Υπάρχουν «μαγικά χάπια» για να μην κολλήσεις HIV;

Την περασμένη εβδομάδα είχαμε τη δημοσίευση δύο ευρωπαϊκών μελετών (μίας βρετανικής και μίας γαλλικής) σύμφωνα με τις οποίες το χάπι Truvada, που έως τώρα λαμβάνεται ως αγωγή από τους οροθετικούς, μπορεί να χρησιμεύσει και ως μέσο πρόληψης μειώνοντας κατά 86% την πιθανότητα μόλυνσης από τον HIV στα άτομα που επιλέχτηκαν για την έρευνα, και συγκεκριμένα γκέι άντρες που δεν χρησιμοποιούν τακτικά προφυλακτικό. Αμέσως μετά 71 ευρωπαϊκές οργανώσεις για τον HIV (ανάμεσά τους και δύο ελληνικές, η  «Θετική Φωνή» και η «Praksis») δημοσίευσαν ένα μανιφέστο στο οποίο ζητούν όχι μόνο να εγκριθεί η χρήση του χαπιού ως μέσο πρόληψης στην Ευρώπη αλλά και να αναλάβουν τα εθνικά συστήματα υγείας το κόστος της συνταγογράφησης. Ένα από τα σημαντικά ντεσού των δύο μελετών που δεν φαίνεται να απασχόλησε τους συντάκτες του μανιφέστου: Μπορεί η πιθανότητα μόλυνσης από τον HIV να μειώθηκε, αλλά ένας στους τρεις συμμετέχοντες κόλλησαν κάποιο άλλο αφροδίσιο (από βλεννόρροια μέχρι ηπατίτιδα) κατά τη διάρκεια της έρευνας...

Με αφορμή αυτές τις εξελίξεις αποφάσισα να μεταφράσω σήμερα την παρέμβαση του γάλλου ακτιβιστή για θέματα HIV/AIDS Ερβέ Λαταπί σχετικά με το θέμα της χημικής «προφύλαξης πριν την έκθεση» και τον τρόπο που αυτή πλασάρεται στον ομοφυλόφιλο πληθυσμό.

Για τους ομοφυλόφιλους, η 1η Δεκεμβρίου 2014 σημαδεύτηκε από την εκκωφαντική εμφάνιση μιας συντριπτικής επικοινωνιακής καμπάνιας την οποία μπορούμε να ονομάσουμε «Truvada για όλους.»

Ένα σκεύασμα που χρησιμοποιείται στα πλαίσια της αγωγής των οροθετικών πρόκειται να συνταγογραφείται πλέον και στους οροαρνητικούς σαν εμβόλιο για να τους προστατεύσει από την μόλυνση με τον ιό. Τεράστια ερευνητικά κονδύλια επιστρατεύονται προς όφελος μιας ιδιωτικής φαρμακοβιομηχανίας και όλα αυτά επειδή οι γκέι άντρες, που είναι και οι περισσότερο εκτεθειμένοι στον ιό, υποτίθεται πως δεν είναι πλέον ικανοί να υιοθετήσουν συμπεριφορές χαμηλού ρίσκου και συγκεκριμένα τη χρήση προφυλακτικού με περιστασιακούς συντρόφους.

Καινοτόμοι 

Μήπως αυτό σημαίνει πως οι γκέι άντρες δεν είναι πλέον σε θέση να λειτουργήσουν ως καινοτόμοι σε ζητήματα σεξουαλικής συμπεριφοράς όπως συνέβαινε σταθερά από την αρχή της σεξουαλικής επανάστασης στη δεκαετία του '60; Μήπως δεν είναι πλέον ικανοί να προσαρμόσουν τη σεξουαλικότητά τους με επινοητικό και δημιουργικό τρόπο; Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '70 ήρθαμε αντιμέτωποι με την ανάγκη να επανεξετάσουμε και να τροποποιήσουμε τις συμπεριφορές μας προκειμένου να διαφυλάξουμε τη σεξουαλική μας ελευθερία. Στη Γαλλία ο δρ. Λουί-Ντομινίκ Λασιβέ, ιδρυτής της ομοσπονδίας ομοφυλόφιλων ιατρών, σήμανε το τέλος της γιορτής από το 1982 με το βιβλίο του «Σεξουαλική Υγεία». Αντιμέτωπος με την αύξηση των σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων (ΣΜΝ), προειδοποιεί, ενημερώνει και εκπαιδεύει το κοινό: «Οι κατάλληλες πρακτικές είναι κάτι που μαθαίνεται, η σεξουαλική απόλαυση είναι κάτι που ανακαλύπτεται. Και τις μεν και τη δε μπορούμε να τις τελειοποιήσουμε.»

Σεξουαλική δυσφορία 

Σήμερα, τριάντα χρόνια μετά την εμφάνιση του AIDS, η σεξουαλική υγεία των γκέι δεν βρίσκεται σε καλή κατάσταση και η εύκολη λύση είναι να θεωρούμε το προφυλακτικό ως υπεύθυνο της σεξουαλικής μας δυσφορίας. Στο Παρίσι υπολογίζεται πως το 20% των γκέι αντρών είναι ήδη οροθετικοί (αρκετοί χωρίς να το γνωρίζουν καν) και οι δείκτες της σεξουαλικής τους υγείας είναι κάθε άλλο παρά ικανοποιητικοί: Ως οροθετικοί βιώνουν τη φοβία και την απόρριψη· είναι εκείνοι που υιοθετούν τις πλέον ριψοκίνδυνες πρακτικές, που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο πρόβλημα με τις ναρκωτικές ουσίες και που εμφανίζουν τη μεγαλύτερη αύξηση σε ΣΜΝ. Όσο για τους οροαρνητικούς αυτοί ζουν σε ένα καθεστώς μόνιμου φόβου και είναι οι μεγάλοι ξεχασμένοι της πρόληψης τα τελευταία χρόνια. Αντί να τους βοηθούν να παραμείνουν οροαρνητικοί, οι πάντες μοιάζουν να τους προετοιμάζουν για τη στιγμή που θα γίνουν οροθετικοί.

Επικοινωνιακά προβάλλεται αποκλειστικά και μόνο το κομμάτι της βιοχημείας: Συχνές εξετάσεις για να εντοπιστούν οι οροθετικοί, ένταξή τους σε προγράμματα φαρμακευτικής αγωγής για να μειωθεί η πιθανότητα να μεταδώσουν σε άλλους τον ιό και σήμερα η «προφύλαξη πριν την έκθεση». Την ίδια στιγμή η προβολή των σεξουαλικών πρακτικών ελάττωσης του κινδύνου έχει περάσει στα αζήτητα. Κάπως έτσι η κουλτούρα του ασφαλούς σεξ την οποία οι ίδιοι οι γκέι επινόησαν χάνεται σιγά-σιγά. Και αντικαθίσταται σταδιακά από μία άλλη κουλτούρα εμπνευσμένη από τη δραματική και οδυνηρή εμπειρία της οροθετικότητας και την άνοδο του ατομοκεντρισμού. Η σεξουαλική ελευθερία δεν γίνεται αντικείμενο διεκδίκησης με τον επαναστατικό τρόπο που γινόταν άλλοτε αλλά σύμφωνα με τα σύγχρονα δόγματα του αντιδραστικού νεοφιλελευθερισμού: Πρωτοκαθεδρία του ατόμου σε σχέση με το κοινωνικό σύνολο, χειραφέτηση της σεξουαλικής απόλαυσης από οποιονδήποτε περιορισμό και καθοδήγηση της ιατρικής έρευνας με αποκλειστικό γνώμονα το κέρδος.

Ένα «μαγικό χάπι» για το σεξ

Σε αυτή τη θλιβερή συγκυρία λανσάρεται εν μέσω θριαμβολογιών αυτό το σχεδόν «μαγικό» σεξουαλικό χαπάκι. Το σκεπτικό της Εθνικής Υπηρεσίας Έρευνας για τον HIV όταν ανακοίνωσε τη διενέργεια μελέτης για να αξιολογηθεί το συγκεκριμένο σκεύασμα, ήταν πως το συγκεκριμένο χάπι προοριζόταν μόνο ως συμπληρωματικό μέσο πρόληψης σε ένα πολύ μικρό κομμάτι του γκέι πληθυσμού, εκείνους δηλαδή που αντιδρούν περισσότερο στη χρήση προφυλακτικού. Και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα έθετε υπό αμφισβήτηση τη βασική στρατηγική πρόληψης που είναι το ασφαλές σεξ. Παρόλα αυτά φτάνει να διαβάσει κανείς τις διαφημίσεις που δημοσιεύτηκαν στα γκέι έντυπα προκειμένου να βρεθούν πρόθυμοι για να συμμετέχουν στη μελέτη ή όσα δημοσιεύουν στα social media οι υπεύθυνοι των σχετικών ΜΚΟ, για να καταλάβει ότι η συγκεκριμένη έρευνα έχει λειτουργήσει ως δούρειος ίππος προκειμένου να «απελευθερωθεί» ο συγκεκριμένος πληθυσμός από οποιαδήποτε δεύτερη σκέψη σχετικά με τις ριψοκίνδυνες σεξουαλικές πρακτικές και τις συνέπειές τους.

Οι δογματικοί του Truvada

Απαιτώντας το «Truvada για όλους» και το «Truvada τώρα!» και εξακολουθώντας να υποτιμούν τη σοβαρότητα της αυξανόμενης διάδοσης των ΣΜΝ στον γκέι πληθυσμό (η οποία αφορά τόσο τους οροθετικούς όσο και τους οροαρνητικούς) οι δογματικοί του Truvada θυμίζουν τους μαθητευόμενους μάγους. Δεν υπόσχονται μόνο ένα θαυματουργό σκεύασμα το κόστος του οποίου ζητούν να αναλάβει το κοινωνικό σύνολο. Προωθώντας την καθημερινή αγωγή με χάπια ως μία απολύτως φυσιολογική κατάσταση για όλους τους σεξουαλικά ενεργούς ομοφυλόφιλους, κάνουν την οροθετικότητα να μοιάζει με ακόμα πιο «τετριμμένη» κατάσταση σε σχέση με πριν. Αγνοώντας όλους τους φόβους που εκφράζονται σχετικά με τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της υπερκατανάλωσης φαρμάκων επιδεικνύουν μια υπεραισιοδοξία χωρίς φραγμούς σχετικά με τα «θαύματα» της βιοχημείας. Και το χειρότερο απ'όλα, σβήνουν με μια μονοκοντυλιά όλον τον δύσκολο και επίπονο αγώνα και τη σκληρή δουλειά που είχε γίνει όλα τα προηγούμενα χρόνια σχετικά με την εκπαίδευση και την ευαισθητοποίηση του συγκεκριμένου πληθυσμού σε ζητήματα σεξουαλικής υγείας.

* Μετάφραση από εδώ. Ένα παλιότερο άρθρο για το ίδιο θέμα:

Ακόμα ένα μπλε χάπι για το σεξ