Το ελληνικό σχέδιο αναδιάρθρωσης του χρέους

Την 47σέλιδη πρόταση που σχεδιάζει να παρουσιάσει η κυβέρνηση για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους φέρνει στη δημοσιότητα και αναλύει με δύο δημοσιεύματά της η εφημερίδα «Financial Times» (FT).

Σύμφωνα με τους FT, το σχέδιο αναδιάρθρωσης, με το οποίο η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το χρέος θα μειωθεί από το 180% του ΑΕΠ που είναι σήμερα σε μόλις 93% του ΑΕΠ το 2020, είναι φιλόδοξο, καθώς προβλέπονται τρόποι για τη μείωση του χρέους που κατέχουν και οι τέσσερις δημόσιοι πιστωτές της Ελλάδας: Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που κατέχει ελληνικά ομόλογα ύψους 27 δισ. ευρώ (η αγορά τους άρχισε το 2010), το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο που έχει δώσει δάνεια διάσωσης περίπου 20 δισ. ευρώ, οι χώρες - μέλη της Ευρωζώνης που έδωσαν συνολικά διμερή δάνεια 53 δισ. ευρώ στην Ελλάδα στο πλαίσιο του πρώτου προγράμματος διάσωσης, και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (το ταμείο διασώσεων της Ευρωζώνης) με δάνεια ύψους 144 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος. Η ελληνική κυβέρνηση θεωρεί ότι το χρέος θα μειωθεί κάτω από το 60% του ΑΕΠ το 2030, εάν υιοθετηθεί στο σύνολο το σχέδιό της.

Αναλυτικά κατά πιστωτή το ελληνικό σχέδιο προβλεπει τα εξής:

Τα δάνεια από την  ΕΚΤ

Το σχέδιο ξεκινά με μία πρόταση για το χρέος προς την ΕΚΤ, η οποία έχει διατυπωθεί ήδη δημόσια σε αρκετές περιπτώσεις από τον υπουργό Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη και είναι πολύ ξεκάθαρη: Ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM), που αντικατέστησε το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας), με διαθέσιμα κεφάλαια ύψους 500 δισ. ευρώ, θα δάνειζε στην Ελλάδα τα 27 δισ. ευρώ για να αποπληρώσει αυτή τα ομόλογα της ΕΚΤ. Τα δάνεια του ESM έχουν μακρύτερες προθεσμίες λήξης και χαμηλότερα επιτόκια από τα ελληνικά ομόλογα της ΕΚΤ. Δύο από αυτά τα ομόλογα της ΕΚΤ, συνολικού ύψους 6,7 δισ. ευρώ, λήγουν τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. Επομένως, η εξεύρεση ενός τρόπου αντιμετώπισης των λήξεων αυτών είναι επείγον θέμα, σημειώνουν οι FT.

Τα δάνεια από το  ΔΝΤ

Στο 47σέλιδο κείμενο της Αθήνας γίνεται μία γενική αναφορά σχετικά με την αποπληρωμή του ΔΝΤ με «μία συμφωνία που περιλαμβάνει τη βαθμιαία αποπληρωμή ή την αποπληρωμή σε δόσεις με βάση την επιλογή της Ελλάδας για το θέμα αυτό». Το νέο έγγραφο είναι πολύ σαφέστερο για το σχέδιο της κυβέρνησης, σημειώνει το δημοσίευμα. Η Ελλάδα θα χρησιμοποιούσε τα 9 δισ. ευρώ από τα κέρδη των ομολόγων ύψους 27 δισ. ευρώ της ΕΚΤ, τα οποία οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν συμφωνήσει το 2012 να δώσουν στην Ελλάδα, προκειμένου να αποπληρώσει τα μισά περίπου από τα δάνεια του ΔΝΤ πριν από τη λήξη τους. Το υπόλοιπο μέρος των δανείων θα αποπληρωθεί με τον κλασικό τρόπο, είτε με την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές (κάτι που σήμερα δεν μπορεί να κάνει η Ελλάδα) είτε με τη χρήση νέων δανείων διάσωσης.

Τα  δάνεια από τις χώρες της Ευρωζώνης

Τα δάνεια από τις χώρες - μέλη της Ευρωζώνης, που επίσημα αποκαλούνται «Ελληνική Δανειακή Διευκόλυνση» (Greek Loan Facility), έχουν αναδιαρθρωθεί επανειλημμένα στο παρελθόν και τα επιτόκιά τους έχουν μειωθεί κοντά στο κόστος δανεισμού των κεφαλαίων, ενώ οι προθεσμίες αποπληρωμής τους έχουν επιμηκυνθεί για χρόνια. Το ελληνικό σχέδιο προβλέπει την περαιτέρω επιμήκυνση των λήξεων αυτών των δανείων. Η πρώτη ιδέα είναι τα αποκαλούμενα «ομόλογα στο διηνεκές» (perpetual bond), που σημαίνει ότι τα δάνεια δεν θα αποπληρωθούν ποτέ πλήρως, αλλά θα πληρώνονται γι' αυτά τόκοι στο διηνεκές. Αυτού του τύπου τα ομόλογα δεν είναι καινούργια, σημειώνουν οι Financial Times, και η ελληνική κυβέρνηση προτείνει την ετήσια πληρωμή επιτοκίου 2% έως 2,5% επί της αξίας των ομολόγων.

Το ελληνικό σχέδιο προβλέπει εναλλακτικά την επιμήκυνση της περιόδου αποπληρωμής των διμερών δανείων στα 100 χρόνια. Μία άλλη δυνατότητα που δίνει η Αθήνα είναι τα «ομόλογα με ρήτρα ΑΕΠ» (GDP indexed bonds), με τα οποία θα προβλέπεται η αποπληρωμή των πιστωτών, μόνο αν η οικονομία αναπτύσσεται και πάλι, ενώ τα ποσά αποπληρωμής θα συνδέονται με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Οι χώρες της Ευρωζώνης έχουν εκφράσει τη βούληση να επεκτείνουν τις προθεσμίες των διμερών δανείων, επομένως η πιο πιθανή επιλογή είναι οι λήξεις σε 100 χρόνια, σημειώνει ο Peter Spiegel, προσθέτοντας ότι μία τέτοια προσφορά είναι απίθανο να γίνει άμεσα. Ορισμένοι αξιωματούχοι δηλώνουν ότι γι' αυτό θα μπορούσε να δοθεί μία γενική υπόσχεση, στο πλαίσιο μίας ανακοίνωσης του Eurogroup, εάν επιτευχθεί μία νέα συμφωνία στις τρέχουσες διαπραγματεύσεις.

Τα δάνεια από το ΕΤΧΣ

Με την ολοκλήρωση του τρέχοντος προγράμματος, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θα έχει χορηγήσει στην Ελλάδα δάνεια ύψους 144 δισ. ευρώ. Τα δάνεια αυτά έχουν ήδη πολύ χαμηλά επιτόκια και πολύ ευνοϊκές προθεσμίες αποπληρωμής. Το νέο ελληνικό σχέδιο προβλέπει κάτι πολύ πιο ριζοσπαστικό και συγκεκριμένα το σπάσιμο των δανείων του ΕΤΧΣ στη μέση, με το μισό του χρέους να αναδιαρθρώνεται σε ένα νέο δάνειο που θα έχει επιτόκιο 5% (το διπλάσιο από το 2,5% που καταβάλλεται σήμερα) και το υπόλοιπο μισό ουσιαστικά να διαγράφεται. Το επιχείρημα υπέρ αυτού του σχεδίου είναι ότι οι ετήσιες πληρωμές τόκων από την Ελλάδα θα μείνουν οι ίδιες, αλλά η διαγραφή του μισού αρχικού χρέους θα μείωνε σημαντικά το συνολικό ελληνικό χρέος. Η διαγραφή θα μπορούσε να γίνει σε φάσεις με βάση το ελληνικό σχέδιο. Στην αρχή θα γινόταν με ομόλογα μηδενικού τόκου (ουσιαστικά άτοκο δάνειο), το οποίο σταδιακά θα ακυρωνόταν.