Οι «αντικαπιταλιστές» που δεν ξέρουν πώς λειτουργεί ο καπιταλισμός

«Έτσι γίνομαι κι εγώ επενδυτής» έγραψε στο τουίτερ ο Τάκης όταν διάβασε ότι η Λάμδα η Ντιβέλοπμεντ θα δανειστεί προκειμένου να προχωρήσει την επένδυση στο Ελληνικό. Η Λίνα έγραψε ειρωνικά «Ωραίες οι επενδύσεις με δανεικά» και ο Θωμάς, περισσότερο οργισμένος αυτός, έγραψε «Επενδύσεις με αέρα κοπανιστό γιατί χορταίνουμε με καπιταλιστικό σανό».

Οι συμπολίτες αυτοί είναι τρεις από τους δεκάδες συμπολίτες οι οποίοι χλεύασαν την εταιρεία που θέλει να δανειστεί για να επενδύσει και οργίστηκαν που «οι επενδύσεις στη χώρα αυτή γίνονται με δανεικά». Ειδικά ο Τάκης ένιωσε πολύ αδικημένος από ένα συστημα που δεν επιτρέπει και σε εκείνον να πάρει ένα μεγάλο δάνειο ώστε να γίνει μεγαλοεπενδυτής. Το κοινό όλων αυτών των συμπολιτών δεν είναι μόνο ότι είναι αντικαπιταλιστές, αλλά ότι ανήκουν σε εκείνη την ενδιαφέρουσα κατηγορία των αντικαπιταλιστών που δεν έχουν ιδέα από καπιταλισμό.  

Αν είχαν, θα ήξεραν ότι δεν μοιάζει και πολύ με όσα διάβαζαν στα Μίκι Μάους. Θα ήξεραν ότι οι εταιρείες δεν έχουν τεράστια θησαυροφυλάκια γεμάτα με ρευστό στο οποίο τα στελέχη κάνουν μακροβούτια και θα ήξεραν ότι τα κέρδη δεν συγκεντρωνονται στα θησαυροφυλάκια αυτά. Θα ήξεραν πως οι επιχειρήσεις, όλες οι επιχειρήσεις, δανείζονται (ακριβώς γιατί δεν έχουν τα μεγαλά θησαυροφυλάκια γεμάτα ρευστό όπως ο Σκρουτζ) και θα ήξεραν πως η φράση «με δανεικά γίνομαι κι εγώ επενδυτής» είναι τόσο ανόητη όσο η φράση «με ένα αμάξι της φόρμουλα 1 οδηγώ κι εγώ σε γκραν πρι».

Τάκη, ο λόγος που δεν μπορείς να πάρεις τα δανεικά που μπορεί να πάρει μια μεγάλη επιχείρηση είναι ότι κανένας δεν θέλει να ρισκάρει μερικές δεκάδες εκατομμύρια δίνοντάς τα σε σένα. Όχι μόνο γιατί κανείς δεν ξέρει τίποτα για τις ικανότητες ή την αξιοπιστία σου, αλλά και γιατί δεν έχεις τίποτα με το οποίο να μπορείς να εγγυηθείς για τα λεφτά αυτά. Ακόμα κι αν με κάποιον μαγικό κατάφερνες να πάρεις αυτά τα δεκάδες εκατομμύρια, το επιτόκιο θα ήταν τόσο μεγάλο όσο το ρίσκο του να δανείσεις χρήματα σε κάποιον σαν κι εσένα. Δηλαδή τόσο μεγάλο που δεν θα συνέφερε να το πάρεις.

Αντιθέτως η Sony π.χ. θα δυσκολευτεί πολύ λιγότερο από τον Τάκη. Το μέγεθος της αποτελεί εγγύηση κι αυτό το μέγεθος δεν είναι κάτι που  της κληρώθηκε, αλλά κάτι το έχτισε μεσα στις δεκαετίες. Όπως και την αξιοπιστία της. Κι αυτά τα δυο δεν της επιτρέπουν μόνο να δανείζεται πολύ μεγαλύτερα ποσά από τον Τάκη, αλλά να τα δανείζεται και με πολύ χαμηλό επιτόκιο. Με λίγα λόγια, η Sony, μπορεί να βρει πολύ περισσότερο και πολύ πιο φτηνό χρήμα από τον Τάκη. Το ίδιο και η Λάμδα.

«Αλλά γιατί μια τόσο μεγαλή εταιρεία να θέλει να δανειστεί χρήματα;» θα ρωτήσει ο αδικημένος Τάκης που νομίζει πως το μόνο που τον χωρίζει από το να γίνει επενδυτής είναι κάποιος να τρελαθεί και να του προσφέρει ένα μεγάλο δάνειο. «Δεν έχει δικά της;» θα συνεχίσει κι αν είμαστε τυχεροί θα σταματήσει εκεί και δεν θα πει τίποτα σαν «με τα δικά μας λεφτά γίνεται κι αυτή η επένδυση».

Ο Τάκης είναι λογικό να απορεί καθώς δεν μπορεί να διαβάσει αυτό το άρθρο όσο γράφεται κι έτσι δεν έχει διαβάσει ότι οι εταιρείες δεν μοιάζουν με τον Σκρουτζ τον Μακ τον Ντακ και δεν φυλάνε τα χρήματα τους σε τεράστια θησαυροφυλάκια περιμένοντας να τα επενδύσουν. Στην πραγματικότητα τα επενδύουν διαρκώς. Οι επιχειρήσεις δανείζονται, επενδύουν, (αν η επένδυση αποδώσει) κερδίζουν, πληρώνουν τους τόκους, επιστρέφουν τα δανεικά, μοιράζουν τα κέρδη (αν έχουν), ξαναδανείζονται, επενδύουν κοκ. Ξέρω ότι αυτή η περιγραφή είναι φοβερά απλοϊκή, αλλά προσπαθώ να το εξηγήσω στον Τάκη που δεν ξέρει πως όλες οι επιχειρήσεις δανείζονται για να λειτουργήσουν και πως ακόμα κι αν για κάποιο λόγο μπορούσαν να μην δανειστούν το πιο πιθανό είναι να μην τις συνέφερε. Και του εξηγώ:

Αν, Τάκη, είχες στη διάθεσή σου 100 ευρώ και τα είχες επενδύσει στη δουλειά Α, δεν θα μπορούσες να τα πάρεις και να τα βάλεις στη δουλειά Β γιατί τότε θα χάλαγες τη δουλειά Α. Για να επενδύσεις στη δουλειά Β χωρίς να χαλάσεις τη δουλειά Α θα πρέπει να δανειστείς. Πόσο μπορείς να δανειστείς και με τι επιτόκιο εξαρτάται από το ποιος είσαι επιχειρηματικά.  

Αλλά ακόμα κι αν με κάποιον τρόπο μπορείς να συγκεντρώσεις τα λεφτά χωρίς να δανειστείς μπορεί  να μη σε συμφέρει να το κάνεις. Αν ας πούμε το επιτόκιο του δανείου είναι χαμηλότερο από την απόδοση των χρημάτων σου εκεί που ήδη βρίσκονται, συμφέρει να δανειστείς. Με δεδομένο το ότι όσο μεγαλύτερη είναι μια επιχείρηση τόσο πιο χαμηλότοκα μπορεί να δανειστεί (μικρότερο ρίσκο για αυτόν που δανείζει), καταλαβαίνεις πως όσο μεγαλύτερη η επιχείρηση τόσο περισσότερο κερδίζει από ένα δάνειο.

Με λίγα λόγια επενδύσεις χωρίς δάνεια δεν γίνονται. Κι αν γινόντουσαν πολύ πιθανό να μη συνέφεραν.  

Φίλες, φίλοι και οι υπόλοιποι που ως Σέρλοκ του αντικαπιταλιστικού κινήματος σπεύσατε να ανακαλύψετε κάτι περιέργο σε έναν επενδυτή που θέλει να δανειστεί, όλα αυτά δεν τα γράφω για να σας πείσω για τις αρετές του καπιταλισμού. Αυτές ήδη τις ξέρετε, διαφορετικά, έστω και λίγοι από εσάς, θα προσπαθούσατε να ζήσετε σε κάποια από τις χώρες που δεν τον έχουν υιοθετήσει. Τα γράφω γιατί το εκ του ασφαλούς αντικαπιταλιστικό σας κήρυγμα είναι καλό να έχει ένα στοιχειώδες ενδιαφέρον. Και για να συμβεί αυτό θα πρέπει, έστω στα πολύ βασικά, να μάθετε πώς λειτουργεί το σύστημα που προσποιείστε ότι σιχαίνεστε. Και μπράβο σας.