Πολιτικη & Οικονομια

Explainer: Είναι καλά ή κακά τα νέα για την οικονομία;

Από την ακρίβεια και τον πληθωρισμό, στην ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας

A.V. Team
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Οι εκτιμήσεις για την πορεία της οικονομίας, οι πονοκέφαλοι, τα νέα εργαλεία και το φως στην άκρη του τούνελ

Η οικονομία, λέει ένα μάντρα της οικονομικής θεωρίας, είναι ψυχολογία. Από αυτήν την άποψη, έχει σημασία εάν βλέπει κανείς το ποτήρι μισοάδειο ή μισογεμάτο. Πέρα όμως από την ψυχολογία υπάρχουν και αντικειμενικοί λόγοι όχι μόνο για να απαισιοδοξεί κανείς αλλά και για να αισιοδοξεί. Αλλά ας ξεκινήσουμε από τα άσχημα νέα.

Θα σταματήσει ποτέ το κύμα των ανατιμήσεων και της ακρίβειας;

Οσο συνεχίζεται ο πόλεμος, οποιαδήποτε πρόβλεψη θα είναι σαν να παίζει κανείς στη ρουλέτα: μπορεί να καθίσει η μπίλια εκεί που θα ποντάρεις αλλά μπορεί και όχι. Σε κάθε περίπτωση, ο πόλεμος μετέτρεψε βασικά ενεργειακά αγαθά, όπως είναι το φυσικό αέριο, το ηλεκτρικό ρεύμα και τα καύσιμα, σε μαύρες τρύπες που ρουφούν χρήμα επηρεάζοντας, όπως είναι φυσικό, όλα τα προϊόντα. Η Citigroup υπολόγισε πως το 2022 οι καταναλωτές θα πληρώσουν σε εμπορεύματα 6,3 τρισ. δολάρια περισσότερα σε σχέση με το 2019.  

Είναι μόνο η ακρίβεια το πρόβλημα;

Όχι, ο άλλος μεγάλος πονοκέφαλος, που συνδέεται με την ακρίβεια, είναι ο πληθωρισμός που στη χώρα μας έφτασε το 11,3% κάνοντας ρεκόρ δεκαετιών. Οι ειδικοί διχάζονται σχετικά με το εάν το πρόβλημα είναι ζήτησης ή προσφοράς. Εάν δηλαδή είναι η αυξημένη ζήτηση από πλευράς των καταναλωτών που δημιούργησε τις πληθωριστικές πιέσεις ή εάν είναι οι ελλείψεις στην αλυσίδα της τροφοδοσίας. Και τα δυο είναι απότοκα της πανδημίας και του λόκνταουν της οικονομίας. Κι αν σε αυτό προστεθεί και ο πόλεμος…

Και τι κάνουμε για να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση;

Ο,τι λέει η κλασσική συνταγή. Οι κεντρικές τράπεζες προχώρησαν σε επιθετική αύξηση των επιτοκίων ώστε να ακριβύνει το χρήμα και να συγκρατηθούν οι πληθωριστικές πιέσεις. Τον χορό άνοιξε η αμερικανική FED, ενώ είναι χαρακτηριστικό πως η ελβετική Κεντρική Τράπεζα αύξησε τα βασικά της επιτόκια έπειτα από 15 ολόκληρα χρόνια.

Αυτό το φάρμακο δεν έχει παρενέργειες;

Ναι, όπως όλα τα φάρμακα. Ο φόβος είναι πως η επιθετική αύξηση των επιτοκίων μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση την παγκόσμια οικονομία με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το ΑΕΠ, το δημόσιο χρέος, τα εισοδήματα, τις θέσεις εργασίας κλπ.

Αρα μπορεί να πάμε για νέα οικονομική κρίση τύπου ’08;

Εδώ αρχίζουν τα καλά νέα. Οι ειδικοί λένε πως δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση επειδή το 2022 δεν είναι 2008. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, για παράδειγμα, συνεδρίασε εκτάκτως και ανακοίνωσε τον σχεδιασμό ενός εργαλείου αγοράς τίτλων για τις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου ώστε να μπορέσουν να προχωρήσουν απερίσπαστες σε αυξήσεις των βασικών τους επιτοκίων. Το εργαλείο αυτό θα όταν τα spread ξεπερνούν ένα ορισμένο όριο.

Κάτι άλλο που να δείχνει το φως στην άκρη του τούνελ;

Οι δηλώσεις τόσο του επικεφαλής του ESM όσο και του Eurogroup πως δεν υπάρχει κρίση χρέους. Αυτός το τελευταίος έκανε λόγο στους Financial Times για «ισχυρότερη αρχιτεκτονική» στην ευρωζώνη και «βαθύτερα θεμέλια για το κοινό μας νόμισμα». Η ίδια εφημερίδα φιλοξενεί μια ανάλυση, σύμφωνα με την οποία «ο πληθωρισμός και τα ευρωπαϊκά κονδύλια θα κάνουν το χρέος της Ιταλίας να πέσει σαν βράχος». Το αυτό θα μπορούσε να ισχύει και για την Ελλάδα.

Πώς άλλαξε το κλίμα απέναντι στα μαύρα πρόβατα της ευρωζώνης;

Λέγε με ρυθμός ανάπτυξης. Η πρόβλεψη για την ιταλική οικονομία είναι πως το 2022 θα τρέξει με 3,3%, η ελληνική με 4%. Χωρίς το βάρος της ύφεσης η κατάσταση φαίνεται να είναι διαχειρίσιμη τόσο για το χρέος όσο και για το έλλειμμα.

Εμείς εδώ τι κάνουμε;

Το έχουμε ρίξει στην επιδοματική πολιτική, αλλά κανένας δεν μας γκρινιάζει όπως άλλοτε. Η κυβέρνηση προτίθεται να ανακοινώσει νέο πακέτο ενισχυμένων παροχών που θα περιλαμβάνει μειώσεις φόρων και επιδόματα. Κατά τα λοιπά ελπίζουμε – και πολύ βάσιμα - στον τουρισμό, αφού αναμένεται το τουριστικό κύμα να ξεπεράσει αυτό του 2019.

Και τον χειμώνα;

Θα πορευτούμε χωρίς την ενισχυμένη εποπτεία, η οποία έλαβε τέλος σηματοδοτώντας και ουσιαστικά το τέλος των μνημονίων. Ο επόμενος μεγάλος στόχος πάντως τοποθετείται στο πρώτο εξάμηνο του 2023 και είναι η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας έπειτα από 11 ολόκληρα χρόνια.  

Γιατί είναι σημαντική η επενδυτική βαθμίδα για τη χώρα μας;

Τώρα κινούμαστε στην περιοχή του ΒΒ. Οι προοπτικές, σύμφωνα με τους οίκους αξιολόγησης, είναι από σταθερές έως θετικές. Αν η Ελλάδα πάρει την επενδυτική βαθμίδα από τουλάχιστον έναν οίκο αξιολόγησης, μεταξύ των Fitch, Moody’s, S&P και DBRS, τότε θα μπορέσει να συμμετάσχει στα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΚΤ, όπως και στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης. Εξίσου σημαντικό είναι πως το θετικό σήμα από την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα φτάσει στις αγορές και τα χαρτοφυλάκια που επενδύουν σε περιουσιακά στοιχεία υψηλής αξιολόγησης.

Τελικά πώς να βλέπουμε το ποτήρι;

Εδώ ισχύει μάλλον ένα άλλο μάντρα: Να αισιοδοξούμε για τα καλύτερα και να προετοιμαζόμαστε για τα χειρότερα.