους χωρισμένους γονείς τους, παραδέχονται (οι πιο μεγάλοι) ότι έχουν μια λίστα και «ήδη σβήνουν πράγματα που τελικά δεν θα κάνουν» (ρε, είστε μόνο 22, με δουλεύετε;), ονειρεύονται κι αυτοί «να μπορέσουν να ζήσουν από αυτό που τους αρέσει».
Έτσι ήρθαν και οι πρώτοι τσακωμοί με τους γονείς – η Θεατρολογία που επέλεξε η Ρ. και δεν έψηνε τον μπαμπά, η μόδα αντί των πολιτικών επιστημών που για την ώρα διαλέγει η Κ. Οι γονείς χλιμιντρίζουν, στο τέλος σπονσοράρουν «ό,τι θέλει το παιδί». Άλλος θέλει να ζήσει στο εξωτερικό για «να ολοκληρωθεί σαν άνθρωπος», κανείς δεν μιλάει για οικογένεια, «έχει μετατοπιστεί αυτό το ενδεχόμενο στη δεκαετία από 30 έως 40», τώρα έχουν άγχος μήπως δεν ζήσουν κάτι από τα τόσα που περνάνε γύρω τους.
«Πέρασα όλα μου τα φοιτητικά χρόνια με το ίδιο αγόρι, ελπίζω να μη το μετανιώσω» λέει η Α. «Εγώ δεν έδωσα πανελλήνιες, βρήκα υποτροφία και πήγα να σπουδάσω στο Λονδίνο, αυτή θεωρώ ως την επανάστασή μου» λέει ο Μ. που δουλεύει τώρα σε εταιρεία διοργάνωσης συναυλιών. «Τι δεν θέλω στα 30 μου; Δεν θέλω να είμαι μίζερη» βάζει την κατακλείδα η Κ. με την κολλητή της Ε. να επιδοκιμάζει καταφατικά. Ναι, εννοείται, πάλι έχουμε αποθέωση.
Όσο περισσότερο μιλάμε αρχίζουν πάλι να γίνονται «ώριμοι». Να νοσταλγούν πράγματα που δεν έζησαν. «Στα 90s με μια πανκ μπάντα μπορούσες να φτάσεις παντού» λέει με κάποιο δέος ο Γ. Ναι, ρε συ, αλλά στα 10s ανεβάζεις τη μουσική σου στο bandcamp και γίνεται πιο εύκολα προσιτή. «Δεν είναι το ίδιο». Τους ξαναπιάνει το αυτομαστίγωμα. «Είμαστε παρτάκηδες», «τα πράγματα γίνονται χωρίς μόχθο, γι’ αυτό ο κόσμος έχει γίνει σκατένιος» μεμψιμοιρεί ο Κ. Προτού λοιπόν το γυρίσουμε στην ηθογραφία, κι αφού συζητάμε πόσα σεξουαλικά μυστικά επιτρέπεται να μοιράζονται μάνα και κόρη, ρωτάω: «Ρε παιδιά, γίνεται ακόμα εκείνο το άθλιο να πηγαίνουν οι πατεράδες τους γιους στα μπουρδέλα για την πρώτη τους φορά;». Κάποιος πετάγεται εύλογα, «άμα τους πηγαίνανε, ρε μεγάλε, δεν θα σου ’λεγα πριν ότι είμαι παρθένος». Η τελευταία αποθέωση του απογεύματος.
Έχουμε φάει τόσες φάπες, τόση ανασφάλεια και πίεση πανταχόθεν, που αναζητάμε πια λίγη χαρά, λίγη χριστουγεννιάτικη τρέλα, λίγο τζέρτζελο, απ’ όπου κι αν προέρχεται
Θέλοντας να τεστάρω τις δυνατότητες και τα όρια του εργαλείου, άρχισα να ζητάω συμβουλές θεωρώντας μάλλον απίθανο (και ηθικά απωθητικό) το να το χρησιμοποιήσω. Μέσα σε μισή ώρα είχα αγοράσει μηνιαία συνδρομή.
9°
