Ο Αλέξης Τσίπρας συναντά τον Μεφιστοφελή

Αυτές τις ημέρες κυκλοφόρησαν δύο βιβλία τα οποία πολύ θα ήθελα να έχω γράψει. Ναι, καλά το καταλάβατε, το πρώτο είναι η «Ιθάκη» του Αλέξη Τσίπρα. Εντάξει ο τίτλος θα ήταν διαφορετικός, λιγότερο βαρύγδουπος και αυτοαναφορικός. Κατά τα λοιπά, ωστόσο, το βιβλίο, όπως έχει γίνει πια φανερό σε όλους, είναι ο παράδεισος του δημοσιογράφου.

Υπό κανονικές συνθήκες, ένα τέτοιο βιβλίο, εννοώ ένα βιβλίο με τα παρασκήνια των κρίσιμων διαπραγματεύσεων, τις ακριτομυθίες και τις κακίες για τα στελέχη του Σύριζα, θα απαιτούσε δημοσιογραφική έρευνα μηνών και ατέλειωτες συνεντεύξεις off the record με τους πρωταγωνιστές. Και πάλι το αποτέλεσμα θα ήταν αβέβαιο, γιατί ποιος ο λόγος να ξεγυμνωθούν σε ένα δημοσιογράφο και κατ' επέκταση στους ψηφοφόρους;

Να όμως που ο Αλέξης Τσίπρας ανέλαβε να υποδυθεί τον δημοσιογράφο και να κάνει τη δουλειά για λογαριασμό μας. Τα έβγαλε όλα στη φόρα και μας άφησε με το στόμα ανοιχτό. Λέει αλήθειες; Φυσικά όχι, αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Έχει δώσει πια το ελεύθερο στους πρώην συντρόφους του να μιλήσουν κι είναι βέβαιο ότι θα βγουν κι άλλα. Ήδη παρακολουθούμε ένα μοναδικό θέαμα αλληλοσπαραγμού. Πολιτική ψυχαγωγία στο μάξιμουμ.

Τι να ήταν αυτό, άραγε, που τον έκανε να πάρει την απόφαση για ένα τέτοιο βιβλίο; Γιατί δεν έγραψε όπως τόσοι άλλοι πολιτικοί ένα βιβλίο με τις απόψεις του για το μέλλον, αποφεύγοντας το ναρκοπέδιο του παρελθόντος; Ομολογώ δεν το γνωρίζω, ούτε είμαι στο μυαλό του Αλέξη για να καταλάβω πώς αισθάνεται. Αν δηλαδή τον είχαν σκάσει τόσο πολύ οι σύντροφοι του που δεν άντεξε, αποφάσισε να τους την πει.

Μπορώ να σκεφτώ, ωστόσο, έναν πολιτικό λόγο για την επιλογή του. Ένα βιβλίο με τις θέσεις του Αλέξη θα είχε την τύχη όλων σχεδόν των ανάλογων βιβλίων που γράφουν πολιτικοί. Άλλωστε τις απόψεις του κι αυτός, όπως και οι άλλοι πρώην πρωθυπουργοί μας, τις έχουν αναπτύξει κατά κόρον στις ομιλίες τους. Προκαλούν για μια δυο μέρες κάποια δημοσιεύματα και μετά χάνονται στη λήθη της κοινοτυπίας. Το μόνο που μένει είναι οι αιχμές που κάνουν προς το κόμμα τους και τον διάδοχό τους. Δεν αξίζουν ούτε το χαρτί στο οποίο τυπώνονται. Μια τέτοια τύχη για το βιβλίο του δεν θα την ήθελε καθόλου ο Τσίπρας. Θα ήταν κακός οιωνός για τα πολιτικά του σχέδια.

Ο Αλέξης, λοιπόν, έκανε μια συμφωνία με τον διάβολο. Θα τα έλεγε έξω από τα δόντια και θα άφηνε τον εαυτό του εκτεθειμένο στα πυρά των πρώην συντρόφων του, με αντάλλαγμα την αιώνια νεότητα. Την εκδοτική επιτυχία δηλαδή που θα τον έφερνε ξανά στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας. Θα αποδείκνυε ότι δεν έχει περάσει η μπογιά του, εξακολουθεί να μετράει. Να! Δείτε τον ντόρο που μπορεί να προκαλέσει.

Αυτό για την ώρα δείχνει να το έχει πετύχει. Πόσες μέρες ή και εβδομάδες δεν συζητάμε για το βιβλίο; Υπάρχουν ωστόσο δύο προβλήματα. Το πρώτο, η φθορά που του προκαλεί αυτό το ξεκατίνιασμα και μάλιστα με πρόσωπα λιγότερο ή περισσότερο πολιτικά ανυπόληπτα. Το ισοζύγιο της μεγάλης προβολής με αντίτιμο την υπενθύμιση οικείων κακών μπορεί να αποδειχθεί αρνητικό για τον πρώην πρωθυπουργό. Είναι χαρακτηριστική η δύσκολα κρυπτόμενη ευφορία με την οποία ΝΔ και ΠΑΣΟΚ παρακολουθούν τα τεκταινόμενα.

Το δεύτερο πρόβλημα έχει να κάνει με τη μυλόπετρα του ενημερωτικού κύκλου. Αν δεν δώσει σύντομα συνέχεια με πολιτικές πρωτοβουλίες, τότε ύστερα από λίγες εβδομάδες όλα όσα έγιναν θα έχουν ξεχαστεί. Είναι έτοιμος και είναι ώριμες οι συνθήκες για το επόμενο εγχείρημα του; Θα το μάθουμε σύντομα.

Όπως μου υπενθύμισε πάντως ένας φίλος, μπορεί να υπάρχει ένας ακόμα λόγος για τον οποίο ο Τσίπρας θέλησε να γράψει ένα μπεστ σέλερ: ο οικονομικός. Μια εκδοτική επιτυχία θα του αποφέρει ένα πολύ σεβαστό ποσό, χρήσιμο τώρα που δεν είναι πια βουλευτής κι έχει τόσο φιλόδοξα σχέδια. Άλλωστε καμιά δουλειά δεν είναι ντροπή. Ο ίδιος φίλος μου επισήμανε ότι για οικονομικούς λόγους ένας ακόμα εν ενεργεία πολιτικός, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, είχε γράψει την ιστορία του Δεύτερου Πολέμου, στον οποίο είχε φυσικά πρωταγωνιστήσει. Η σύγκριση είναι ομολογουμένως ιεροσυλία. Έτσι κι αλλιώς πάντως, ο ένας είχε να κάνει τον απολογισμό ενός θριάμβου ενώ ο Τσίπρας επιχειρεί να αποτινάξει τις ευθύνες μιας καταστροφής. Μάλλον πετυχαίνει το αντίθετο, φορτώνοντας τες στους συνεργάτες του, αυτούς τους οποίους ο ίδιος είχε επιλέξει.

Το δεύτερο βιβλίο το οποίο ζήλεψα είναι «Ο αγνοούμενος του Ματαρόα», του δημοσιογράφου Νίκου Αμανίτη. Η μοναδικότητ;a του έγκειται στο πώς καταφέρνει να κάνει τη δημοσιογραφική έρευνα λογοτεχνία αλλά και δοκίμιο για μια ολόκληρη εποχή. Με αφορμή έναν ανυπόγραφο πίνακα που κληρονομεί από τους γονείς του, ο Αμανίτης εντοπίζει και γράφει την ιστορία του ζωγράφου και ενός νεανικού έρωτα που διακόπτεται από το ξέσπασμα του πολέμου το 1939. Πρόκειται στην πραγματικότητα για ένα ταξίδι το οποίο ξεκινά από την Αθήνα και το Παρίσι του Mεσοπολέμου, συνεχίζει στο αλβανικό μέτωπο, την Κατοχή και την αντίσταση, πηγαίνει ξανά στο Παρίσι με τους αριστερούς του Ματαρόα, για να καταλήξει στις ΗΠΑ, όπου ο ζωγράφος θα αναπτύξει την καλλιτεχνική του ταυτότητα πετυχαίνοντας μια σχετική αναγνώριση. Ένα ταξίδι γεμάτο ανατροπές, αρκετό μυστήριο και παράλληλες ιστορίες οι οποίες από μόνες τους θα μπορούσαν να αποτελέσουν το υλικό για ένα ξεχωριστό βιβλίο. Ένα ταξίδι το οποίο αποδεικνύεται τελικά πολύ προσωπικό, μια απόπειρα αυτογνωσίας μέσα από την κατανόηση της γενιάς των γονιών μας. Με αυτή την έννοια πολύ πιο ειλικρινές από την κακότεχνη απόπειρα του Τσίπρα όλο αυτό το τελευταίο διάστημα να ξαναγράψει τη δική του ιστορία.