Το βαποράκι της γραμμής έλυσε τον κάβο από τη δέστρα του στη σκάλα του «Καρσιγιακά» στο Κορδελιό και έβαλε πλώρη για το «Πασπόρτ». Ο ουρανός ήταν λίγο συννεφιασμένος και ένα στεριανό αεράκι προκαλούσε ρυτίδες στον κόλπο της Σμύρνης. Το παλικαράκι ανέβασε με το στρογγυλό δίσκο τα ποτηράκια με το τσάι. Τελικά κατεβήκαμε στο «Κορντόν». Το λεπριασμένο, άβαφο και κλειστό νεοκλασικό, το μοναδικό σε όλη την παραλία της Σμύρνης που επιβίωσε της μετακεμαλικής μανίας, στέκει εκεί με την ελληνική σημαία να ανεμίζει, άχρωμη και αυτή από την πολυκαιρία. Εδώ και καιρό το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας περιμένει να καλλωπιστεί με τα παράθυρα και τις πόρτες αμπαρωμένες. Δεν υπάρχουν χρήματα, λένε οι αρμόδιοι. Διάφορα συνθήματα, σαν ξεβαμμένες στάμπες, «στολίζουν» την πρόσοψη. Εικόνα πλήρους εγκατάλειψης. Στην Ελλάδα οι περήφανοι Ελληνάρες ακόμη τσακώνονται για το περίφημο «συνωστισμό». Στη Σμύρνη πέφτουν οι σοβάδες του Προξενείου. Τι να πει κανείς.
Μένουν 15 ημέρες για τις εκλογές και η δημοσιογραφική παρέα έδωσε ραντεβού για μία συνολική κουβέντα εκεί στα καφενεία της Σμύρνης. Ένα briefing για να ξέρουμε πού βαδίζουμε. Όλοι παλιοί φίλοι και συνεργάτες. Δημοσιογράφοι από την Πόλη, την Άγκυρα και την Αθήνα, μία ομάδα 15 ατόμων που με αφορμή την τρέλα του Ατνάν που άνοιξε μια μπουτίκ με προϊόντα λαδιού στο Κορδελιό, βρέθηκαν στη μικρή γειτονιά του Αιγαίου. Από το νέο αυτοκινητόδρομο, που συνδέει το Τσεσμέ με τη Σμύρνη, αντικρίζει κανείς την πραγματική εικόνα της πόλης. Οι «έποικοι» από την Ανατολία και τα μέρη των Κούρδων έχουν περικυκλώσει τον αστικό ιστό. Το περιβάλλον παραπέμπει σε ασιατικές πόλεις, την Τεχεράνη, τη Μανίλα, το Καράτσι. Άναρχο, άσχημο, εντυπωσιακά απωθητικό. Το «μάτι» της Τουρκίας προς τη Δύση, το μοναδικό πια μπαϊράκι των δυτικόφιλων κεμαλικών, η «πόλη των γκιαούρηδων» για τον Ερντογάν, το «μίασμα» για τους ισλαμιστές, η Σμύρνη, περιμένει τη σειρά της για να πέσει στα χέρια των οπαδών του ισλαμιστή ηγέτη, όπως έπεσε, προ καιρού, η Κωνσταντινούπολη. Είναι ζήτημα χρόνου.
Η προεκλογική εκστρατεία βρίσκεται στο φόρτε της. Είναι Σάββατο πρωί και οι ντουντούκες ουρλιάζουν από τις σκεπές των ημιφορτηγών και των μικρών βαν που αλωνίζουν. Σημαίες, αφίσες, σκισμένα και ποδοπατημένα φυλλάδια, η πόλη της Σμύρνης παραπέμπει σε πολιτική πατσαβούρα. Τα συνθήματα είναι σχεδόν όλα κραυγαλέα συντηρητικά. Ακόμη και οι ψευδοαριστεροί υποψήφιοι για τα δημοτικά αξιώματα χρησιμοποιούν εθνικιστικά εμβατήρια για να «ντύσουν» τα ηχητικά μηνύματά τους. Η συνολική εικόνα αλλά και η γεύση που αφήνει στο στόμα ο πολιτικός αέρας που κυριαρχεί παραπέμπουν σε ένα κοκτέιλ λαϊκισμού και εθνικισμού ανατολίτικης προέλευσης, με μία αισθητική υπερβολικού τουρκομπαρόκ.
Είναι πια βραδάκι. Στους μαχαλάδες του κέντρου της Σμύρνης, από την παραλία του «Κορντόν» και δύο-τρία σοκάκια προς το εσωτερικό, νέοι και νέες κατακλύζουν τα μπαρ και τα ταβερνεία. Οι κοπελιές περιποιημένες, με τις φουστίτσες τους να σκαρφαλώνουν προκλητικά στους μηρούς τους, αγκαλιά με τα αγόρια τους αψηφούν τις εντολές του Ερντογάν. Η μπίρα ρέει άφθονη στους πάγκους και οι ήχοι του σκληρού ροκ διαπερνούν τα τύμπανα του επισκέπτη. Οι ισλαμιστές βρίσκονται ακόμη μακριά. Τουλάχιστον μέχρι σήμερα. Για πόσο ακόμη;
Δώσαμε ραντεβού για πρωινό στο «Αλάτι και πιπέρι» πάνω στην προκυμαία. Αυγά με παστουρμά και σουντζούκι, αϊράνι και καφέ πηχτό, ορτά. Στη συνέχεια τσάγια, πολλά τσάγια, για να καταλαγιάσει το στομάχι. Η πολιτική συντάκτρια της «Τζουμχουριέτ», του προμαχώνα της κεμαλικής παράταξης, αναπτύσσει τις απόψεις της για τις επερχόμενες εξελίξεις. Είναι πολύ χαρούμενη γιατί μόλις την προηγούμενη ημέρα οι αντίπαλοι του Ερντογάν προέκριναν ως υποψήφιό τους για τις προεδρικές εκλογές του καλοκαιριού τον πρώην αρχηγό του Γενικού Επιτελείου και μέχρι πρόσφατα καταδικασμένο για συνωμοσία κατά του κράτους και τρόφιμο των φυλακών, στρατηγό Μπασμπούιγ. Ένα σκοτεινό τύπο, κεμαλικό μέχρι το κόκαλο, συνωμότη και εθνικιστή, έναν αυθεντικό «πασά» του στρατιωτικού κατεστημένου. Μένω άφωνος και τολμώ να ρωτήσω «δηλαδή το δίλημμα της σύγχρονης Τουρκίας εντοπίζεται μεταξύ ενός αντιδημοκράτη-λαϊκιστή ισλαμιστή, που ηγείται ενός διεφθαρμένου κονκλαβίου πολιτικών και επιχειρηματιών που λυμαίνονται τον εθνικό πλούτο, και ενός φασιστικού κατάλοιπου του κεμαλισμού, ενός στρατηγού λαϊκιστή και εθνικιστή, υπεύθυνου για την κατάντια της τουρκικής κοινωνίας των τελευταίων επτά δεκαετιών;». Το ερώτημα είναι σαφές και η απάντηση ακαριαία και αφελώς αφοπλιστική. «Αν η λαϊκή ψήφος επιλέξει το στρατηγό τότε θα υπάρξει καθαρή πολιτική νομιμοποίηση» απαντά η πολιτική συντάκτρια και όλοι σχεδόν οι παριστάμενοι συμφωνούν.
«Τότε, με την ίδια λογική, εάν ο Ερντογάν κερδίσει με σαφές προβάδισμα τις δημοτικές εκλογές θα διαθέτει πολιτική νομιμοποίηση διά της λαϊκής ψήφου και άρα…» ανταπαντώ. Με κοιτούν περίεργα οι φίλοι. Συνεχίζω απτόητος. «Δεν σας ομιλώ σαν ένας απλός πολίτης, αλλά σαν Ρωμιός. Οι Ισλαμιστές είναι οι μόνοι που από το 1919 και το Συνέδριο της Σεβάστειας αντιμετώπισαν θετικά και με πρωτόγνωρη για τα τουρκικά πράγματα ευελιξία τα αιτήματα των μειονοτήτων, του Πατριαρχείου, ακόμη και του Κουρδικού Ζητήματος. Ο Ερντογάν επιζητεί την επίλυση του Κυπριακού, λειτουργεί θετικά προς αυτή την κατεύθυνση και στο διπλωματικό παρασκήνιο κινείται κατά τα φαινόμενα με διάθεση να βρεθεί άμεσα λύση». Με κοιτούν και πάλι περίεργα. Ο Κεμάλ Ατατούρκ αναδεύεται μέσα τους. Βλέπετε, βρισκόμαστε στη Σμύρνη, την πόλη-σύμβολο της νίκης των Νεότουρκων κατά των ιμπεριαλιστών της Δύσης.
Πέρασε το δεκαπενθήμερο, διεξήχθησαν οι εκλογές, θριάμβευσε ο Ερντογάν, νίκησαν οι ισλαμιστές, ξεχάστηκε η διαφθορά και η τουρκική κοινωνία παραμέρισε με ενδεικτική ευκολία τις απαγορεύσεις στο Twiter και το Yοutube καταδεικνύοντας πως οι «δυτικές ευαισθησίες» στη σύγχρονη Τουρκία είναι εξαιρετικά σχετικές, αν όχι ανύπαρκτες. «Διά της λαϊκής ψήφου». Για ποια κουλτούρα δημοκρατικών θεσμών ομιλούμε, όταν αναφερόμαστε στην τουρκική κοινωνία; Για το 5% του 5%, των «Λευκών Τούρκων» της Πόλης και της Σμύρνης, και για μερικές ακόμη χιλιάδες γραφειοκράτες, πανεπιστημιακούς και διπλωμάτες;
Την επομένη των εκλογών σκοτώθηκαν οκτώ πολίτες στους δρόμους των τουρκικών πόλεων κατά τη διάρκεια συγκρούσεων με την αστυνομία. Ο Ταγίπ Ερντογάν με μία υπέρμετρη αλαζονεία χαιρέτησε τα πλήθη έχοντας στα δεξιά του την πέτρα του σκανδάλου διαφθοράς, το γιο του. Υποσχέθηκε πως οι πολιτικοί του αντίπαλοι θα πληρώσουν ακριβά. Οι δυτικοί διπλωμάτες στα γραφεία των πρεσβειών του άρχισαν να συντάσσουν εκθέσεις για την επόμενη ημέρα. Η «ήττα» των Αμερικανών και των εταίρων τους είναι προκλητικά ηχηρή. Η Τουρκία διολίσθησε στο επόμενο στάδιο του οδοιπορικού της προς τους σκοτεινούς δρόμους του Ισλάμ. Η Σμύρνη αναμένει με τη σειρά της τη δική της «άλωση», πιθανόν στις επόμενες δημοτικές εκλογές. Ήδη τα παράλια της απέναντι όχθης του Αιγαίου, από τα Δαρδανέλια έως το Κας, απέναντι από το Καστελόριζο και μέχρι την Αττάλεια, έπεσαν για πρώτη φορά στα χέρια του Ερντογάν.
Διέσχισα το κεντρικό πάρκο για τελευταία φορά. Η πυρπολημένη ελληνική συνοικία καθαρίστηκε εκ θεμελίων από τους επιγόνους του Κεμάλ. Δεν έμεινε ούτε ένα τούβλο για ενθύμιο. Κάτι ανάλογο με το εβραϊκό κοιμητήριο της Θεσσαλονίκης, όπου χτίστηκε το Αριστοτέλειο. Έτσι νομίζουν οι όποιοι επίγονοι ότι ξεθεμελιώνουν τις θύμησες. Η ζωή εξελίσσεται διαφορετικά. Στο σοκάκι «Τζούμπαλι» της Σμύρνης, «το σοκάκι με τους εξώστες» τουρκιστί, τα φραγκολεβαντίνικα και τα ελληνικά μπορντέλα έδωσαν τη θέση τους στα gay bar και τα soft στριπτιζάδικα. Η παράδοση ευτυχώς συνεχίζεται. Ακόμη!
11°
