The party is over… για τις αναδυόμενες αγορές

Η τούρκικη λίρα ξεπέρασε τις προηγούμενες ημέρες το επίπεδο του 2,30 έναντι του δολαρίου ΗΠΑ. Η εξέλιξη αυτή αποτελεί υποτίμηση του τοπικού νομίσματος που προσεγγίζει το 30% σε σχέση με το επίπεδο της ισοτιμίας που ήταν το Μάιο του 2013.

Κι όχι μόνο αυτό, αλλά είχαμε γενικευμένη αύξηση των τουρκικών επιτοκίων σε επίπεδα άνω του 10%, μία πολύ αρνητική εξέλιξη η οποία θα επηρεάσει αρνητικά το κόστος λειτουργίας της οικονομίας, το δανεισμό των επιχειρήσεων, την κατανάλωση και την απασχόληση.

Κι εάν αυτό συνδεθεί με το γεγονός ότι το 2014, αποτελεί για την Τουρκία χρονιά εκλογών δημιουργείται μία εκρηκτική κατάσταση, η οποία χρήζει αυξημένης προσοχής.

Όπως έχω αναφερθεί σε πολλά προγενέστερα σχόλια, οι αρνητικές εξελίξεις στη γείτονα χώρα ήταν αναμενόμενες κι έχουν προεξοφληθεί σε προγενέστερα σχόλια. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι δεν αποτελούν μεμονωμένη περίπτωση, αλλά αφορούν τη μεγάλη πλειοψηφία των αναδυόμενων αγορών.

Αυτά που βλέπουμε στη γείτονα χώρα, παρατηρούνται στη μεγάλη πλειοψηφία των αναδυόμενων αγορών. Είναι αποτέλεσμα της φυγής κεφαλαίων από αυτές. Τώρα που οι οικονομίες των ΗΠΑ και της Ευρώπης βελτιώνονται και η πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων δολαρίου ενισχύεται, έχουμε την φυγή/επιστροφή κεφαλαίων προς τις ΗΠΑ και δευτερευόντως προς την Ευρώπη

Στην πραγματικότητα, η φυγή κεφαλαίων αποτελεί επιστροφή κεφαλαίων στις ΗΠΑ και Ευρώπη. Κι αυτό γιατί αυτά τα επενδυτικά κεφάλαια είχαν αρχικά μετακινηθεί προς τις αναδυόμενες, λόγω των αρνητικών επιτοκίων που υπήρχαν στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης των τελευταίων χρόνων.

Η αρνητική οικονομική κατάσταση των τελευταίων χρόνων έχει αλλάξει προς το καλύτερο και η αμερικανική οικονομία έχει εισέρθει σε φάση αισθητής βελτίωσης. Στο πλαίσιο αυτό, η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ συνέχισε την περασμένη Τέταρτη, τη μείωση κατά $10 δις (από $75 δις σε $65 δις μηνιαίως), του προγράμματος παροχής ρευστότητας προς την αμερικάνικη οικονομία.

Η πρόσφατη κίνηση της Fed αποτελεί τη δεύτερη κατά σειρά μηναία μείωση, και είναι η τελευταία για τη θητεία του τωρινού διοικητή της Fed, κο Ben Bernanke, ο οποίος παραδίδει τη διοίκηση τις αμέσως επόμενες ημέρες, στην πρώτη γυναίκα διοικητή της Fed, κα Janet Yellen.

Θα έλεγα ότι δύο είναι οι βασικοί δείκτες που θα καθορίσουν την εξέλιξη της μείωσης του προγράμματος παροχής ρευστότητας προς την αμερικάνικη οικονομία ( tapering) τους επόμενους μήνες α) η πορεία της ανεργίας, εάν θα κατέβει κάτω από το επίπεδο του 6,5% (το αποτέλεσμα της ανεργίας για το Δεκέμβριο δείχνει 6,7%, το οποίο αποτελεί το χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 5 χρόνων) και κατά πόσο θα διατηρηθεί κάτω από αυτό το επίπεδο και β) το επίπεδο του πληθωρισμού και κατά πόσο θα διατηρηθεί κάτω από το επίπεδο του 2%.

Σε κάθε περίπτωση, η αμερικάνικη οικονομία επεκτάθηκε με ετησιοποιημένο ρυθμό 4,1% κατά το τρίτο τρίμηνο του 2013, το οποίο αποτελεί το υψηλότερο επίπεδο ανάπτυξης τα τελευταία δύο χρόνια. Το ίδιο συνέβη και για τις λιανικές πωλήσεις, οι οποίες αυξήθηκαν το Δεκέμβριο για ένατο συνεχόμενο μήνα, ενώ η βιομηχανική παραγωγή είχε την μεγαλύτερη αύξηση κατά το τελευταίο τρίμηνο από το 2010. Κι όλα αυτά με χαμηλό πληθωρισμό στην περιοχή του 1-1,5%

Οι παραπάνω θετικές εξελίξεις στις ΗΠΑ και οι αντίστοιχες της Ευρώπης, είναι αυτές που προκαλούν τη «φυγή» κεφαλαίων από αναδυόμενες αγορές και κυρίως από τις χώρες που «τρέχουν» την οικονομία με δανεικά, δηλαδή με υψηλά ελλείμματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, όπως οι Fragile Five (Βραζιλία, Νότιο Αφρική, Ινδία, Ινδονησία και Τουρκία).

Η φυγή κεφαλαίων καταγράφεται στην μείωση των χρηματιστηριακών δεικτών, στην αύξηση των τοπικών επιτοκίων και στην υποτίμηση των εθνικών νομισμάτων.

Θα αναφέρω χαρακτηριστικά ότι ένας από τους βασικούς χρηματιστηριακούς δείκτες των αναδυόμενων αγορών, ο MSCI Emerging Markets Index, συνεχίζει την καθοδική τροχιά και καταγράφει μείωση κεφαλαιοποίησης κατά περίπου 0,5 τρις δολαρίων από την αρχή του χρόνου.

Επίσης η φυγή κεφαλαίων καταγράφεται και στη μείωση των επενδυόμενων κεφαλαίων, σε αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν στις αναδυόμενες αγορές. Σε κάποιες περιπτώσεις, αυτά τα αμοιβαία κεφάλαια "βλέπουν" διψήφια ποσοστιαία μείωση των επενδυμένων κεφαλαίων μόνο κατά το μήνα Ιανουάριο, ενώ κάποια αμοιβαία αναδυόμενων αγορών είδαν την μεγαλύτερη μηνιαία μείωση κεφαλαίων από τότε που ιδρύθηκαν.

Θα πρέπει να επισημανθεί ότι:

• η καθοδική αγορά στις αναδυόμενες αγορές δεν ξεκίνησε φέτος το 2014 αλλά κυρίως από το Μάιο του 2013. Επίσης, το 2014 ξεκίνησε από ένα χαμηλό σημείο το οποίο είναι το χειρότερο από το 2008.

• μία σειρά από αναδυόμενες αγορές που βλέπουν σημαντική φυγή κεφαλαίων, είχαν σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Αυτή η ανάπτυξη, πραγματοποιήθηκε όχι με δικά τους κεφάλαια, αλλά με δανεικά από επενδυτές των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Δεν είναι τυχαίο ότι η έλλειψη ρευστότητας που είχαμε τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη, σε σημαντικό βαθμό αφορά κεφάλαια που έλειπαν από την ευρωπαϊκή οικονομία, τα οποία είχαν επενδυθεί στην Τουρκία, στην Ινδία κι στις άλλες αναδυόμενες αγορές.

• οι οικονομίες της Ευρώπης και των ΗΠΑ, θα επηρεαστούν θετικά ως προς τις επενδύσεις και την απασχόληση. Παρόλα αυτά, θα επηρεαστούν αρνητικά οι εξαγωγές προς τις αναδυόμενες αγορές.

Εκτιμώ ότι η αρνητική εικόνα στις αναδυόμενες αγορές θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες. Η κατάσταση επιδεινώνεται κι από τα πρόσφατα αρνητικά στοιχεία που δείχνουν συρρίκνωση της μεταποίησης στην Κίνα.

Θα πρέπει όμως να τονιστεί, ότι κάθε αναδυόμενη αγορά/χώρα έχει διαφορετικά χαρακτηριστικά και ξεχωριστά πολιτικά προβλήματα. Άρα στην προσπάθεια να αναλύσουμε την κατάσταση, δεν θα πρέπει να τις βάζουμε όλες σε ένα τσουβάλι όταν αναλύουμε τη μεγάλη εικόνα.

Σε μερικές περιπτώσεις, οι οικονομικές εξελίξεις, ενδεχομένως να πυροδοτήσουν και γεωπολιτικές εξελίξεις αυξάνοντας την κρισιμότητα της κατάστασης.

Υπάρχουν όμως άλλες περιπτώσεις αναδυόμενων αγορών, όπου η πρόσφατη διόρθωση τιμών σε συνδυασμό με την υποτίμηση, θα αυξήσουν την ελκυστικότητα των τίτλων (μετοχές και ομόλογα).

Με την ολοκλήρωση των διαρθρωτικών αλλαγών σε αυτές τις χώρες, ενδεχομένως να δούμε ακόμα κι επιστροφή κεφαλαίων σε αυτές.

Σε κάθε περίπτωση, The party is over … για τις αναδυόμενες οικονομίες αυτή τη φορά