Άμεση ενημέρωση: Ο Αντώνης Δαρζέντας γράφει για το βραβείο Νόμπελ Χημείας 2020, την επανάσταση της Γενετικής Μηχανικής και την τεχνολογία CRISPR
Περίπου 200 χιλιάδες χρόνια πριν, ένα ζωικό είδος, της συνομοταξίας των χορδωτών, τετράποδων, πρωτευόντων, σηκώθηκε στα δύο του πόδια καταμεσής της αφρικανικής σαβάνας. Κοίταξε αριστερά και δεξιά, έριξε μια γρήγορη ματιά πίσω του και ξεκίνησε να περπατά μπροστά.
Πριν 10 χιλιάδες χρόνια, άρχισε να καλλιεργεί τη γη. Η Ιστορία αρχίζει. Δημιουργεί ιδιαίτερο πολιτισμό, φτιάχνει παλάτια και καλύβες αρχίζει να λατρεύει Θεούς και να καταριέται Δαίμονες.
250 Χρόνια πριν κάνει τη δεύτερη επανάσταση. Τη βιομηχανική.
20 χρόνια πριν, την τρίτη επανάσταση. Αυτήν της πληροφορίας. Αρχίζουν να μην έχουν πια μεγάλη σημασία τα μέσα παραγωγής αλλά η γνώση.
Και αυτή τη στιγμή συντελείται ταυτόχρονα η νέα επανάσταση. Της γενετικής μηχανικής.
Ο τετράποδος, χορδωτός πίθηκος της οικογένειας των ανθρωπίδων μπορεί να αλλάξει το γενετικό του υλικό. Συμβαίνει ήδη γύρω μας. Ήδη δημιουργείται σιγά-σιγά μια βελτιωμένη ράτσα. Επιλέγουμε γερά παιδιά χωρίς γενετικά νοσήματα εάν ξέρουμε ότι οι γονείς έχουν προβληματικά γονίδια. Κάνουμε γενετικές θεραπείες σε καρκίνους και λευχαιμίες. Βάζουμε συνθετικά μέλη και βηματοδότες στην καρδιά μας.
Μέχρι τώρα η γενετική μηχανική ήταν στα σπάργανά της. Το πρώτο γενετικά τροποποιημένο ζώο ήταν ένα ποντικάκι που γεννήθηκε το 1974. Με τη βοήθειά του κάναμε άπειρες έρευνες και σώθηκαν εκατομμύρια ζωές. Το 1980 πήρε πατέντα το πρώτο γενετικά τροποποιημένο μικρόβιο το οποίο καταστρέφει το πετρέλαιο που ρυπαίνει τις θάλασσες.
Από τότε χιλιάδες προϊόντα γενετικής μηχανικής έχουν σώσει χιλιάδες ζωές. Ήδη φτιάχνουμε παράγοντες πήξης για αιμοφιλικούς, αυξητική ορμόνη και ινσουλίνη για διαβητικούς. Το 1994 φτιάξαμε και την πρώτη γενετικά τροποποιημένη τομάτα, βάζοντας ένα έξτρα γονίδιο που μειώνει τη δραστικότητα του ενζύμου που τη σαπίζει. Περίπου την ίδια στιγμή φτιάξαμε γενετικά βελτιωμένα κοτόπουλα, γουρούνια και ψάρια. Ακόμα και ανθρώπινα έμβρυα από 3 γονείς. Μέχρι πρόσφατα η διαδικασία αυτή ήταν όμως, αργή, ακριβή και περίπλοκη.
Και ήρθε η πραγματική επανάσταση. Η τεχνολογία Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats ή CRISPR. Μέσα σε μια νύχτα το κόστος και ο χρόνος για μια γενετική τροποποίηση έπεσε κατά 99%. Γίνεται πανεύκολο πια ακόμα και σε ιδιωτικά εργαστήρια πολύ χαμηλού κόστους να την εφαρμόσουν. Κυκλοφορούν ακόμα και έτοιμα κιτ στο διαδίκτυο με βάση αυτή τη μέθοδο. Ήδη μερικοί ανυπόμονοι-τρελοί biohackers πειραματίζονται κάνοντας ενέσεις στους εαυτούς τους.
Τον Νοέμβριο του 2018 ο κινέζος βιοχημικός He Jiankui ανακοίνωσε ότι δίδυμα κοριτσάκια γεννήθηκαν από έμβρυα που αυτός και οι συνεργάτες του είχαν χρησιμοποιήσει αλλάζοντας το γονιδίωμά τους με βάση την τεχνολογία αυτή. Η Γαλλίδα Emmanuelle Charpentier και η Αμερικανίδα Jennifer Doudna ήταν οι πρώτες που άνοιξαν τον δρόμο στην πρωτοποριακή μέθοδο του CRISPR-cas9 που με απόλυτη χειρουργική ακρίβεια μπορεί να αλλάξει ένα γονίδιο ακόμα και σε ζώντες οργανισμούς.
Και τιμήθηκαν πριν λίγες μέρες με το βραβείο Νόμπελ.
Όμως δεν είναι το βραβείο το σημαντικό, αλλά η ίδια η ανακάλυψη που κάνει τον άνθρωπο ικανό για πρώτη φορά να αλλάξει τα πάντα στο γενετικό του υλικό.
Οι δυνατότητες άπειρες. Το ίδιο και οι κίνδυνοι. Όπως λέει ο ιστορικός και διανοητής Yuval Harari «ο άνθρωπος από Homo sapiens, Άνθρωπος ο Σοφός, γίνεται Homo Deus, Άνθρωπος ο Θεός».
Μετά από 200 χιλιάδες χρόνια στη γη ξέρουμε πολύ καλά πως το 1758 ο βιολόγος Carl Linnaeus που έδωσε το όνομα «Άνθρωπος ο Σοφός» στον γυμνό και απροστάτευτο εκείνο όρθιο πίθηκο της αφρικανικής σαβάνας έκανε λάθος. Σοφοί δεν είμαστε. Θεοί όμως;
Γιατί αυτή τη φορά έχουμε φτάσει στο πραγματικό Άγιο Δισκοπότηρο, το ιερό Γκράαλ της γνώσης, σαν αυτό που δόθηκε στον Ιωσήφ της Αριμαθείας με το αίμα με το γενετικό υλικό του Χριστού. Αυτό που μπορεί να «γιάνει» τα πάντα.
Χιλιάδες χρόνια από τότε που λατρέψαμε τους πρώτους μας Θεούς και καταραστήκαμε τους πρώτους μας Δαίμονες, με την τεχνολογία CRISPR-CAS9 γινόμαστε εμείς οι ίδιοι Θεοί.
Το Άγιο Δισκοπότηρο της γνώσης μας μπορεί να γεμίσει πια με το δικό μας γενετικό υλικό και το δικό μας αίμα. Και εμείς Θεοί και Δαίμονες της ύπαρξής μας την ίδια ακριβώς στιγμή.
14°
