Ο Μάνος Βουλαρίνος γράφει για τον 47χρονο καθηγητή Σαμουέλ Πατί που αποκεφαλίστηκε από τζιχαντιστή στη Γαλλία κι εξηγεί γιατί είναι πραγματικός ήρωας
Η λέξη «ήρωας» είναι μία από τις πολλές ταλαιπωρημένες λέξεις της εποχής. Μιας εποχής που οι λέξεις αδειάζουν από το περιεχόμενο τους και γίνονται ελαφρές σαν πούπουλα. Μιας εποχής γεμάτης «ήρωες» που το πιο ηρωικό πράγμα που έχουν κάνει είναι το ότι έπαιξαν δέκα λεπτά μπάλα τραυματισμένοι ή το ότι έγραψαν για το πόσο δύσκολή είναι η ζωή όταν έχεις τρία παιδιά και χρήματα μόνο για μια Φιλιππινέζα ή το ότι βρήκαν αρκετούς σπόνσορες ώστε να μπορούν να ζουν από τον «αγώνα» τους για τη σωτηρία του πλανήτη (προφανώς και μπορεί να είναι καλό, αλλά ηρωικό δεν είναι).
Ο άνθρωπος που βλέπετε στη φωτογραφία που συνοδεύει το σημερινό «και μπράβο τους» είναι ένας ήρωας χωρίς εισαγωγικά. Είναι ένας πραγματικός ήρωας. Ένας από τους ελάχιστους πραγματικούς ήρωες που θα δείτε ποτέ. Είναι ένας ήρωας με όλο το βάρος που μπορεί να έχει αυτή η λέξη. Είναι ο Σαμουέλ Πατί, ο άνθρωπος που αποκεφαλίστηκε από έναν 18χρονο ισλαμιστή που πίστευε ότι οι ευαισθησίες του είναι πολύ πιο σημαντικές από την ελευθερία της έκφρασης.
Επειδή ίσως κάποιοι να αναρωτιέστε τι διαφορά έχει ο ήρωας Πατί από πολλούς άλλους «ήρωες», θα σας εξηγήσω:
Ο Πατί δεν ήταν κάποιος που ήρθε αντιμέτωπος με μια ατυχία και αναγκάστηκε να την αντιμετωπίσει μη έχοντας οδό διαφυγής. Ο Πατί δεν ήταν ένα θύμα των περιστάσεων, δεν ήταν κάποιος που βρέθηκε στο λάθος σημείο τη λάθος στιγμή. Δεν ήταν κάποιος που έκανε κάτι πάνω στην τρέλα της στιγμής. Δεν ήταν κάποιος που έκανε το πάθος του επικερδές επάγγελμα ή κάποιος που έψαξε να βρει τον πιο μεγάλο μεγεθυντικό φακό για να τον τοποθετήσει πάνω από τα προβλήματά του.
Ο Σαμουέλ Πατί ήταν ένας δάσκαλος που αποφάσισε, απολύτως συνειδητά και καθόλου «εν βρασμώ», να βάλει τη ζωή του σε κίνδυνο προκειμένου να διδάξει την ελευθερία της έκφρασης. Ήταν ένας δάσκαλος που δολοφονήθηκε επειδή αποφάσισε να αψηφήσει τον τρόμο και τη σιωπή που οι ισλαμιστές τρομοκράτες έχουν επιβάλει στην πατρίδα του και να τους πολεμήσει, όχι με τα καλάσνικοφ, αλλά με τη διδασκαλία. Με τις λέξεις.
Ο Σαμουέλ Πατί είναι ένας πραγματικός ήρωας γιατί ήξερε τι έκανε, ήξερε τους κινδύνους αυτού που έκανε και παρόλα αυτά το έκανε. Κι αυτό είναι που διαφοροποιεί έναν πραγματικό ήρωα από τους «ήρωες». Η πλήρη συνείδηση των πράξεων σε συνδυασμό με το μέγεθος του κινδύνου που αυτές έχουν.
Ο Σαμουέλ Πατί δεν ήταν κάποιος ενθουσιώδης ανυποψίαστος. Στη χώρα του πολλοί πριν από αυτόν δολοφονήθηκαν επειδή ήθελαν να ζήσουν ως Ευρωπαίοι πολίτες. Ως πολίτες μιας ηπείρου στην οποία η θανατική ποινή έχει καταργηθεί και το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης είναι απολύτως κατοχυρωμένο και σίγουρα υπεράνω θρησκευτικών ευαισθησιών (εντάξει, η Ελλάδα κάπως εξαιρείται, αλλά κι εδώ οι χριστιανοί δεν οργανώνονται για να σκοτώσουν, απλώς μηνύουν ξέροντας πως τα δικαστήρια συνήθως μεροληπτούν υπέρ τους).
Θα μπορούσε να μην κάνει τίποτα, όπως τόσοι και τόσοι συμπολίτες του. Θα μπορούσε να σκύψει το κεφάλι και να προσκυνήσει το γιαταγάνι των θρησκόληπτων. Θα μπορούσε να αυτολογοκριθεί και να μη μιλήσει στην τάξη του για την ελευθερία της έκφρασης με τον τρόπο που θα ήθελε. Θα μπορούσε να συμμορφωθεί με τις υποδείξεις των φανατικών ισλαμιστών και να μην εξηγήσει στους μαθητές του με ακρίβεια γιατί δολοφονήθηκαν τόσοι άνθρωποι στο περιοδικό Σαρλί Εμπντό. Θα μπορούσε να σκύψει το κεφάλι στο ένοπλο Ισλάμ και να παραμείνει ζωντανός. Θα μπορούσε να διδάσκει ακόμα και να συναντιέται με τους φίλους του μετά τη δουλειά, θα μπορούσε να βγαίνει για φαγητό ή να παραγγέλνει σπίτι για να φάει καθώς βλέπει τα αγαπημένα του σίριαλ στην τηλεόραση. Θα μπορούσε να συνεχίσει να ανασαίνει. Αλλά προτίμησε να αντισταθεί ξέροντας πως ο κίνδυνος για τη ζωή του είναι μεγάλος. Ξέροντας πως και άλλοι συμπατριώτες του είχαν δολοφονηθεί επειδή αντιστάθηκαν.
Γιατί ο Σαμουέλ Πατί ήταν ένας πραγματικός ήρωας. Είναι ένας πραγματικός ήρωας.
Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι, ήδη από τον 20ό αιώνα στην Ευρώπη έχουμε αποφασίσει (και κάποιοι που δεν τους αρέσουν και τόσο όλα αυτά, έχουν αποδεχτεί την απόφασή μας) ότι θέλουμε ελευθερία της έκφρασης, σεξουαλική ελευθερία, ισότητα των φύλων και κοσμικό κράτος. Ο Σαμουέλ Πατί πέθανε υπερασπιζόμενος όλα αυτά. Βάδισε προς τον θάνατο υπερασπιζόμενος τις πιο σπουδαίες κατακτήσεις του πολιτισμού μας.
«Βλέποντας τη σπουδαία δουλειά που γίνεται σε αυτές δομές, θα έλεγα ότι αυτή η επίσκεψη ήταν για μένα ένα δώρο Χριστουγέννων» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
12°
