Ρεπορτάζ για τη γραφειοκρατία: Ο ψυχίατρος πάει υπουργείο

Η εικόνα δεν άφηνε πολλά περιθώρια αμφιβολίας. Η μπουλντόζα είχε μπει και ξεχέρσωνε το οικόπεδο, καταστρέφοντας ό,τι βρισκόταν μπροστά της. Αν δεν υπήρχε η λεζάντα, θα πίστευες ότι καθάριζε τον χώρο για να μπουν τα θεμέλια κατοικίας. Όμως όχι, ο ιδιοκτήτης, ακολουθούσε τις οδηγίες του υπουργείου για τον καθαρισμό του οικοπέδου του, στο πλαίσιο της λήψης μέτρων πυροπροστασίας. Βρήκε λοιπόν την ευκαιρία να ξεπατώσει ό,τι δασικό υπήρχε στην ιδιοκτησία του. Το επόμενο βήμα μπορούμε να το φανταστούμε. Προφανώς πρόκειται για μια παρενέργεια των μέτρων που δεν την είχαν υπολογίσει στο υπουργείο. Δυστυχώς δεν ήταν η μόνη.

Για να καθαρίσεις το οικόπεδό σου

Η ιστορία ξεκίνησε, όπως συνήθως, από μια σωστή σκέψη. Οι ιδιοκτήτες των οικοπέδων οφείλουν να τα καθαρίζουν από ξερόχορτα για τον κίνδυνο της φωτιάς. Ως εδώ σωστά, θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί παραβλέποντας το γεγονός ότι συνήθως οι φωτιές προκαλούνται από το καθάρισμα των οικοπέδων, όταν καίγονται τα χόρτα και τα ξερά ξύλα. Καθώς δεν υπάρχουν υπηρεσίες να τα μαζέψουν, είναι η βολική λύση για τους ιδιοκτήτες. Ας είναι όμως· ο παραλογισμός ακολουθεί στη συνέχεια. Μετά το καθάρισμα ο ιδιοκτήτης οφείλει να τα δηλώσει σε μια πλατφόρμα όπου το πρόστιμο, αν κάνει ψευδή δήλωση, είναι μεγαλύτερο από αυτό που θα του έμπαινε αν δεν καθάριζε το οικόπεδό του. Γιατί πρέπει να υποστεί αυτή την πρόσθετη ταλαιπωρία κανείς δεν το εξήγησε. Δεν είναι τίποτα το σοβαρό, θα υποστηρίξουν ορισμένοι, είναι ωστόσο μια μικρή απόδειξη ότι η ψηφιοποίηση αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία για πρόσθετη γραφειοκρατία.

Τα χειρότερα ακολουθούν. Αν έχει περάσει στο κτηματολόγιο το οικόπεδο, αρκεί να βρεις τα στοιχεία του και να τα περάσεις στην πλατφόρμα. Αν όχι όμως, πρέπει να βρεις τις «ακριβείς» συντεταγμένες του οικοπέδου για να κάνεις τη δήλωση. Πράγμα συχνά αδύνατον καθώς οι ακριβείς συντεταγμένες πολλές φορές είναι υπό διαπραγμάτευση με τον γείτονα. Για να μη πούμε ότι σε ιδιοκτησίες που πάνε από πάππου προς πάππο, μπορεί να χρειαστείς τοπογράφο. Και πάλι ας είναι, τα πολύ χειρότερα ακολουθούν.

Αν είσαι κοντά σε δασική περιοχή

Αυτές λοιπόν είναι οι υποχρεώσεις ιδιοκτητών με αστικά οικόπεδα. Αν το οικόπεδο είναι κοντά σε δασική περιοχή ή ακόμα και κοντά σε άλσος(!), τότε ο καθαρισμός δεν αρκεί. Θα πρέπει να βρεις μηχανικό ή άλλο «αρμόδιο» να κάνει μελέτη πυροπροστασίας. Έσπευσαν τα μέσα να υπογραμμίσουν ότι θα αναγκαστείς να πληρώσεις κοντά 500 ευρώ. 

Αστεία πράγματα. Η αμοιβή του «ειδικού» είναι το έλασσον. Αυτά που θα σου πει ότι πρέπει να κάνεις κοστίζουν αρκετές φορές ακόμα και πολλές χιλιάδες, ναι, χιλιάδες, ευρώ. Για παράδειγμα στα μέτρα που θεωρεί αναγκαία το υπουργείο περιλαμβάνεται και μάντρα με «άκαυστα» υλικά, δηλαδή από πέτρα. Η οποία, για ένα οικόπεδο ενός στρέμματος είναι ένα ποσό ιδιαίτερα μεγάλο. Για να έχουμε μια τάξη μεγέθους, βρήκα στο ίντερνετ μια προσφορά 135 ευρώ το τετραγωνικό. Για το συγκεκριμένο οικόπεδο του ενός στρέμματος αυτό μεταφράζεται κοντά σε 30.000 ευρώ! Και τα μισά να είναι, το ποσό παραμένει δυσανάλογα μεγάλο. Τόσο μεγάλο που ακόμα και ο συνήγορος του πολίτη αποφάνθηκε ότι το μέτρο ουσιαστικά καταστρατηγεί το δικαίωμα στην ιδιοκτησία! Και μιλάμε για ένα μέρος μόνο των προβλεπόμενων μέτρων, υπάρχουν και άλλα πολλά, όλα ακριβά.

Κατόπιν αυτών ο υπουργός άρχισε τις μπαγαποντιές. Τα μέτρα, λέει, είναι «ενδεικτικά»! Να υποθέσουμε δηλαδή ότι ο μηχανικός ο οποίος θα κάνει τη μελέτη θα αγνοήσει τον νόμο, δεν θα προτείνει τα συγκεκριμένα μέτρα που προβλέπονται, και θα σκεφτεί άλλα, π.χ. μια ξύλινη μάντρα ή μια μάντρα από συρματόπλεγμα; Είτε ότι ο ιδιοκτήτης θα πάρει τη μελέτη και δεν θα την εφαρμόσει επειδή θα θεωρήσει τα μέτρα «ενδεικτικά». Κοροϊδευόμαστε κανονικά.

Άλλωστε και η ίδια η σκοπιμότητα του μέτρου δεν είναι απολύτως κατανοητή. Τι νόημα έχει δίπλα σε ένα δάσος γεμάτο ξερόχορτα και καύσιμη ύλη, να έχεις κάποια καθαρά οικόπεδα; Προφανώς δεν προστατεύει το δάσος, οριακά προστατεύει το οικόπεδο και την κατοικία, αν υποθέσουμε δηλαδή ότι έχουμε μια ήσυχη φωτιά χωρίς κουκουνάρες ή τις γνωστές φλόγες που περνάνε ζώνες αντιπυρικής προστασίας, όχι μάντρες του ενός μέτρου.

Τελικά μπροστά στο μπάχαλο το υπουργείο αναγκάστηκε να κάνει πίσω για φέτος, όχι όμως και να ακυρώσει τον νόμο. Υποθέτω αυτό θα το κάνει ο επόμενος υπουργός.

Για να προμηθευτείς φωτοβολίδες

Δεν είναι το μόνο θεοπάλαβο μέτρο των τελευταίων μηνών. Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη είναι ένας αντάξιος ανταγωνιστής. Αφορμή ήταν ο νέος νόμος για τη βία στα γήπεδα, με το οποίο αποφάσισαν να ελέγξουν τη διακίνηση των φωτοβολίδων. Μιλάμε γι' αυτές που τις κρατάνε οι φίλαθλοι στο χέρι τους, όχι τις ευθείας βολής. Φωτοβολίδες δηλαδή τις οποίες σε όλο τον κόσμο, ως πρόσφατα και στην Ελλάδα, μπορεί κάποιος να τις προμηθευτεί από το ίντερνετ. Είναι ουσιαστικά ακίνδυνες, εκτός και αν κάποιος τις θέλει για προσάναμα. Το πρόβλημα ωστόσο είναι ότι οι φωτοβολίδες, όπως και τα καπνογόνα, είναι υποχρεωτικός εξοπλισμός για όλα τα σκάφη, από τα φουσκωτά και τα ιστιοπλοϊκά ως τα μεγάλα πλοία. Και πάλι η αρχική ιδέα ήταν καλών προθέσεων. Θα αρκούσε όμως όποιος χρειάζεται να προμηθευτεί τα συγκεκριμένα είδη, να επιδεικνύει την άδεια του φουσκωτού και να προμηθεύεται τα «βεγγαλικά» του, ενδεχομένως επιστρέφοντας όσα είχε στην κατοχή του και είχαν λήξει. Θα ήταν άσκοπη γραφειοκρατία αλλά και πάλι ας είναι.

Αμ δε, η διαδικασία που νομοθετήθηκε μόνο ως προϊόν νοσηρού εγκεφάλου μπορεί να ερμηνευθεί. Κατ' αρχάς επειδή πια δεν υπάρχει κατάστημα ναυτιλιακών ειδών που να προμηθεύει φωτοβολίδες. Μόνο ειδικευμένοι έμποροι επιτρέπεται, άγνωστοι στον μέσο πολίτη. Αν και όταν τις βρει, για να τις προμηθευτεί χρειάζεται μια σειρά άδειες από τις λιμενικές και τις αστυνομικές αρχές, οι τελευταίες ως πρόσφατα αγνούσαν τον νόμο.

Το κορυφαίο όμως είναι άλλο: ανάμεσα σε άλλα απαιτείται και βεβαίωση από ψυχιάτρο! Ο οποίος θα βεβαιώνει τι άραγε; Ο νόμος προβλέπει ότι δεν πρέπει να έχει κάποιος νοσηλευτεί για ψυχικό νόσημα - πώς θα το ξέρει ο ψυχίατρος; Και τι υποδηλώνει η σχετική πρόβλεψη; Ότι οι χούλιγκαν είναι ψυχοπαθείς ή ότι όσοι έχουν περάσει ένα ψυχικό πρόβλημα, μια βαριά κατάθλιψη για παράδειγμα και νοσηλεύτηκαν, δεν δικαιούνται δια βίου να οδηγούν σκάφος; Ως και ρατσιστικό θα μπορούσε να θεωρηθεί το μέτρο. Το πιο αστείο είναι ότι ακόμα και κάποιοι εκ των αρμόδιων υπουργών, αυτών δηλαδή που υπέγραψαν το νόμο, αγνοούν τις επιπτώσεις του!

Για να ανανεώσεις το δίπλωμα οδήγησης

Μια και αρχίσαμε πάντως να δούμε και μερικές άλλες άχρηστες προβλέψεις οι οποίες μας ταλαιπωρούν: Ας πούμε, για να ανανεώσεις το δίπλωμα οδήγησης. Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται να πας σε δύο γιατρούς για να κρίνουν αν είσαι κατάλληλος. Αντιθέτως στην Αγγλία, για παράδειγμα, που δεν την λες και τριτοκοσμική χώρα, απλώς συμπληρώνεις μια αίτηση. Σε αυτή αναγράφεις αν έχεις ορισμένες συγκεκριμένες ασθένειες, π.χ. αν έχεις περάσει πρόσφατα βαρύ εγκεφαλικό. Μόνο αν θεωρηθεί, με βάση τις απαντήσεις σου, ότι υπάρχει ανάγκη ελέγχου, είτε σε παραπέμπουν σε γιατρό είτε χορηγούν δίπλωμα με κάποιους συγκεκριμένους όρους.

Παραδόξως ο αγγλικός τρόπος είναι πολύ πιο αποτελεσματικός στον έλεγχο, επειδή στην Ελλάδα ο γιατρός το πολύ πολύ να ακούσει την καρδιά σου - άλλωστε πρόκειται για μια εξέταση για την οποία αμείβεται λίγα μόνο ευρώ. Κι αυτά στην καλή περίπτωση, συνήθως είναι συμβεβλημένοι γιατροί με γραφεία οδήγησης και απλώς σε κοιτάζουν. Αν σε κοιτάζουν.

Για να βγάλεις ιατρικές βεβαιώσεις για το γυμναστήριο 

Αυτό με τους γιατρούς πάντως είναι επιδημία. Δείτε άλλο παραλογισμό: για να τρέξω στον μαραθώνιο δεν χρειάζομαι καμία ιατρική βεβαίωση και πολύ σωστά. Τα περιστατικά αιφνίδιου θανάτου στον μαραθώνιο είναι ελάχιστα, κάτω από 2 στις 100.000. Έτσι κι αλλιώς η διάγνωση είναι εξαιρετικά δύσκολη. Όλοι θυμόμαστε τον Δανό ποδοσφαιριστή ο οποίος έπαθε ανακοπή μέσα στο γήπεδο, παρά τις συνεχείς εξετάσεις στις οποίες υποβάλλονται οι επαγγελματίες αθλητές. Για να μην πούμε ότι, σε τελευταία ανάλυση, αν θέλω να ρισκάρω είναι δικαίωμά μου.

Ενώ αυτά ισχύουν στον μαραθώνιο όμως, αν θέλει ένας δεκαοχτάχρονος να γραφτεί σε γυμναστήριο ή να πάρει μέρος σε έναν αγώνα ιστιοπλοΐας, τότε υποχρεωτικά χρειάζεται βεβαίωση καρδιολόγου, ο οποίος μάλιστα επίσης υποχρεωτικά, θα πρέπει να του κάνει καρδιογράφημα! Προφανώς κάποιοι πιστεύουν ότι η θάλασσα κρύβει σοβαρούς κινδύνους για την καρδιά. Μια βιομηχανία εκατοντάδων χιλιάδων άχρηστων ιατρικών πιστοποιητικών, όπως έχει εύστοχα αποκληθεί, η οποία αποτελεί μοναδική παγκόσμια πρωτοτυπία της Ελλάδας. Φυσικά καταστρατηγείται ποικιλοτρόπως, αλλά η γραφειοκρατία είναι γραφειοκρατία. Νομοθετείται από άσχετους μανδαρίνους και προωθείται από υπουργούς, οι οποίοι αντιδρούν φοβικά στους κατά καιρούς πανικούς, εξίσου άσχετων τηλεπερσόνων.