ΠΑΣΟΚ για (και δια) δύο

Και όμως, η τελευταία πράξη του δράματος δεν έχει παιχτεί ακόμη για το ΠΑΣΟΚ. Μπορεί να έφτασε μέσα σε πέντε χρόνια από το 44% στο 8% και από τον εκλογικό θρίαμβο στην ανυποληψία, αλλά για το κόμμα που κυριάρχησε πολιτικά στη διάρκεια της μεταπολίτευσης υπάρχει και άλλο σκαλί προς τα κάτω – η διάσπαση.

Δεν είναι μια σύγκρουση ιδεολογική/αξιακή, μεταξύ εκσυγχρονιστών και λαϊκιστών, δεν παίζεται η στροφή προς τον ΣΥΡΙΖΑ ή το αντίθετό της, δεν πρόκειται για μια διαδικασία αυτοκάθαρσης ούτε για επώδυνη αυτοκριτική ή μετεξέλιξη – η μάχη είναι για την ιδιοκτησία: Βενιζέλος ή Παπανδρέου, ποιος θα έχει τα κλειδιά του μαγαζιού.

Δεν είναι και εύκολο να πιστέψει κανείς ότι ο γιος του ιδρυτή θα κάνει δικό του κόμμα. Και ότι στην προσπάθεια αυτή θα συναντηθούν μνημονιακοί και αντιμνημονιακοί του ΠΑΣΟΚ – ενωμένοι από τι; Από τη δυσανεξία που τους προκαλεί ο Ευ. Βενιζέλος; Από το ότι βλέπουν πως δεν θα έχουν τύχη με τα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ; Από την αγωνία της δικαίωσης του πρώην πρωθυπουργού; Μπορεί να ισχύει ένα από όλα και τα τρία μαζί ή κάτι ακόμη. Γεγονός, όμως, είναι ότι δεν μπορεί να αναλυθεί με καθαρά ιδεολογικούς, πολιτικούς όρους η διάθεση του Γ. Παπανδρέου να δημιουργήσει έναν νέο πολιτικό φορέα με σάρκα από τη σάρκα του ΠΑΣΟΚ.

Εχουν διατυπωθεί αρκετά επιχειρήματα που δεν αρκούν:

-Η επιμονή της Χαριλάου Τρικούπη στη συγκρότηση της Δημοκρατικής Παράταξης, ενώ δεν υπάρχουν συμμετοχές. Πολύ σωστά ο Γ. Παπανδρέου είχε ενστάσεις για την Ελιά αλλά αλλά και πάλι το βάρος το έριξε στη διατήρηση του ονόματος και των συμβόλων του ΠΑΣΟΚ σαν να πρόκειται για κάτι δικό του και ακμάζον, όχι για έναν καρπό που σαπίζει. Δεν προέταξε, δηλαδή, ότι όλο αυτό ήταν μια επίφαση, μια επικοινωνιακή κατασκευή χωρίς περιεχόμενο, αλλά, εμμέσως, το εμπράγματο δικαίωμα της κυριότητας στην παράταξη.

-Η απόρριψη από την ηγεσία της πρότασης του Γ. Παπανδρέου –και άλλων στελεχών– για ένα ανοιχτό συνέδριο του ΠΑΣΟΚ με εκλογή νέας ηγεσίας από τη βάση. Ακόμη και αν δεν γίνονταν σύντομα εκλογές και υποχωρούσε ο Ευ. Βενιζέλος, υπάρχει κάποιο πρόσωπο που θα μπορούσε να διαδεχθεί τον σημερινό αρχηγό και να γυρίσει τη σελίδα; Μα αν υπήρχε, θα είχαν συμβεί πράγματα χωρίς να χρειάζεται η παρέμβαση του πρώην πρωθυπουργού. Ο ένας θέλει συνέδριο πριν τις εκλογές, ο άλλος και οι άλλοι (Γεννηματά, Λοβέρδος κ.ά.) μετά. Αυτό είναι το πρόβλημα;

-Η ταύτιση του ΠΑΣΟΚ με τη ΝΔ και η άσκηση μιας αναποτελεσματικής και αντιφατικής πολιτικής. Ό,τι και να πει κανείς ως προς αυτό έχει δίκιο, αλλά ο Γ. Παπανδρέου δεν μπορεί ξαφνικά να εμφανιστεί ως αξιόπιστος κριτής, αφού ακόμη κρίνεται η δική του διακυβέρνηση και οι εκκρεμότητες είναι πολλές. Ο πρώην πρωθυπουργός έχει ακόμη δρόμο να διανύσει για να κάνει μια ειλικρινή πολιτική αφήγηση όσων προηγήθηκαν του πρώτου μνημονίου και αυτών που ακολούθησαν. Για την ώρα, επιμένει στο story της ανατροπής του από τον εσωτερικό εχθρό και υπερασπίζεται την πρότασή του για το δημοψήφισμα με την οποία έκοψε τους δεσμούς με τους θεσμικούς εταίρους και πιστωτές.

Με όσα έχει πει στις πρόσφατες ομιλίες του, προαναγγέλλοντας πρωτοβουλίες για την «Αλλαγή», ο Γ. Παπανδρέου δεν πείθει ότι δεν πρόκειται για μια αποκλειστικά προσωπική υπόθεση ενός ηγέτη που θεωρεί ότι αδικήθηκε και θέλει να αποκατασταθεί, θέλει να επιστρέψει. Δεν έχει περάσει καν αρκετός χρόνος για να μπορεί να γίνει μια νηφάλια ανάγνωση της ιστορίας του 2009-2011, κυρίως γιατί δεν έχουμε αλλάξει εποχή, είμαστε ακόμη στη βάρκα που θαλασσοδέρνεται.

Τα μίση και τα πάθη μεταξύ βενιζελικών και παπανδρεϊκών δεν αφορούν κανέναν πέρα από τους επαγγελματίες οπαδούς και όσους συναρτούν το προσωπικό τους μέλλον με εκείνο των πρωταγωνιστών. Είναι ένας αλληλοσπαραγμός μέσα στους τέσσερις τοίχους, εξοντωτικός για όσους βρίσκονται μέσα, κουραστικός για τους δίπλα, άχρηστος για την ιστορία.