Σχόλιο για την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και τις σκηνές από τον ρωσο-ουκρανικό πόλεμο που κάνουν τον γύρο του κόσμου.
Στη βραβευμένη ταινία του Kauffman, «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι», η ιστορία εξελίσσεται κατά την διάρκεια της Άνοιξης της Πράγας, με την εισβολή των Σοβιετικών στη Τσεχοσλοβακία. Βλέπουμε τον Daniel Day-Lewis ως Τομάς και την Juliette Binoche, Τερέζα, ως νέα φωτογράφο να απαθανατίζει σκηνές και εικόνες την ώρα της σοβιετικής εισβολής στην τσεχική πρωτεύουσα. Αφαιρώντας τη μυθοπλασία, μπορούμε να δούμε όμοιες εικόνες, όμοια κίνητρα και γεγονότα να λαμβάνουν χώρα στη σημερινή εποχή.
Ιστορικά, η Άνοιξη της Πράγας αποτέλεσε μια περίοδο δημοκρατικής απελευθέρωσης κατά την οποία η σοσιαλιστική δημοκρατία της Τσεχοσλοβακίας προώθησε περισσότερες δημοκρατικές ελευθερίες για τους πολίτες της καθώς και μεταρρυθμίσεις για να αποκτήσει η Σλοβακία ισότιμα δικαιώματα αυτοδιοίκησης με τη Τσεχία. Βλέποντας με κακό μάτι τις μεταρρυθμίσεις, η ΕΣΣΔ έστειλε στρατεύματα το 1968 στην Τσεχοσλοβακία μέσω του μηχανισμού του Συμφώνου της Βαρσοβίας. Στην ταινία, σοβιετικά τανκς παρελαύνουν στη Τσεχική πρωτεύουσα, σοβιετικές σημαίες καίγονται ως ένδειξη διαμαρτυρίας και αιματηρά επεισόδια εξελίσσονται με Τσέχους και Τσέχες πολίτες θύματα. Αν και οι Σοβιετικοί προέβλεπαν πλήρη κατάληψη της χώρας μέσα σε 4 μέρες, η σθεναρή αντίσταση επιμήκυνε τις διπλωματικές διαπραγματεύσεις κατά 8 μήνες. Η Τσεχοσλοβακία παρέμεινε υπό τον έλεγχο των Σοβιετικών περίπου μέχρι το τέλος του Ψυχρού Πολέμου (1989), όπου και ειρηνικά επήλθε και το τέλος του κομμουνιστικού καθεστώτος στη χώρα. Ο Kauffman αριστοτεχνικά απαθανατίζει τσεχικούς πληθυσμούς να μεταναστεύουν ομαδικά σε γειτονικές χώρες, με τους ίδιους τους πρωταγωνιστές να δοκιμάζουν τη τύχη τους στην γειτονική Ελβετία. Το νέο, πια, καθεστώς είναι εναντίον τους όταν γυρίζουν, με το μεν γιατρό Τομάς να μην μπορεί να ξαναδουλέψει στο νοσοκομείο λόγω ενός παλιούπολιτικοποιημένου άρθρου του, και τη δε Τερέζα να δουλεύει πλέον, σερβιτόρα σε κακόφημο μπαρ της πόλης. Διωκόμενοι πλέον και οι δύο ως αντιφρονούντες λόγω του παρελθοντικού βίου τους, μετακομίζουν στη τσεχική επαρχία.
Πενήντα τέσσερα χρόνια αργότερα, παρόμοιες σκηνές, που θα ευχόμασταν, ωστόσο, να παρέμεναν κινηματογραφικές: Κονβόι με ρωσικά τανκς στο Κίεβο, διαμαρτυρίες Ουκρανών και μη σε διάφορες μεριές του πλανήτη, ροές αυτοκινήτων και εκτοπισμένοι πολίτες στα σύνορα με τη Ρουμανία και Μολδαβία. Παιδιά, νέοι και ηλικιωμένοι, θύματα και θύτες. Ο «άνθρωπος-τανκς» και η γυναίκα με τους «ηλίανθους».
Μέσω της τέχνης μπορούμε να δούμε και να ακούσουμε μεγάλες αλήθειες, χωρίς να χρειάζεται να τις ζήσουμε. Η εισβολή στην Ουκρανία δεν είναι δεξιοτεχνικά σκηνοθετημένη, ούτε στη μεγάλη οθόνη. Ωστόσο, ακόμα και αν καμία ομοιότητα δεν βλέπουμε με τα παραπάνω ιστορικά γεγονότα, δεν μπορούμε παρά να μην αναρωτηθούμε…
Πόσο ελαφρύ μπορεί να είναι τελικά το αβάσταχτο που ζούμε;!
13°
