Πολιτικη & Οικονομια

Δημόσιο πανεπιστήμιο: Ο μεταρρυθμιστικός οίστρος και η εικόνα του

Η πολιτική απόφαση για οποιαδήποτε μεταρρύθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου προαπαιτεί την παρουσίαση των ΑΕΙ ως προβληματικού κρίκου προκειμένου να δικαιολογηθεί η εκάστοτε κυβερνητική απόφαση

Γιάννης Κωνσταντινίδης
2’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Σχόλιο για την ποιότητα σπουδών στο δημόσιο πανεπιστήμιο, την πανεπιστημιακή αστυνομία και τις μεταρρυθμίσεις.

Το δημόσιο πανεπιστήμιο έχει αποτελέσει το κατ’ εξοχήν πεδίο μεταρρυθμιστικών ασκήσεων όλων των μεταπολιτευτικών κυβερνήσεων. Δικαίως, δεδομένης της κομβικότητας του ρόλου της δωρεάν ανώτατης εκπαίδευσης ως μηχανισμού παροχής ίσων ευκαιριών και συνεπώς ως θεσμού στήριξης της επιδιωκόμενης στις σύγχρονες κοινωνίες ισότητας. Μήπως όμως ο μεταρρυθμιστικός οίστρος των εκάστοτε υπουργών συμβάλλει στη δημιουργία της εικόνας ενός ποιοτικά κατώτερου ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου; Αν καθένας και καθεμία υπουργός χτίζει τη μεταρρυθμιστική ορμή του ή ορμή της πάνω στο αφήγημα του «προβληματικού πανεπιστημίου», προκειμένου να δικαιολογήσει την αναγκαιότητα της παρέμβασής του ή της, τότε η αντίληψη της κοινής γνώμης για την ποιότητα του δημόσιου πανεπιστημίου δεν μπορεί παρά να διαμορφώνεται συναρτήσει του παραγόμενου δημόσιου λόγου.

Σε πρόσφατη έρευνα της εταιρείας Abacus, το 36% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι η ποιότητα των σπουδών στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο είναι χαμηλή. Παρότι μειοψηφικό σε σύγκριση με το ποσοστό εκείνων που διαφώνησαν με την άποψη ότι η ποιότητα των σπουδών είναι χαμηλή (47% στο σύνολο του πληθυσμού), το ποσοστό εκείνων που κρίνουν αρνητικά το ελληνικό πανεπιστήμιο καταγράφηκε ως κυρίαρχη τάση μεταξύ των αποφοίτων λυκείου, όπως επίσης και μεταξύ των νεότερων ηλικιακών κατηγοριών. Οι τοποθετήσεις επί του θέματος δεν εμφανίζουν συσχέτιση με τις πολιτικές προτιμήσεις των ερωτηθέντων, κάτι που φανερώνει ότι η αρνητική εικόνα του δημόσιου πανεπιστημίου δεν αποτελεί αποκλειστικό στοιχείο του λόγου συγκεκριμένων κομμάτων, το οποίο αφομοιώνεται ως πραγματικότητα από τους υποστηρικτές συγκεκριμένων κομμάτων.

Στην τρέχουσα συγκυρία, η συζήτηση για το δημόσιο πανεπιστήμιο περιστρέφεται γύρω από τη σύσταση της πανεπιστημιακής αστυνομίας, μιας απόφασης την οποία η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ παρουσίασε ως τη λύση στο ζήτημα της ανομίας που παρατηρείται στους χώρους των δημόσιων πανεπιστημίων και κατά συνέπεια της χαμηλής ποιότητας των σπουδών σε αυτά. Στην έρευνα της Abacus καταγράφηκε ποσοστό 35% υπέρ της άποψης ότι η σύσταση πανεπιστημιακής αστυνομίας αποτελεί τη λύση στο ζήτημα της ανομίας και ποσοστό 45% κατά της άποψης αυτής. Οι απόψεις που καταγράφηκαν σε αυτό το ζήτημα εμφανίζουν σαφείς διαφορές μεταξύ των ψηφοφόρων της ΝΔ και των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ με τους πρώτους να στοιχίζονται εντονότερα, αλλά σε καμία περίπτωση πλήρως, με την άποψη περί αναγκαιότητας σύστασης της πανεπιστημιακής αστυνομίας (45%), ενώ την ίδια στιγμή την άποψη αυτή συμμερίζονται μόνο το 20% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ του 2019.

Ενδιαφέρον πάντως παρουσιάζει η συσχέτιση μεταξύ της εικόνας για την ποιότητα σπουδών στο δημόσιο πανεπιστήμιο και της τοποθέτησης στο ζήτημα της σύστασης της πανεπιστημιακής αστυνομίας. Μεταξύ εκείνων που τάσσονται υπέρ της πανεπιστημιακής αστυνομίας, η άποψη ότι η ποιότητα των σπουδών στα ΑΕΙ της χώρας είναι χαμηλή καταγράφεται ως κυρίαρχη, ενώ η κατανομή των απαντήσεων μεταξύ εκείνων που θεωρούν ότι η σύσταση της πανεπιστημιακής αστυνομίας δε θα λύσει το πρόβλημα της ανομίας στα πανεπιστήμια είναι αντίστροφη με τους περισσότερους να μην εκφράζονται αρνητικά για την ποιότητα των σπουδών. Οι συσχετίσεις μεταξύ δύο θέσεων δεν συνιστούν αποδείξεις αιτιότητας, ωστόσο θέτουν ερωτήματα για τις σχέσεις αιτιότητας. Η πολιτική απόφαση για οποιαδήποτε μεταρρύθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου προαπαιτεί την παρουσίαση των ΑΕΙ ως προβληματικού κρίκου προκειμένου να δικαιολογηθεί η εκάστοτε κυβερνητική απόφαση. Μήπως τελικά τα δημόσιο πανεπιστήμιο είναι το θύμα του, άλλοτε αιτιολογημένου και άλλοτε αναίτιου, υπέρ-μεταρρυθμιστικού οίστρου;