Πάνω από 80 χιλιάδες πολίτες από δεκάδες χώρες του κόσμου εκτιμάται πως συμμετείχαν στην πρωτοφανή διαδήλωση στην Κοπεγχάγη, το Σάββατο 12 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Δράσης για το κλίμα.
Ήταν μια πολύχρωμη και ζωντανή πορεία. Πράσινες αλλά και κόκκινες σημαίες, κίτρινα πλακάτ και μοβ μπαλόνια. Άρματα, ομάδες κρουστών, φορτηγά με soundsystems, αλλά και σούπες για το κρύο. Κεντρικά συνθήματα: “There is no Planet B”, «Κλιματική δικαιοσύνη τώρα», «Αλλάξτε πολιτικές, όχι το κλίμα», «Η φύση δεν κάνει συμβιβασμούς». Μόνο το βράδυ από το διαδίκτυο μάθαμε για τις πρωτοφανείς τακτικές της δανέζικης αστυνομίας και τις χίλιες «προληπτικές» συλλήψεις με το πρώτο σπασμένο τζάμι στο πίσω μέρος της πορείας.
Όλο αυτό το πολύχρωμο ανθρώπινο ποτάμι πήγαινε στο συνεδριακό κέντρο Bella Centre, 6 χλμ. από το κέντρο της πόλης, όπου πραγματοποιείται η Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Τις ίδιες μέρες, στο κέντρο της πόλης πραγματοποιείται το Klimaforum, μια εναλλακτική «συνδιάσκεψη» κινημάτων, ΜΚΟ, πράσινων και αριστερών οργανώσεων, μια πανδαισία εκθέσεων, συζητήσεων και προβολών.
Αυτό που ένωνε τις χιλιάδες πολιτών είναι η αγωνία για ουσιαστικές και αποτελεσματικές παγκόσμιες πολιτικές για την προστασία του κλίματος, ή, σωστότερα, για την αποφυγή ενός κλιματικού χάους. Υπάρχει ένας ολοένα αυξανόμενος όγκος επιστημονικών εκτιμήσεων αλλά και μετρήσεων, πως οι κοινωνίες μας απειλούνται με πρωτόγνωρες επιπτώσεις από την αλλαγή του κλίματος αν δεν αλλάξουμε άμεσα και δραστικά το ενεργειακό μας μοντέλο. Κι όμως, οι 110 αρχηγοί κρατών που βρίσκονται στην Κοπεγχάγη φαίνεται να λειτουργούν σαν να πρόκειται για άλλο ένα διπλωματικό παζάρι.
Ιδίως η Ευρώπη έχει χάσει τον ηγετικό ρόλο που είχε κατακτήσει από το 1997 και μετά. Οι δεσμεύσεις της για μειώσεις εκπομπών κατά 20% παραμένουν οι ίδιες τρία χρόνια τώρα, παρόλο που έκτοτε όχι μόνο έχουν μεσολαβήσει πολύ πιο ανησυχητικές επιστημονικές εκτιμήσεις, αλλά και πλήθος χωρών έχουν υιοθετήσει παρόμοιους στόχους. Για την περίοδο 2005-2020, ακόμα και οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν αυστηρότερους στόχους. Το μόνο που θα μπορούσε να ξαναζωντανέψει την ελπίδα για μια ουσιαστική συμφωνία είναι μια πραγματικά ηγετική στάση της Ευρώπης, με ενεργοποίηση του δυνατού της χαρτιού για μονομερείς μειώσεις εκπομπών κατά 30% το 2020 και αναβάθμιση του στόχου σε 40%, σε περίπτωση που ακολουθήσουν και άλλες χώρες.
Αντίθετα, αυτό που έχει κλέψει την παράσταση είναι το Τούβαλου, το μικρό κράτος του Ειρηνικού που απειλείται από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας. Η πρότασή του για παγκόσμια δέσμευση συγκράτησης της υπερθέρμανσης στους 1,5°C κέρδισε τις εντυπώσεις και τις επευφημίες της κοινωνίας των πολιτών.
Η αίσθηση που βγαίνει από το «φρούριο» του Bella Centre και τις διαπραγματεύσεις είναι πως τα ανεπτυγμένα –κυρίως– κράτη επιχειρούν να κρύψουν το κεφάλι στην άμμο και να αποφύγουν τις ευθύνες τους. Οι τακτικές που υπονομεύουν μια αποτελεσματική Συμφωνία είναι η συζήτηση για μακροπρόθεσμους μόνο στόχους (είναι πιο εύκολο να δεσμεύεσαι για το... 2050), τα ορθάνοιχτα «παραθυράκια» γύρω από το τι ακριβώς σημαίνει εγχώριες μειώσεις εκπομπών, η άρνηση επικύρωσης ενός νομικά δεσμευτικού κειμένου με προτίμηση σε «πολιτικές δεσμεύσεις» και, βέβαια, η απροθυμία των πλουσιότερων χωρών να αναλάβουν το ιστορικό τους χρέος στην αλλαγή του κλίματος και να χρηματοδοτήσουν πράσινες επενδύσεις αλλά και μέτρα προσαρμογής στις φτωχότερες χώρες.
Σπάνια έχει υπάρξει περιβαλλοντικό ή άλλο πρόβλημα με τόσο μεγάλη επιστημονική συναίνεση γύρω από τους κινδύνους αλλά και τους τρόπους αποτροπής του, όσο η κλιματική αλλαγή. Ακόμα και οι οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν οικονομικά σωστότερη την επιλογή για άμεσες και δραστικές αλλαγές πολιτικής, παρά για αδράνεια και αντιμετώπιση των επιπτώσεων. Η μπάλα βρίσκεται στους ηγέτες του κόσμου. Όμως, πολιτική βούληση μπροστά σε αυτές τις ευθύνες δεν φαίνεται να υπάρχει.
Με την κλιματική αλλαγή να απειλεί την ίδια τη φυσική βάση των κοινωνιών μας, οποιεσδήποτε πολιτικές που δεν συμβαδίζουν με τα συμπεράσματα των επιστημόνων θα αποτελούν ένα τεράστιο ρίσκο για εμάς και τις επόμενες γενιές, ρίσκο που απλά δεν έχουμε την πολυτέλεια να πάρουμε.
24°
