Η Οικολογία είναι ο άλλος μου εαυτός

Eίναι άραγε η οικολογία μία ακόμη πολιτική πρόταση, μία από αυτές που προσφέρονται στους πάγκους της πολιτικής Αγοράς;

Κάποιοι θα πούνε όχι. Και θα ισχυριστούν πως δεν μπορούμε να περιορίσουμε την οικολογία στο πεδίο της πολιτικής πρακτικής, των πολιτικών-κομματικών αντιπαραθέσεων, πολύ δε περισσότερο της τρέχουσας πολιτικής μιζέριας… Η οικολογία, θα πουν, είναι κάτι άλλο, είναι σκέψη, επιστήμη, είναι η αληθινή περιγραφή του κόσμου μας, η λογική ερμηνεία της φυσικής πραγματικότητας, πρόταση τρόπου και στάσης ζωής.

Κάποιοι θα πούνε ναι. Και θα ισχυριστούν πως η οικολογία, εκτός από σκέψη και επιστήμη, εκτός από πρόταση τρόπου και στάση ζωής, οφείλει να είναι πολιτική πρόταση. Ορισμένοι ίσως μάλιστα πλειοδοτήσουν λέγοντας πως η οικολογία οφείλει να είναι μια επαναστατική πολιτική πρόταση που σκοπό έχει να φέρει τη ριζική πολιτική αλλαγή, αφού μόνο αυτή μπορεί να σώσει τον άνθρωπο και τη φύση ως μία ενιαία και καθολική πραγματικότητα.

Να πάρει κάποιος θέση με ένα ναι ή ένα όχι και να συμφωνήσει ή να διαφωνήσει με αυτές τις απαντήσεις δεν είναι δυνατό. Άλλωστε περιέχουν και οι δύο στέρεα επιχειρήματα και ισχυρές αλήθειες. Δεν είναι όμως παράδοξο αυτό. Μάλλον, θα πει κανείς, πλησιάζει τον κανόνα: κοινές, παρόμοιες ή συμπληρωματικές διαπιστώσεις, αντίστοιχα με αυτές επιχειρήματα, αλλά τα συμπεράσματα που βγαίνουν συμβαίνει να είναι πολύ διαφορετικά. Έτσι γίνεται από τότε που οι άνθρωποι άρχισαν να σκέφτονται ο καθένας με το δικό του τρόπο…

Έτσι, οι καθ’ ημάς περιβαλλοντιστές, καλοπροαίρετα οι περισσότεροι, και οι εντός της ευρείας κομματικής-πολιτικής Αγοράς παροικούντες κομματικοί μηχανισμοί, λιγότερο έως καθόλου καλοπροαίρετα οι περισσότεροι, φτάνουν απευθείας στο πρώτο συμπέρασμα. Ότι δηλαδή η οικολογία δεν μπορεί να αποτελεί αυτοτελή και ολοκληρωμένη πολιτική πρόταση. Πολιτική συνεπαγωγή αυτού του φαινομενικά αθώου συμπεράσματος, το «δεύτε λάβετε φως» στα ημέτερα, στα δικά μας πολιτικά κόμματα, δεν χρειάζεται η πολιτική οικολογία δικό της πολιτικό φορέα.

Τα γνωστά μας κόμματα, εδώ και μερικά χρόνια, περιλαμβάνουν στα ψηφοδέλτιά τους κάθε φορά που γίνονται εκλογές έναν-δύο τουλάχιστον γνωστούς οικολόγους. Με τον ίδιο τρόπο που περιλαμβάνουν σε αυτά και μερικές μιντιακές προσωπικότητες. Τους περιλαμβάνουν βέβαια ως προϊόντα πρωτότυπα και ξεχωριστά που τα απευθύνουν σε κάποιο target group της ευρύτερης πολιτικής τους πελατείας. Παράλληλα, γράφουν στα προγράμματά τους και μερικά καλά λόγια για την οικολογία. Το επιστέγασμα γνωστό, εάν κάποιο από τα κόμματα αυτά γίνει κυβέρνηση θα χρήσει και έναν από αυτούς υπουργό Περιβάλλοντος. Το είδαμε να συμβαίνει πριν λίγα χρόνια και το ευχαριστηθήκαμε…

Αντίθετα, πολύ αντίθετα, οι υποστηρικτές της πολιτικής οικολογίας, το Πράσινο Ευρωπαϊκό Κόμμα, με ισχυρή παρουσία στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο που το καθιστά 4ο σε αριθμό ευρωβουλευτών, το οποίο στη χώρα μας εκπροσωπείται από το κόμμα των Οικολόγων-Πράσινων, θεωρούν ότι η πολιτική οικολογία οφείλει να αποτελεί αυτοτελή και ολοκληρωμένη πολιτική πρόταση. Για τον σκοπό αυτό ισχυρίζονται πως η πολιτική οικολογία είναι υποχρεωμένη να αποτελεί ανεξάρτητο πολιτικό κόμμα (το θεσμικό πλαίσιο έτσι ορίζει) ή άλλου τύπου κοινωνικό-πολιτικό οργανισμό.

Οι υποστηρικτές της πολιτικής οικολογίας, οι Οικολόγοι-Πράσινοι, δεν οδηγούνται στο συμπέρασμά τους όμως ούτε από κομματολαγνεία (απελθέτω από εμάς, μέρες που ήταν… το ποτήριον τούτο) ούτε από «κόλλημα» με την πολιτική. Ο λόγος είναι βαθύτερος, ουσιαστικός, θεμελιώδης, και έχει να κάνει με το εξής: Η πολιτική οικολογία αποτελεί πρόταση απολύτως διακριτή, ριζικά διαφορετική από αυτές που παρουσιάζονται στους πολίτες της χώρας από τα άλλα κόμματα του πολιτικού συστήματος.

Η πολιτική οικολογία δεν απευθύνεται στους δεδομένους, απολύτως δομημένους, ενσυνείδητα αμετάβλητους πολίτες. Δεν επιδιώκει σχέση με πολίτες που βλέπουν το αύριο με μάτια του χθες, που αντιλαμβάνονται τη ζωή τους ως συνέπεια του ήδη διαμορφωμένου εαυτού τους, που θέλουν, κοντολογίς, να ακούσουν, επιλέξουν και ψηφίσουν μια πρόταση, ένα κόμμα που θα τους ικανοποιήσει «πάγιες ανάγκες» –όπως ανοήτως αναφέρει ο περί τις δημόσιες υπηρεσίες επίσημος λόγος– ή «πάγια όνειρα».

Η πολιτική οικολογία απευθύνεται σε πολίτες που εξελίσσονται προς μια νέα ανθρώπινη ποιότητα, προς πραγματικές –και όχι τεχνητές– ανάγκες, προς καλλιεργημένα αισθήματα και αισθήσεις, προς ψαγμένες και συνάμα αληθινές ψυχικές ισορροπίες, προς αναζητήσεις για μια νέα εμπειρία και στάση ζωής. Η πολιτική οικολογία οραματίζεται μια κοινωνία αξιακά και ηθικά αυτογνωσιακή, συνεκτική, δίκαιη, αλληλέγγυα, πολιτιστικά πλούσια, πολιτισμικά ανοιχτή, προς μία κοινωνία οικολογική και αξιοβίωτη.

Για να μιλήσουμε με όρους πολιτικής οικονομίας αλλά και οικονομίας της πολιτικής, μια τέτοια κοινωνία δεν μπορεί όμως να έχει θεό τον αεριτζιδισμό, την καπατσοσύνη των επιτηδείων, των κουμπάρων και κολλητών ή την αντιπαραγωγική κερδοσκοπία, τον εργασιακό απανθρωπισμό και τον αντικοινωνικό οικονομικό νεοφιλελευθερισμό.

Ούτε όμως μπορεί να έχει για θεό της ένα βαλτωμένο, αλλοτριωμένο και εν πολλοίς διεφθαρμένο κράτος, ένα διαπλεκόμενο δημόσιο χώρο που προσφέρει, όσο προσφέρει, απαξιωμένες υπηρεσίες και αγαθά, ένα πελατειακό καθεστώς εξάρτησης του πολίτη αλλά και συνενοχής.

Η πολιτική οικολογία επεξεργάζεται και καταθέτει πρόταση ολιστική για την κοινωνία, την οικονομία, την πολιτική, τον πολιτισμό και το φυσικό περιβάλλον. Πρόταση όμως όχι απλής, άβουλης, παθητικής αποδοχής, αλλά πρόταση αναδραστική, προϊόν αυτόβουλης, συνειδητής και ενεργητικής συμμετοχής του πολίτη τούτης της χώρας. Ιδού η ριζική διαφορά, ή, όπως θα λέγαμε, «ιδού και η Ρόδος, ιδού και το πήδημα»… τόσο για τους πολίτες όσο βέβαια και για τους Οικολόγους-Πράσινους.