Πώς να απαρνηθούν την ιδεολογία τους;

Όσες και όσοι έχουμε σπουδάσει την ιδεολογία του ΣΥΡΙΖΑ το γράφαμε και το φωνάζαμε. Αυτό που έρχεται είναι χειρότερο από αυτό που φεύγει. Τελικά αποδεικνύεται πολύ χειρότερο. Με τόσες διαφορετικές φωνές και τέτοιο ιδεοληπτικό φορτίο, χωρίς ικανά στελέχη με διοικητική ή και εργασιακή εμπειρία, χωρίς σχέδιο και στοιχειώδεις επεξεργασίες, πώς φαντάζεται κανείς ότι θα μπορέσει να βγάλει την χώρα από αυτόν τον κυκεώνα; Χωρίς να πιστεύει ούτε μια αράδα από αυτά που πιθανόν να υπογράψει; Το σημαντικότερο; Πώς ένα κόμμα που δεν αγαπάει την Ευρώπη, που δεν έχει κάτι κοινό με αυτήν, που έχει μύριους τόσους λόγους για να στέκεται απέναντι θα συνεργαστεί με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και θα υλοποιήσει το πρόγραμμά τους; Με ένα εκλογικό ακροατήριο που σύντομα θα αισθανθεί και δικαίως προδομένο;

Στην καλύτερη περίπτωση, η εναλλακτική Αριστερά θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι είναι με την Ευρώπη των λαών. Τις δεκαετίες 70 και 80, μέσα στην άνοιξη των ευρωπαϊκών σοσιαλιστικών κομμάτων, ένα μικρό μέρος της ελληνικής Αριστεράς (KKEεσ) έβλεπε Δυτικά. Στις μέρες μας, υπό την ηγεμονία των φιλελεύθερων δυνάμεων, η Ευρώπη είναι πολύ μακριά από την Ελλάδα πόσο μάλλον από την σημερινή ελληνική Αριστερά. Στη χώρα μας, Οργάνωση και Διοίκηση του κράτους, Οικονομία και Αγορά, Ασφαλιστικό, Εργασιακές Σχέσεις, Παιδεία, Δικαιοσύνη, Προστασία του Πολίτη, Πολιτισμός, ΜΜΕ και τόσα άλλα, λειτουργούν με τελείως διαφορετική φιλοσοφία από την υπόλοιπη Ευρώπη. Κι ας την κυβέρνησαν φιλοευρωπαϊκά κόμματα. Κι ας είναι δεκάδες χρόνια συνδεδεμένη μαζί της κι ας οφείλει, σε μεγάλο βαθμό την ευημερία της, στη σύνδεση αυτή. Όταν ξέσπασε η κρίση οι θεμελιώδεις διαφορές αποκαλύφθηκαν και μεγεθύνθηκαν. Ήταν οι αιτίες της κατάρρευσης, είναι οι αιτίες της αδυναμίας ανάκαμψης. Η Ελλάδα δεν μπορεί να συγκριθεί με την Πορτογαλία, την Ισπανία ή την Ιρλανδία. Αυτές είναι Ευρώπη. Η Ελλάδα απλά ανήκει στην Ευρώπη.

Σήμερα, που υποτίθεται ότι η αριστερή κυβέρνηση διαπραγματεύεται την παραμονή μας στο ευρώ, σήμερα προβαίνει σε αλλαγές στην Παιδεία με ιδεολογικό στόχο να την απομακρύνει και να την απομονώσει από το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Ίσως με αυτήν την αντιμεταρρύθμιση να συνειδητοποίησαν και οι εταίροι ότι είναι σχεδόν αδύνατο να βρουν σημεία επαφής μαζί της, πέρα από συμφωνίες και υπογραφές. Και πέρα από το τι δηλώνουν οι πολίτες στις δημοσκοπήσεις, είναι διάχυτη η απαρέσκειά τους προς τα ευρωπαϊκά χούγια. Και θα τολμούσα να πω ότι όσοι στηρίζουν ακόμα την πολιτική της είναι αυτοί που ικανοποιούνται από τον αντιευρωπαϊσμό της. Ακόμα και η ανίερη, για τα όσια της Αριστεράς και της Ακροδεξιάς, συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ στον αντιευρωπαϊσμό εδράζεται. Στο φόβο για τον εκσυγχρονισμό και τον εξορθολογισμό, για την αλλαγή παραδείγματος, για την ευρωπαϊκού τύπου δημοκρατία.

Συνεπώς, φαντάζει και είναι ασύμβατο να περιμένουμε από αυτήν την κυβέρνηση μεταρρυθμίσεις και πολιτικές που θα μας εντάσσουν οργανικά και ιδεολογικά στη φιλελεύθερη Ευρώπη. Και είναι σχεδόν παράλογο φιλοευρωπαϊκά κόμματα, που θέτουν ως αδιαπραγμάτευτη τη συμμετοχή στο Ευρώ, να ευελπιστούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, θα δεχτεί ειλικρινά να υλοποιήσει προγράμματα που θα ανοίγουν την κοινωνία σε ένα φιλελεύθερο κοινωνικό περιβάλλον. Αυτή η Αριστερά αγαπά εκείνη την Ελλάδα που της μοιάζει. Την Ελλάδα για την οποία έχει αγωνιστεί μαζί με αντίπαλες πολιτικές δυνάμεις. Την Ελλάδα των δανεικών και αν είναι δυνατόν και αγύριστων, των συντεχνιών, της κρατικοδίαιτης οικονομίας, της πολιτιστικής απομόνωσης, την Ελλάδα του συνεχούς διχασμού και της πολιτικής κρίσης. Την Ελλάδα της ρητορικής του «Δεν Πληρώνω» αλλά και «Δεν Διαβάζω». Κόμματα που έχουν ως απώτερο στόχο το σοσιαλισμό δεν είναι δυνατόν να συμβιβαστούν με φιλελεύθερες νόρμες ειδικά όταν βρίσκονται στην εξουσία. Για αυτό και είναι αδύνατον ο ΣΥΡΙΖΑ όχι απλά να διαπραγματευτεί αλλά και να υλοποιήσει με επιμονή και κόπο πολιτικές αντίθετες με την ιδεολογία του και να μας βγάλει από την κρίση.

Οι προσπάθειες να διαχωριστεί ο πρωθυπουργός από τους υπουργούς και το κόμμα του είναι κάτι ανάλογο με τον τετραγωνισμό του κύκλου ή το αεικίνητο. Αν είχε στον πάγκο άλλου τύπου πολιτικά στελέχη θα τα χρησιμοποιούσε. Αλλά δεν είναι παράλογο να του ζητούν να απαρνηθεί τους συντρόφους και την ιδεολογία του και να πράξει αντίθετα προς αυτούς και αυτήν; Να κουρέψει μισθούς και συντάξεις του Δημοσίου ή να πωλήσει δημόσια περιουσία, ή να ανοίξει την οικονομία όταν μέχρι χτες ζητούσε αυξήσεις και κρατικοποιήσεις; Και δεν το έλεγε για να μαζέψει ψήφους. Το πίστευε ακράδαντα. Διατείνονταν ότι μπορεί με ένα νόμο να πάρει ένα μέρος από τα δις που έχει συσσωρεύσει ο ελληνικός καπιταλισμός και να τα διαθέσει στους πληβείους προς κατανάλωση. Για αυτήν την Αριστερά το Δημόσιο είναι ο προνομιακός χώρος για να εφαρμοστούν «φιλεργατικές πολιτικές» έστω και αν αυτές είναι εις βάρος των υπολοίπων πολιτών. Ας παλέψουν και οι εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα να πάρουν τα μέσα παραγωγής στα χέρια τους, ή τουλάχιστον να βελτιώσουν τη θέση τους. Για αυτό και η ανελαστική εργατική νομοθεσία, για αυτό και τα εμπόδια προς την ιδιωτική πρωτοβουλία. Αν όλα αυτά στο τέλος καταλήγουν σε συναλλαγή με τη διαφθορά που ενδημεί στο υδροκεφαλικό κράτος απλά η Αριστερά το υποβαθμίζει και φιλοδοξεί ότι υπό τη δική της εξουσία οι παθογένειες θα εξαλειφθούν. Το γεγονός ότι το σπάταλο κράτος και η αναιμική παραγωγή εμποδίζουν την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων κάνει πως δεν το βλέπει. Γιατί τα προνόμια των συντεχνιών είναι παρωνυχίδα, ενώ το νύχι είναι γενικά ο καπιταλισμός. Η τραγική κατάληξη της Σοβιετίας δεν έχει ακόμα αφομοιωθεί.

Γι’ αυτήν την Αριστερά το σχολείο και το πανεπιστήμιο είναι χώρος ταξικών αγώνων και κινημάτων της νεολαίας που θα διαχυθούν στην κοινωνία. Η παραμονή στα εκπαιδευτικά ιδρύματα και η καθυστέρηση ένταξης στην αγορά εργασίας μπολιάζει τους νέους με επαναστατικό πνεύμα, τους μετατρέπει σε κοινωνικούς αγωνιστές. Αυτό πιστεύει ο κάθε Αριστερός του ΣΥΡΙΖΑ, του ΚΚΕ κλπ. Πώς εμείς τους ζητάμε αξιολόγηση, εντατικοποίηση, έρευνα, αριστεία, αξιοκρατία και δε συμμαζεύεται. Αν είναι δυνατόν όλο μαζί το αμφιθέατρο να λύνει την άσκηση και όλο μαζί να παίρνει τον ίδιο καλό βαθμό. Η αξία για όλους αυτούς δεν είναι στη προσωπική ευθύνη αλλά στη «συλλογική προσπάθεια». Στις επαναστατικές κολεκτίβες όλοι μαζί θα φτιάχνουν το τρακτέρ. Δεν είναι πλάκα, αυτά πιστεύουν, αυτά πιστεύει και πίστευε η επαναστατική Αριστερά.

Μπορεί να μας φαίνονται όλα αυτά απίθανα για ένα κόμμα που πήρε την εξουσία με εκλογές σε μια χώρα του Ευρώ, αλλά αυτή είναι η πραγματικότητα. Μπορεί να μην τα έλεγε ο αρχηγός τους φόρα παρτίδα αλλά αυτά λένε χρόνια τώρα οι αποφάσεις της ΚΕ του κόμματος, αυτά λένε τα μέλη και τα στελέχη του. Ακόμα και οι περισσότεροι από όσους μεταγράφηκαν από άλλα αστικά κόμματα τα ίδια περίπου λένε σήμερα. Και οι περισσότεροι τα πιστεύουν. Απλά οι πολίτες που τους ψήφισαν είχαν παντελή άγνοια για τη βαθιά γραμμή του κόμματος ή αδιαφορούσαν για τις «λεπτομέρειες» μπροστά στις υποσχέσεις.

Αναζητώντας κάποιος κυβερνητικές λύσεις μακράς πνοής σε συνεργασία με το ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να ψάξει λίγο παραπάνω την ιδεολογία του, να διαβάσει πίσω από τις γραμμές αλλά και μπροστά από αυτές πριν ζητήσει από τον αρχηγό του να απαρνηθεί το είναι του. Καταλαβαίνω ότι το εκλογικό αποτέλεσμα παραμένει συντριπτικό για τα παραδοσιακά αστικά κόμματα, αλλά αδυνατώ να φανταστώ τον όλο ΣΥΡΙΖΑ ως μέρος της λύσης, εντός ευρώ. Στο μέτρο που οι εταίροι αλλά και τα πράγματα ζητούν λίγο πολύ μια καινούργια Ελλάδα. Άσε που δεν βλέπω γιατί ο ΣΥΡΙΖΑ είναι άλλο πολιτικό είδος εκτός του παρωχημένου πολιτικού συστήματος. Η μεταπολιτευτική πορεία της χώρας καθορίστηκε και από τους αγώνες αυτής της Αριστεράς. Το κράτος αυτό χτίστηκε με τις ευλογίες της. Και αν ο ΣΥΡΙΖΑ συγκρούονταν με τη ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ ήταν γιατί δεν διόριζαν ακόμα περισσότερους, γιατί έκαναν διαγωνισμούς ΑΣΕΠ, γιατί δεν έκλειναν ακόμα περισσότερο την οικονομία, γιατί δεν κρατικοποιούσαν τα πάντα. Γιατί δεν έκαναν λαϊκό μποστάνι το Ελληνικό.

Δυστυχώς, η παραμονή στο ευρώ είναι υπόθεση του παλιού και φαύλου πολιτικού συστήματος. Αν μεταλλαχτεί προς το ευρωπαϊκότερον (κομμάτι δύσκολο), αν αποκτήσει φιλελεύθερη ηγεσία (ακόμα πιο δύσκολο), ίσως τα καταφέρει. Εκεί φτάσαμε. Αλλά η χώρα δεν βγαίνει από την κρίση χωρίς πλατιές συμμαχίες φιλοευρωπαϊκών δυνάμεων, προφανώς και αριστερών. Στις οποίες φυσικά μακάρι να ηγεμονεύουν πολιτικές ομάδες εχθρικές προς κάθε λαϊκισμό, διαφθορά, αδικία κλπ. Γιατί μόνο αυτές μπορούν να συνομιλήσουν με τη σημερινή και την αυριανή Ευρώπη. Και είχε δίκιο ο Τσίπρας να προβάλλει την αλλαγή της Ευρώπης ως το δικό τους προαπαιτούμενο συνεργασίας, έστω και αν ήταν φρούδες οι ελπίδες του. Χρειαζόμαστε άμεσα μια φιλοευρωπαϊκή κυβέρνηση με φιλελεύθερο προσανατολισμό. Το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα δεν αφήνει περιθώρια για τέτοιες ελπίδες. Αλλά οι καιροί τρέχουν και έχουν γυρίσματα. Ειδικά όταν η πίεση των πραγμάτων είναι ασφυκτική. Αυτό είναι εξάλλου και το πολιτικό όραμα των εταίρων για την Ελλάδα. Μια κυβέρνηση ας την πούμε «Μόντι», με πέντε χρόνια καθυστέρηση και με πολλά προβλήματα συσσωρευμένα. Διαφορετικά θα ταλαιπωρούμαστε αδίκως και θα πέσουμε μόνοι μας στην καθολική φτώχια και την ανέχεια, στη βία και την καταστροφή έστω και εντός ευρώ.

Η κυρίαρχη αντίθεση δεν είναι ευρώ ή δραχμή, δεν είναι ούτε καν συμφωνία ή ρήξη. Είναι σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία ή ανατολίτικο παζάρι. Χρειαζόμαστε μια Ευρωπαϊκή Δημοκρατία. Μόνο αυτή μπορεί να μας βάλει σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης.

*Σκίτσο: Δημήτρης Χαντζόπουλος