Η Ιθάκη, η Τροία και τα Κύθηρα

Μετά την Αναγεννησιακή ανάσυρση από τη λήθη αιώνων, η ελληνική μυθολογία και η αρχαία ελληνική γραμματεία κατέλαβαν δεσπόζουσα θέση στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Οι αλληγορικές αναφορές στη λογική που αντιμάχεται ορμέμφυτα πάθη και οι συναρπαστικές ιστορίες για τον αέναο αγώνα μεταξύ αρετής και κακίας και δίκαιου ενάντια στο άδικο τις έχουν καταστήσει διαχρονικά επίκαιρες, εμπλουτίζοντας το οικουμενικό υποσυνείδητο με πανανθρώπινες αξίες και οράματα.

Ιθάκη

Η Ιθάκη συμβολίζει τον αρχετυπικά οικείο προορισμό: την πολυπόθητη άφιξη στο απάγκιο λιμάνι, την πατρώα γη και τη ζεστή αγκαλιά της πιστής Πηνελόπης και του μονάκριβου Τηλέμαχου, που ακολουθεί την Οδύσσεια –άλλη μια οικουμενική αλληγορία για τις δυσκολίες της ζωής– με τα αναρίθμητα εμπόδια –Κύκλωπες και Λαιστρυγόνες– αλλά και τους γοητευτικούς πειρασμούς –Κίρκη και Σειρήνες– που πρέπει να αντιπαρέλθεις προκειμένου να «δέσεις» στο λιμάνι της.

Εύλογη, λοιπόν, η επιλογή του συγκεκριμένου τίτλου ως επιστέγασμα του επιχειρούμενου rebranding του τέως πρωθυπουργού. Αποπειρώμενος να ξαναγράψει την ιστορία των πεπραγμένων κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του –την οποία δικαιολογημένα ακόμα και ο ίδιος εκλαμβάνει περισσότερο ως άχθος, παρά ως δικαίωση, εξού και ο τρόπον τινά «επεξηγηματικός» τόνος του–, ο συγγραφέας εσκεμμένα αναλαμβάνει τον ρόλο του αποστασιοποιημένου αφηγητή, ωσάν να αφορούσε κάποιον άλλο και να μην ήταν ο ίδιος ο πρωταγωνιστής εκείνων των γεγονότων. Επιχειρεί –μάλλον άκομψα και ελάχιστα έντεχνα– να αποποιηθεί κάθε ευθύνη, μετακυλίοντάς την (πρακτικά) σε όλους τους υπόλοιπους συνεργάτες του και εξαιρώντας αυτάρεσκα μόνο τον ίδιο.

Στις σελίδες του πονήματος αναφέρεται ως ουδέτερος παρατηρητής σε «επιπόλαιους», «εμμονικούς», «αφόρητους» ή ακόμα και «τοξικούς» συνεργάτες, λες και δεν υπήρξαν όλοι τους προσωπικές του επιλογές, που ζημίωσαν τη χώρα. Αποφεύγοντας την ανάληψη ευθυνών, «πετά το μπαλάκι» στους άλλους, κρατώντας για τον εαυτό του τον ρόλο του ενορχηστρωτή (μιας ξεκούρδιστης ορχήστρας), του στρατηλάτη (αναξιόμαχου στρατεύματος) του ιθύνοντα (άνευ) νου, αρνούμενος να προβεί σε οποιαδήποτε αυτοκριτική– πολλώ δε μάλλον απολογία.

Τροία

Δεδομένου ότι το συγκεκριμένο βιβλίο θεωρητικά στοχεύει στην «ανασύσταση» της εικόνας (το «rebranding» ελληνιστί) του τέως πρωθυπουργού με απώτερο σκοπό την επαναδιεκδίκηση της εξουσίας υπό την ίδια, δική του διεύθυνση, αλλά με έτερο, νεοπαγή πολιτικό φορέα και νέους (το ίδιο «επιτυχημένους» με όσους περιγράφονται στο βιβλίο, άραγε;) συνεργάτες, θα ανέμενε κανείς να αναφέρεται περισσότερο στο σχέδιο και τη στρατηγική του συγγραφέα (;) του για την επόμενη, παρά στην προηγούμενη δεκαετία. Εντούτοις, προφανώς ελλείψει ενός τέτοιου οράματος και με μόνη οδηγό παράσταση για τον δημιουργό του πονήματος την ανάληψη της πολύφερνης εξουσίας, κάτι τέτοιο απουσιάζει εμφατικά.

Βλέπετε, η εξουσία αντιμετωπίζεται από τον τέως πρωθυπουργό όχι σαν όχημα έκφρασης των αναγκών και φορέα προόδου της κοινωνίας, αλλά σαν αυτοσκοπός, σαν τρόπαιο: σαν την ωραία Ελένη της Τροίας, με τον ίδιο σε ρόλο Αγαμέμνονα και τον τωρινό πρωθυπουργό σαν Πάρη που του την υφάρπαξε.

Όλα αυτά θα αφορούσαν λογοτεχνικές, ιστορικές ή έστω παραπολιτικές στήλες αν, στο μεταξύ, έξι χρόνια από την αποχώρησή του από το Μαξίμου και από τη συνακόλουθη ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από την παρούσα κυβέρνηση, είχε έστω αχνοφανεί μια κάποια χαραμάδα αισιοδοξίας για την κοινωνία. Αν είχαν δημιουργηθεί οι κατάλληλες συνθήκες και προϋποθέσεις για δίκαιη και ισομερή ανάπτυξη για τους πολλούς. Με πραγματικά παραγωγικές επενδύσεις που θα δημιουργούσαν καλά αμειβόμενες, υψηλής εξειδίκευσης και άρα προστιθέμενης αξίας θέσεις εργασίας, που θα επέτρεπαν στη νεολαία μας να ζει αξιοπρεπώς και να δημιουργεί εδώ, στον τόπο μας, αντί να βρίσκεται μεταξύ σφύρας –εποχιακής εργασίας σε εστίαση και τουρισμό εναλλάξ με το ταμείο ανεργίας– και άκμονος –ξενιτιάς– προς άγραν ενός καλύτερου μέλλοντος.

Δυστυχώς πόρρω απέχουμε από μια τέτοια πραγματικότητα. Η παρούσα κυβέρνηση έχει επανειλημμένα αποδείξει πως δεν έχει στο επίκεντρο των άμεσων ενδιαφερόντων της την ευημερία της πλειοψηφίας των πολιτών, αλλά τα συμφέροντα φίλιων παραγόντων –βλ. απευθείας αναθέσεις– και των ημετέρων στελεχών και παιδιών – βλ. ΟΠΕΚΕΠΕ.

Αρκείται σε μια διαχειριστική διεκπεραίωση των εκάστοτε ζητημάτων, στερούμενη ενός συλλογικού οράματος, ενός συνεκτικού αφηγήματος και ενός εθνικού στόχου. Προβάλλει ως επιτυχία την απλή επιβίωση μεγάλου τμήματος της κοινωνίας, καταδικάζοντάς το στη λαθροβίωση και τον μαρασμό. Στερεί από τους πολίτες την αξιοπρέπεια, προσφέροντάς τους «συσσίτια» παρηγοριάς: επιδόματα και μποναμάδες.

Κύθηρα

Και κάπως έτσι, ακούσια ή εκούσια (ως δυνάμει αντιστικτικό πόλο επανασυσπείρωσης των δικών της απολωλότων προβάτων-ψηφοφόρων) το κυβερνών κόμμα κατάφερε να αναστήσει ένα «πολιτικό πτώμα» που η κοινωνία είχε θέσει «στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας» ως μια θλιβερή, ευτράπελη, αναξιόπιστη ανάμνηση, αναγορεύοντάς το σε παράγοντα εξελίξεων και πιθανό διεκδικητή της εξουσίας.

Με την κοινωνία, όλους εμάς, να παρακολουθούμε αμέτοχοι και αποσβολωμένοι την Ιθάκη να μετατρέπεται στο ακριβώς αντίθετο: σε «Κύθηρα, που ποτέ δεν θα τα βρούμε», σ’ ένα ανεκπλήρωτο όνειρο για μια περήφανη πατρίδα και σε αιώνιο απωθημένο για μια αξιοπρεπή ζωή εντός συνόρων για όλους τους Έλληνες, ανεξαρτήτως καταγωγής και κομματικών προτιμήσεων, που με «όπλο» τους την αξιοσύνη, την τιμιότητα και την εργατικότητα θα μπορούν να προκόβουν και να προοδεύουν.

Για το τέλος, μια «οδηγία προς ναυτιλομένους»: αν λησμονείτε πόσοι από τους συνοδοιπόρους του Οδυσσέα κατάφεραν να επιστρέψουν μαζί του στην Ιθάκη, τότε πιθανόν να έχετε την ίδια με αυτούς μοίρα: τον νου σας/μας και αέρα στα πανιά και στα μυαλά μας!