Πόση ντροπή!

Στην αρχή δεν πιστεύεις αυτό που βλέπεις. Κι όταν διαπιστώνεις ότι η εικόνα είναι αληθινή, νιώθεις απίστευτη ντροπή. Μόνος εσύ, για όλους εκείνους που στα 46 χρόνια της Μεταπολίτευσης δεν ντράπηκαν για το κωμικό αφήγημα της κακοποιημένης δημοκρατίας.

Γιατί όποιος ντρέπεται σε αυτή τη χώρα, ντρέπεται μόνος. Και αγανακτεί μόνος. Και στο τέλος, μόνος εγκαταλείπει.

Μπήκαν στο γραφείο ενός πρύτανη, τον ανάγκασαν με τη βία να καθίσει σε μία καρέκλα και του κρέμασαν στον λαιμό μία πινακίδα. Τον φωτογράφισαν και στη συνέχεια δημοσίευσαν τη φωτογραφία.

Έχει σημασία αν αυτοί που το έκαναν είναι αριστεροί, αντιεξουσιαστές ή καταληψίες; Έχει καμιά σημασία αν είναι αφελείς ή ιδεοληπτικοί «μαχητές» μιας νευρωτικής φαντασίωσης;

Μένει μόνο η εικόνα ενός ανθρώπου που υπέστη την πιο εξευτελιστική βία για την ιδιότητά του. Ενός πρύτανη που εξαναγκάστηκε να αποτελέσει το πιο εμφατικό σύμβολο της φασίζουσας ιδεολογικής καταπίεσης.

Έχει διαφορά από τον αποκεφαλισμό του Σαμυέλ Πατύ στη Γαλλία; Έχει, ευτυχώς, γιατί είναι θέμα διαφορετικής κουλτούρας στην εφαρμογή της βίας. Ο στόχος όμως είναι περίπου ο ίδιος: κανένα δικαίωμα ελεύθερης σκέψης και έκφρασης που εναντιώνεται στην επιτακτική βούληση του «προφήτη». Γιατί ο «προφήτης» -μαύρος ή κόκκινος, γενειάδα έχει- μισεί πάντα την αστική δημοκρατία. Και απεχθάνεται την παιδεία που δεν έχει στόχο την ανατροπή της.

Άλλη λύση δεν βρίσκουμε. Να μετρήσουμε πόσοι ντρέπονται όπως εγώ. Όπως εσύ. Όπως τόσοι άλλοι που δεν μπορούσαμε χθες το βράδυ να κοιμηθούμε από την ντροπή μας. Πόσοι κοκκινίζουν, όταν βλέπουν να διακινείται σε όλο το διαδίκτυο η φωτογραφία ενός ταπεινωμένου καθηγητή από βιαστές της δημοκρατίας!

Να ψάξουμε αυτούς που από σήμερα, έστω από τη Δευτέρα, θα κάνουν την ντροπή τους αγανάκτηση και μετά πράξη. Αποκαλύπτοντας πρώτα ποιος φταίει και αποφασίζοντας ύστερα, την υπεράσπιση του «ελληνικού τρόπου ζωής», αν ακόμα υπάρχει. Στα πανεπιστήμια, στα σχολεία, στις αίθουσες διδασκαλίας, στα αμφιθέατρα, στις πλατείες και όπου μπορεί ο άνθρωπος να στέκεται όρθιος και να λέει την άποψή του.

Μήπως είναι καιρός να ενώσουμε τις ντροπές μας; Μήπως είναι ώρα να σταματήσουμε τον εμπαιγμό των Ελλήνων πολιτών και να δείξουμε επιτέλους ποιος τρέφει ιδεολογικά αυτές τις «ομάδες κρούσης» στα πανεπιστήμια. Ποιος τις δικαιολογεί και ποιος οπλίζει τη σκέψη τους με βία και ολοκληρωτισμό.

Ας μην περιμένουμε όμως τα πάντα από το πολιτικό σύστημα. Ας ντραπούν λίγο περισσότερο και οι υπόλοιποι πρυτάνεις για αυτό που έγινε. Ας παραιτηθούν όλοι ηρωικά και συντονισμένα τη Δευτέρα. Ας ντραπούν και οι καθηγητές του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας. Ας ντραπούν έμπρακτα και όσοι πρέπει να αποφασίσουν την ηλεκτρονική κάρτα εισόδου και τη φύλαξη των ιδρυμάτων της χώρας.

Οι ελληνικές κοινωνίες, σύμφωνα με τον W.R. Dodds, διαχωρίζονται σε κοινωνίες της ντροπής και κοινωνίες της ενοχής. Της ντροπής θεωρούν ως αγαθό την τιμή και τη δημόσια εκτίμηση. Οι κοινωνίες της ενοχής δημιουργούν πολίτες που κατατρύχονται από τις φαντασιακές ενοχές τους. Απέναντι στον θεό ή την ιδεολογία.

Η ντροπή όμως είναι αυτή που συνέχει μια κοινότητα ανθρώπων και συγκροτεί την κοινή ταυτότητα.

Άλλη λύση δεν έχουμε παρά να ενώσουμε τις ντροπές μας. Να πάψουμε να τρέμουμε την υστερική κραυγή της κάθε φασίζουσας μειοψηφίας και να ακολουθήσουμε την επιταγή της αστικής δημοκρατίας.

Σε κάθε περίπτωση, παραφράζοντας τον Σεφέρη, σ' αυτόν τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ας αναζητήσουμε τον άνθρωπο που ξέρει να ντρέπεται. Όποιο ρόλο κι αν έχει. Σε όποια εξουσία κι αν βρίσκεται.