Eurogroup: Τι είναι, πώς λειτουργεί και τι σημαίνει η προεδρία Πιερρακάκη

Η εκλογή του Κυριάκου Πιερρακάκη στην προεδρία του Eurogroup έφερε ξανά στο προσκήνιο έναν από τους πιο ισχυρούς —αλλά συχνά παρεξηγημένους— θεσμούς της ευρωζώνης. Τι ακριβώς κάνει το Eurogroup και γιατί η θέση του προέδρου έχει τόσο μεγάλη σημασία;

Το Eurogroup δημιουργήθηκε το 1997 ως άτυπο αλλά κομβικό όργανο των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης. Ο ρόλος του είναι να συζητά και να συντονίζει τις οικονομικές πολιτικές των χωρών που μοιράζονται το ευρώ. Δεν πρόκειται για ένα ακόμη συμβουλευτικό φόρουμ: η ποιότητα του συντονισμού αυτού είναι κρίσιμη για τη σταθερότητα ολόκληρης της νομισματικής ένωσης.

Η αποστολή του είναι διπλή. Από τη μία, να εντοπίζει κοινές προκλήσεις και να χαράσσει κοινές κατευθύνσεις σε ζητήματα δημοσιονομικής πολιτικής, μεταρρυθμίσεων και ανάπτυξης. Από την άλλη, να προετοιμάζει και να παρακολουθεί τις αποφάσεις των Euro Summits — των συνόδων κορυφής της ευρωζώνης.

Οι συνεδριάσεις του πραγματοποιούνται περίπου μία φορά τον μήνα, συνήθως την παραμονή του Ecofin, του επίσημου Συμβουλίου των υπουργών Οικονομικών όλων των κρατών-μελών της ΕΕ. Το Ecofin έχει την ευθύνη για τη φορολογία, τις οικονομικές πολιτικές της Ένωσης και τη ρύθμιση των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Το Eurogroup, αντίθετα, εστιάζει αποκλειστικά στους 20 της ζώνης του ευρώ — κι εκεί βρίσκεται η ιδιαιτερότητα και η δύναμή του.

Το θεσμικό του πλαίσιο κατοχυρώνεται από το Πρωτόκολλο 14 της Συνθήκης της Λισαβόνας, που ισχύει από το 2009. Αν και «άτυπο», το Eurogroup έχει εξελιχθεί στον κεντρικό χώρο όπου διαμορφώνεται η οικονομική πορεία της ευρωζώνης. Εκεί συζητούνται τα δημοσιονομικά περιθώρια των χωρών, οι κανόνες σταθερότητας, η διαχείριση κρίσεων, αλλά και το πώς καθοδηγείται η ανάπτυξη.

Η προεδρία, στην οποία εξελέγη ο Κυριάκος Πιερρακάκης, έχει διάρκεια δυόμισι ετών και λειτουργεί ως ο καταλύτης των συζητήσεων: οργανώνει την ατζέντα, χτίζει συναινέσεις και διαμορφώνει τον ρυθμό των αποφάσεων. Είναι μία από τις λίγες θέσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο όπου η ισχύς δεν προκύπτει από τυπικές εξουσίες, αλλά από τη δυνατότητα να συντονίζεις 20 διαφορετικές οικονομίες και να παράγεις κοινή γραμμή.

Με άλλα λόγια: το Eurogroup είναι εκεί όπου κρίνεται μεγάλο μέρος της οικονομικής ζωής της ευρωζώνης — και η ανάληψη της προεδρίας του από Έλληνα υπουργό αποτελεί γεγονός με βαρύτητα που ξεπερνά τα σύνορα.