Εμείς, οι κάτοικοι της ενοχής

Τη χαρά μου αμέσως σχεδόν μετά την προκήρυξη των εκλογών διαδέχτηκε η αμηχανία, αλλά και ένα αίσθημα εξάντλησης. Σαν να τελείωσε κάτι που μου ρούφηξε τις δυνάμεις και επιτέλους μπορώ να κάτσω ήσυχα και να σκεφτώ. Όσα ζήσαμε ήδη από το 2008, είναι πολλά και πολύ σοβαρά για να τα κρύψω γρήγορα κάτω από το χαλί και να πάω να ψηφίσω σε τρεις εβδομάδες σαν να μην έγιναν ποτέ, σαν να συνεχίζουμε από εκεί που το αφήσαμε.

Είμαι από εκείνους που όλα αυτά τα χρόνια δεν ενοχοποίησαν κανέναν συμπολίτη για την ψήφο του. Άσκησα σκληρότατη κριτική και κατηγόρησα τις πολιτικές ηγεσίες, αλλά σεβάστηκα στο ακέραιο την ψήφο των συμπολιτών μου. Για να μπορέσω λοιπόν κι εγώ να ασκήσω το εκλογικό μου δικαίωμα μετά από σκέψη και όχι ως αντίδραση, είχα ανάγκη να γράψω αυτό το κείμενο. Είχα και έχω ανάγκη να σας πω ότι θυμάμαι και δεν είμαι σίγουρη αν μπορώ να σας συγχωρήσω. Ποιους; Εσάς που θα αναγνωρίσετε τον εαυτό σας στις παρακάτω γραμμές.

Θυμάμαι ότι το 2008 χαιρόσασταν που καίγονταν η πόλη, που χάθηκαν περιουσίες, που κινδυνεύσαμε να φτάσουμε στο μη περαιτέρω. Θυμάμαι τo «αυτό έπρεπε να είχε γίνει εδώ και καιρό» που λέγατε, θυμάμαι ότι είχατε το θράσος να θεωρείτε αυτό το σχόλιο πολιτική θέση, να αξιώνετε να σας αντιμετωπίζω πολιτικά και όχι ως αυτό που είστε, φθονεροί.

Θυμάμαι ότι το μόνο που βρήκατε να πείτε για τη Μαρφίν ήταν «για τους θανάτους φταίει ο Βγενόπουλος, γιατί τους έβαλε να δουλέψουν;». Δεν σας περίσσεψε ούτε μια λέξη για εκείνους που πέταξαν τις μολότοφ, για εκείνους που πλήρωσαν με τη ζωή τους, το ότι επέλεξαν να πάνε στη δουλειά. Θυμάμαι ότι είχατε το θράσος να θεωρείτε αυτό το σχόλιο πολιτική θέση.

Θυμάμαι ότι κατηγορούσατε τη Μέρκελ για τους πρόσφυγες και όχι την ελληνική πολιτική ηγεσία που επέτρεψε να εξαθλιωθούν εντός της ελληνικής επικράτειας ακόμα και ανήλικα παιδιά. Παιδιά βιάστηκαν, κακοποιήθηκαν, εξαφανίστηκαν, αλλά εσείς είχατε τη συνείδησή σας ήσυχη, είχατε κάνει το χρέος σας, κατηγορούσατε τη Μέρκελ και αυτό, το βαφτίσατε πολιτική θέση. Για τα προσφυγόπουλα, τους ανθρώπους, τις ζωές, πάλι δεν βρήκατε τίποτα να πείτε.

Θυμάμαι να με βρίζετε στο δημοψήφισμα, να με θεωρείτε τον απόλυτο εχθρό, να εύχεστε τον θάνατό μου και να με απειλείτε, επειδή είχα άλλη άποψη. Και αυτό το βαφτίσατε πολιτική θέση.

Θυμάμαι τη φρίκη της πυρκαγιάς του Ματιού και εσάς να λέτε ότι έφταιγαν τα θύματα γιατί έχτισαν αυθαίρετα. Την ώρα που ένας πατέρας, μια μάνα, μια αδερφή προσπαθούσε να αναγνωρίσει σε ένα απανθρακωμένο πτώμα τον άνθρωπό του, εσείς διαφημίζατε μια δήθεν πολιτική θέση που ενοχοποιούσε τα θύματα.

Θυμάμαι να γράφετε ότι ο Κουφοντίνας έκανε μισή δουλειά και να εύχεστε να ανασυνταχθεί η τρομοκρατική οργάνωση και να «ξεπαστρέψει και τους υπόλοιπους». Ποιους υπόλοιπους; Αυτούς που φθονεί καθένας σας. Μετά από μια τέτοια εκκαθάριση δεν θα είχε μείνει ζωντανό ούτε το ένα τρίτο του πληθυσμού της χώρας, θα ήσασταν επιτέλους εσείς και εσείς. 

Θυμάμαι να αισθάνομαι ανημπόρια και ενοχή κάθε φορά που λέγατε αυτά τα φρικτά λόγια. Κάθε φορά που βαφτίζατε τον μασίφ φθόνο σας, πολιτική θέση.

Οι εκλογές αποτελούν καταλύτη της λήθης. Βιαζόμαστε να πάμε να ψηφίσουμε, να τα αφήσουμε όλα πίσω μας και ούτε γάτα ούτε ζημιά. Πάντα έτσι κάνουμε στην Ελλάδα. Βιαζόμαστε να τακτοποιήσουμε κακήν-κακώς τα τραύματά μας, να θολώσουμε το τοπίο και να προχωρήσουμε σαν να είναι όλα εντάξει. Μόνο που δεν είναι. Και έτσι, πορευόμαστε μέσα στον χρόνο, αγκαλιά με την τύφλωσή μας και το αίσθημα ότι και πάλι τη γλιτώσαμε φτηνά. Δεν χρειάστηκε να αντιμετωπίσουμε τη ζημιά που κάναμε, δεν χρειάστηκε να αποδεχτούμε την ευθύνη μας για αυτήν, άρα μπορούμε ευκολότατα να επαναλάβουμε τα ίδια και στο μέλλον.

Από το 2008, η στάση κάποιων συμπολιτών μας οδήγησε πολλούς από μας να κουβαλήσουμε και τη δική τους ευθύνη, να κάνουμε διπλή προσπάθεια, μια για τον εαυτό μας και μια για αυτούς, να πληρώσουμε διπλό τίμημα για να μείνουμε μαζί, μέλη του ίδιου κοινωνικού σώματος, να μη γίνουμε χίλια κομμάτια. Γιατί; Επειδή είμαστε καλοί άνθρωποι; Όχι. Επειδή το έχουμε ανάγκη να είμαστε μέλη της κοινωνίας, επειδή δε μπορούμε να ζήσουμε αλλιώς. Αυτό εκμεταλλεύονται, σε αυτό ποντάρουν και τώρα. Πιστεύουν ότι θα πάμε να ψηφίσουμε στις εκλογές και όλα καλά, όλα θα ξεχαστούν.

Ε λοιπόν, δεν είναι καλά. Δεν είναι καθόλου καλά. Πάντα υπήρχε στην κοινωνία μας ένα μέρος που φθονεί εκείνους που τα καταφέρνουν. Όχι εκείνους που τα καταφέρνουν επαγγελματικά, τους «άριστους» κλπ, αυτά είναι σαχλαμάρες. Φθονούμε εκείνους, που δεν δηλητηριάζονται από το μίσος μας. Εκείνους που μπορούν να το κάνουν σκέψη, λόγια -τέχνη, πορτοκάλια, εθελοντισμό, καφέ- και όχι συνθήματα μίσους και πράξεις εκδικητικότητας. Μισούμε αυτούς που έχουν την ικανότητα να μεταβολίζουν το δηλητήριο και να το κάνουν αίμα, δημιουργικότητα, να κρατούν την κοινωνία μας όρθια και τα μέλη της μαζί. Φθονούμε εκείνους που αντί να γονατίσουν επιτέλους, να ηττηθούν και να αφήσουν την καταστροφικότητα να κυριαρχήσει, αντιστέκονται και επιτρέπουν στην κοινωνία μας να συνεχίσει να λειτουργεί.

Οι φθονεροί τύποι δεν είναι προϊόν της κρίσης, δρουν διαχρονικά και υπάρχουν σε κάθε κόμμα. Είναι αυτοί που ροκανίζουν τόσα χρόνια τώρα τον κορμό της κοινωνίας. Η κρίση τούς έδωσε τη μεγάλη ευκαιρία να επιχειρήσουν να μας εξολοθρεύσουν. Και το έκαναν δειλά και λάθρα, χρησιμοποιώντας κάποιον άλλο, την οικονομία, τα μνημόνια, τα κόμματα, την κυβέρνηση. Και τώρα που η κυβέρνηση αυτή φεύγει, κάνουν ότι δεν ξέρουν τίποτα για το έγκλημα. Αφήνουν τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ να καταβαραθρωθούν και γυρνάνε αλλού το κεφάλι. Γνέφουν καταφατικά στο σύνθημα για ενότητα και… όλα καλά. Πορεύονται με μόνη έγνοια να μη διαταράξει τίποτα την τύφλωσή τους. Να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσουν τον εαυτό, τις πράξεις τους, την αλήθεια.

Δεν είναι ότι οι επιλογές των συμπολιτών μας είχαν ως αποτέλεσμα να υποστούμε οικονομικές απώλειες, είναι το ότι χρησιμοποίησαν ως όχημα τη δημοκρατία την ίδια για να βγάλουν όλη την επιθετικότητα και τον φθόνο τους προσπαθώντας να καταστρέψουν εκείνα που επιτρέπουν σε κάποιους από μας να κάνουμε τη δουλειά και για αυτούς, να αντέχουμε και για αυτούς, να νοιαζόμαστε και για αυτούς, να μην το βάζουμε κάτω, να τους προστατεύουμε από την ίδια τους την καταστροφικότητα, να πληρώνουμε το τίμημα για να ανήκουμε σε αυτό που ονομάζεται «ελληνική κοινωνία». Τα καταλαβαίνουν οι άνθρωποι αυτά, είναι εμφανέστατη η αχίλλειος πτέρνα καθενός, και χτυπάνε ακριβώς εκεί: προσπάθησαν να καταστρέψουν τη σκέψη μας, την ικανότητα να παλεύουμε να κατανοήσουμε το παρελθόν, να ζήσουμε στο παρόν και να χτίσουμε το μέλλον.

Αυτούς τους ανθρώπους τραυματίσατε στα χρόνια της κρίσης, αυτούς προσπαθήσατε να καταστρέψετε, αυτούς φθονείτε πίσω από την ταμπέλα «ελίτ». Γιατί εν τέλει, αυτή είναι και η μόνη ελίτ που έχει μια κοινωνία. Όχι αυτή που αριστεύει στα σχολεία και τις δουλειές και βγάζει λεφτά. Ελίτ δεν σε κάνουν τα γράμματα και οι τέχνες, όπως λανθασμένα πιστεύουν πολλοί. Ελίτ είναι εκείνοι που δεν απαντούν στην μπουνιά με κλωτσιά, αλλά με σκέψη, κατανόηση. Και αυτοί βρίσκονται παντού: στα χωράφια, στους δρόμους, στις καφετέριες, στις επιχειρήσεις, στις δημόσιες υπηρεσίες.

Προσωπικά, δεν χρειάζομαι καμιά συγγνώμη από κανένα πολιτικό. Όποιος μπορεί να μου πει συγγνώμη και να το εννοεί, τον έχω ήδη συγχωρήσει και όποιος δεν μπορεί καν να την ξεστομίσει, δεν με αφορά καν. Αυτό που έχω ανάγκη είναι να ξέρω ότι πράγματι σκεφτόμαστε όσα κάναμε εμείς, οι πολίτες. Θα αρκούσε να αντιμετωπίσουμε τον φθόνο μας ως αυτό που είναι, φθόνος.

Επειδή όμως ούτε αυτό μπορεί να συμβεί, αποφάσισα ότι για να εξακολουθήσω να κρατώ μέσα μου μια ενοχή που δεν μου ανήκει, για να μπορέσω μια μέρα να την κάνω κάτι δημιουργικό και να επανορθώσω το κακό που προκαλέσατε, είναι απαραίτητο να γράψω αυτό το κείμενο. Είναι απαραίτητο να σας ονοματίζω ως αυτό που είστε: φθονεροί. Είναι απαραίτητο να μάθετε ότι δεν αγοράζω παραμύθια για οικονομική κρίση που σας μετέτρεψε σε μισάνθρωπους. Τα ίδια κάνετε τόσα χρόνια τώρα. Κι άλλοι περάσαμε φτώχεια, αλλά δεν γίναμε έτσι. Η στέρηση δεν οδηγεί κάποιον να γίνει αρπακτικό, πρέπει να το έχει και μέσα του. Τα λεφτά που έχασε, ήταν το άλλοθι για να δείξει το ποιος είναι.

Δεν ήταν ποτέ ο ΣΥΡΙΖΑ και ο κάθε ΣΥΡΙΖΑ. Ήταν ο διπλανός, που επιλέγει να αγνοεί συστηματικά το τίμημα που πληρώνουμε όσοι καταφέρνουμε να σταθούμε στα δυο μας πόδια και να γίνουμε αυτό που είμαστε. Είναι εκείνος που δεν μπορεί να καταλάβει ότι αν σε αφήσει ήσυχο να σκεφτείς, να δημιουργήσεις, θα βελτιωθεί και η δική του ζωή, θα ζήσουμε μαζί σε μια καλύτερη κοινωνία, θα κερδίσει και ο ίδιος. Και δεν θέλει να το καταλάβει γιατί τότε θα χρειαστεί να αποχωριστεί τον φθόνο του και θα μείνει μόνος και γυμνός. Και δεν αντέχει να ζει έτσι, δεν θέλει να κοπιάσει, δεν έχει το θάρρος και το σθένος, να διανύσει τον δρόμο που διένυσες εσύ για να γίνεις αυτό που ζηλεύει - θέλει να τον κουβαλήσεις στην πλάτη σου και αυτό κάνεις.

Θεωρεί το ότι κατάφερες να αναπτύξεις τη σκέψη και τον εαυτό σου, προϊόν της τύχης, όχι αποτέλεσμα σκληρής προσπάθειας. Σου λέει στο ίδιο χάλια σχολείο πήγαμε, στην ίδια χάλια γειτονιά μεγαλώσαμε, στην ίδια χάλια οικογένεια ζήσαμε, γιατί εκείνος σκέφτεται αντί να μισεί; Άρα ήταν απλώς τυχερός, άρα έχω κάθε δικαίωμα να τον φθονώ, δίκιο έχω που θέλω να τον καταστρέψω.

Αυτά κάνουμε τόσα χρόνια. Αυτές τις πληγές έχουμε στο κοινωνικό μας σώμα και αυτές δεν διορθώνονται με εκλογές.

Γιατί, ναι, εσείς μας τραυματίσατε, εσείς προσπαθήσατε να μας διαλύσετε και πρέπει να μάθετε ότι το γνωρίζουμε. Το γνωρίζουμε και δεν έχουμε καμία επιθυμία να σας αντεπιτεθούμε. Σε εμάς χρωστάτε το ότι έχετε την άνεση να εκδηλώνετε τόσο καταστροφικά την επιθετικότητά σας.

Γιατί, ναι, αυτοί είμαστε και αυτοί είστε. Και παρ’ όλο που είμαστε έτσι, φαινομενικά στα δύο, διχασμένοι, μένουμε μαζί δεκαετίες τώρα και θα μένουμε πάντα μαζί, ό,τι κι αν συμβεί. Όπως οι οικογένειες. Εσείς θα προσπαθείτε να καταστρέφετε και εμείς θα κουβαλάμε την ενοχή για όσα κάνετε και θα επανορθώνουμε τη ζημιά.

Δεν σας ζητώ απολύτως τίποτα, δεν περιμένω και δεν με ενδιαφέρει καν να αλλάξετε.

Αυτό που ήθελα, αυτό που είχα ανάγκη, είναι να σας πω ότι ξέρω ποιοι είστε. Ξέρω ποιοι είστε και τι κάνετε και μπορώ να συνεχίζω να αγαπώ την πατρίδα μου και τους ανθρώπους της. Μπορώ να παλεύω με ακόμα μεγαλύτερο πάθος για να ζήσουμε καλύτερα, μαζί. Όπου και αν είμαι, ό,τι κι αν κάνω, πάντα για αυτό θα παλεύω. 

Και τώρα μπορώ να πάω να πληρώσω το εισιτήριο για να έρθω να ψηφίσω σε τρεις εβδομάδες, έχοντας επίγνωση ότι η οικονομία θα αλλάξει, εσείς όχι. Έτσι θα πορευτούμε.

Το κακό νικιέται όταν δεν του έχει μείνει πια τίποτα για να μεταμφιεστεί σε δικαιολογία, σε καλό, σε πολιτική θέση. Όταν μένει γυμνό στο φως, ως αυτό που είναι.

Μπορώ λοιπόν να σας το πω από τώρα: νικηθήκατε. Δεν χρειάζονται καν εκλογές.

Αρκεί που κάποιοι από μας, ξέρουμε ποιοι είστε.