«Ο ταχυδρόμος πέθανε»: Τι θα γίνει με τα ΕΛΤΑ;

Το φιάσκο με τα ΕΛΤΑ καταδεικνύει σε μεγάλο βαθμό την εντροπία ενός συστήματος διακυβέρνησης που βασίστηκε εν πολλοίς στην ανάγκη της κοινωνίας για μεταρρύθμιση. Αυτή την ανάγκη αφουγκράστηκε εξαρχής ο Κυριάκος Μητσοτάκης και την εξέφρασε εύστοχα πριν και μετά τις εκλογές του 2019. Η αδυναμία διαχείρισης του συγκεκριμένου -απλού- γεγονότος συμπυκνώνει όλη την αδυναμία ενός συστήματος, που μοιάζει να εχει φτάσει πια στα όριά του.

Ένας νομοτελειακός θάνατος

Το πρόβλημα με τα ΕΛΤΑ ήταν γνωστό πολύ πριν ο Μητσοτάκης σκεφτεί να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος της ΝΔ. Η βασική δραστηριότητα είχε υποχωρήσει κατά 90-95% και οι κυβερνήσεις παρατηρούσαν αμήχανες ή αδιάφορες. Δεν έγινε καμία προσπάθεια περιορισμού του κόστους, αλλά κυρίως δεν έγινε καμία σοβαρή μελέτη για το μέλλον μιας ιστορικής επιχείρησης. Περίμεναν έναν νομοτελειακό θάνατο, φροντίζοντας απλώς να μην πεθάνει στα χέρια τους.

Επί ΣΥΡΙΖΑ είχαν βρει -μεταξύ άλλων- την πανούργα λύση να μην αποδίδουν τα ΕΛΤΑ στη ΔΕΗ τα λεφτά από τους λογαριασμούς που εισέπρατταν. Μεταθέτοντας έτσι το πρόβλημα, μερικώς, και στην εταιρεία ενέργειας. Επί ΝΔ φέρθηκαν πιο… τεχνοκρατικά. Προχώρησαν σε διαγραφές χρεών, κρατικές ενισχύσεις και τελικά σε γενναία αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, για να συνεχίσουν να ταΐζουν το τέρας.

Το 2020 προχώρησαν σε διαγραφή χρεών ύψους 340 εκατ. ευρώ και επιπλέον έδωσαν 100 εκατ. ευρώ ως «ενίσχυση», την οποία ονόμασαν Αύξηση Μετοχικού Κεφαλαίου. Όλα αυτά τα ποσά ενδέχεται (είναι σχεδόν βέβαιο) να πρέπει να επιστραφούν φυσικά ως παράνομη κρατική ενίσχυση, βάζοντας υποχρεωτικό τέλος στον θρήνο των λαϊκιστών και μαζί στην υπεραιωνόβια εταιρεία. Επιπλέον η εταιρεία έχει δημιουργήσει και μια ακόμη μαύρη τρύπα μέσω των αρνητικών ιδίων κεφαλαίων που φτάνουν τα 140 εκατ. ευρώ. Μιλάμε για πολλά λεφτά που απαιτούνται, προκειμένου να συνεχίσουν τα ΕΛΤΑ να λειτουργούν.

Aκόμη και αν έκλειναν τα καταστήματα, το μεγάλο άχθος της εταιρείας συνεχίζει να είναι το μισθολογικό

Λεφτά λοιπόν δεν υπάρχουν. Σχέδιο επίσης δεν υπάρχει. Διότι ακόμη και αν έκλειναν τα καταστήματα, το μεγάλο άχθος της εταιρείας συνεχίζει να είναι το μισθολογικό. Παρά το γεγονός ότι αποχώρησαν με πλουσιοπάροχη εθελουσία σχεδόν οι μισοί υπάλληλοι, τα ΕΛΤΑ συνεχίζουν να διαθέτουν περίπου 3000 μόνιμους υπαλλήλους και 1500 με συμβάσεις έργου.

Για νέα κρατική ενίσχυση φυσικά ούτε λόγος. Μπορεί βέβαια να το ξαναεπιχειρήσει αυτή ή μια άλλη κυβέρνηση, αλλά τελικά θα καταλήξουμε να πληρώνουμε πρόστιμα. Αυτό αγνοούν επιδεικτικά όσοι θλίβονται για το «τέλος εποχής» και θρηνούν για το «πώς θα παίρνουν τη συνταξούλα τους» οι περίπου 200.000 συνταξιούχοι ΟΓΑ, που ακόμη και σήμερα περιμένουν τον ταχυδρόμο να τους δώσει μετρητά.

Μετά το νέο φιάσκο επικοινωνιακής διαχείρισης (μετά από Τέμπη, υποκλοπές, Άγνωστο Στρατιώτη κ.λπ.), η κυβέρνηση επέδειξε αντανακλαστικά Ραν Ταν Πλαν. Δηλαδή ήταν χωρίς αντανακλαστικά, όπως ο συμπαθής σκύλος του Λούκι Λούκ. Απλώς βροντοφώναξε «Πίσω, Γιάννη, τα καράβια», χωρίς να είναι έτοιμη να πει πώς θα χρηματοδοτηθεί μια επιχείρηση χωρίς πηγές εσόδων και με τεράστιο κόστος λειτουργίας.

Η αντιπολίτευση αγνοεί ή σκόπιμα παραβλέπει το γεγονός ότι το κράτος δεν δικαιούται να δώσει χρήματα στα ΕΛΤΑ, γιατί αυτό θα νόθευε τον ανταγωνισμό

Μαζί της συμφωνεί και σύσσωμη η αντιπολίτευση. Κάθε λαϊκιστής που σέβεται τον εαυτό του βγάζει πύρινα λογύδρια για την ανάγκη στήριξης της υπαίθρου και για τη «συνταξούλα του παππού και της γιαγιάς». Αγνοεί ή σκόπιμα παραβλέπει το γεγονός ότι το κράτος δεν δικαιούται να δώσει χρήματα στα ΕΛΤΑ, γιατί αυτό θα νόθευε τον ανταγωνισμό. Λύση δεν προτείνει κανείς.

Προκειμένου να καταλαγιάσουν οι αντιδράσεις «καρατομήθηκε» ο Διευθύνων Σύμβουλος. Αυτό φυσικά δεν λύνει το πρόβλημα. Δεν λύνει επίσης και το συναφές πρόβλημα που εντόπισε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Κωστής Χατζιδάκης. «Αποτύχαμε στην επικοινωνία», είπε.

Τι θα γίνει από δω και πέρα;

Δεν είναι δύσκολο να το προβλέψει κανείς. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Τα ΕΛΤΑ είναι απίθανο να βρουν άνω του μισού δισ. για να καλύψουν τις ζημιές και κυρίως είναι αδύνατον να βρουν έσοδα για να συνεχίσουν να λειτουργούν με την παρούσα κατάσταση. Είναι επίσης αδύνατον ακόμη και να βρεθεί αγοραστής για μια δραστηριότητα που πεθαίνει. Ακόμη και όσοι μιλούν για «εκσυγχρονισμό» και «νέες δραστηριότητες» αγνοούν ότι δεν υπάρχει ούτε χρόνος, ούτε χρήμα, ούτε χώρος για επέκταση. Οι μεγάλοι διεθνείς παίκτες έχουν καλύψει το κενό. Το 2028 θα επιχειρήσουν πιθανότατα να πάρουν -μέσω διαγωνισμού- και τα χρήματα της «καθολικής υπηρεσίας», αυτά δηλαδή που δίνουμε νόμιμα στα ΕΛΤΑ για να φτάνουν στο τελευταίο χωριό και στο τελευταίο σπίτι της χώρας.

Για την κυβέρνηση φυσικά είναι δύσκολο να επωμισθεί το βάρος ενός ξαφνικού θανάτου. Ιδίως μετά από όσα έγιναν και από όσα δεν έγιναν όταν έπρεπε. Τώρα αναζητά τρόπους να κλοτσήσει το τενεκεδάκι παρακάτω και να ελπίζει ότι δεν θα υπάρξει πρόβλημα μέχρι τις εκλογές. Εν ανάγκη, θα δώσει χρήματα για να πληρωθούν οι μισθοί, ακόμη και αν χρειαστεί να απολογηθεί στις Βρυξέλλες, για την παράνομη κρατική επιδότηση.

Το επόμενο παραπάτημα θα καλύψει τον αχό του λουκέτου στα καταστήματα. Η δημοσκοπική φθορά όμως θα συνεχίζεται. Ο ανασχηματισμός που έρχεται, δύσκολα θα αλλάξει τα πράγματα. Κυρίως διότι πέρα από μερικά πρόσωπα υπουργών που θα αλλάξουν, θα παραμείνει ίδιο το mentality του επιτελικού κράτους που αποφεύγει να δίνει μάχες και που φροντίζει πρωτίστως να μην επωμισθεί ευθύνες.