Να αρχίζουμε να συνηθίζουμε την λειτουργία του ελληνικού κράτους χωρίς τον «μπάστακα» της τρόικα. Αυτό αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση για το πολιτικό σύστημα και την κοινωνία.
Υπάρχουν δύο εξαιρετικά σημαντικές εξελίξεις για την ελληνική πλευρά σε σχέση με την κατάθεση του προϋπολογισμού 2014:
• η κατάθεση προϋπολογισμού ‘14, γίνεται για πρώτη φορά μετά από 3 χρόνια χωρίς να προηγηθεί έγκριση αλλά μόνο αποδοχή της τρόικα.
• η κατάθεση του ελληνικού προϋπολογισμού γίνεται με τον ίδιο τρόπο που ακολουθούν όλες οι άλλες χώρες της ευρωζώνης, οι οποίες δεν βρίσκονται σε μνημόνιο.
Κάτι που δεν έχει γίνει ευρέως γνωστό είναι ότι για πρώτη φορά φέτος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δικαίωμα να επιθεωρήσει τους προϋπολογισμούς όλων των 17 χωρών της ευρωζώνης και μπορεί να απαιτήσει αλλαγές, εάν κρίνει ότι οι εν λόγω προϋπολογισμοί δεν είναι σύμφωνοι προς τους στόχους για το έλλειμμα, ή προς τις οικονομικές συστάσεις της.
Κατά τη γνώμη μου αποτελεί εθνική επιτυχία, η κατάθεση του προϋπολογισμού 2014 με όρους χώρας εκτός μνημονίου. Κι αυτό γιατί το επέβαλε η ελληνική πλευρά με την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος, το οποίο προέκυψε με τις θυσίες των πολιτών και των επιχειρήσεων.
Καταρχήν, αποτελεί θετικό γεγονός το ότι ο προϋπολογισμός του 2014 ξεκινά με πρωτογενές πλεόνασμα 812 εκατ. ευρώ από το 2013 (έναντι μηδενικού στόχου σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο).
Σε γενικές γραμμές, ο προϋπολογισμός 2014 περιλαμβάνει δημοσιονομική προσαρμογή ύψους 5,2 δις ευρώ. Το συγκεκριμένο αποτέλεσμα θα προέλθει από:
Και το ερώτημα είναι: «βγαίνει» ο προϋπολογισμός του 2014? Πράγματι βγαίνει υπό προϋποθέσεις
Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων του , θα παίξουν τα ακόλουθα: α) η επίτευξη συμφωνίας ελάφρυνσης του χρέους με τους πιστωτές β) η μείωση φόρων γ) οι διαρθρωτικές περικοπές δαπανών στο τρίπτυχο ασφάλιση- επιδόματα-υγεία και δ) η πρόοδος στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων.
Πιο συγκεκριμένα:
α) η συμφωνία ελάφρυνσης του χρέους θα είναι θετική και για τα έξοδα τόκων αλλά γιατί θα υποβοηθήσει στην αύξηση των εσόδων μέσω της ανάπτυξης. Το ενδεχόμενο επίτευξης μίας συμφωνίας επιμήκυνσης στα 40 χρόνια (από τα 16 χρόνια που είναι τώρα), θα απελευθερώσει περί τα 3 δις ευρώ, σε ετήσια βάση από πληρωμή τόκων.
Αυτή η μείωση των εξόδων από πληρωμές τόκων, εάν κατευθυνθεί σε μέτρα ελάφρυνσης της φορολογίας της επιχειρηματικότητας και των πολιτών, θα αυξήσει την ρευστότητα και την οικονομική δραστηριότητα.
Η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας θα προκαλέσει αύξηση των εσόδων μέσω της αύξησης των έμμεσων φόρων, οι οποίοι ενδεχομένως να υπερκαλύψουν ακόμα κι αυτή την ίδια τη μείωση των εσόδων που θα συντελεστεί σε πρώτη φάση μέσω της μείωσης της φορολογίας (βλέπε αύξηση των συνολικών εσόδων μέσω της μείωσης ΦΠΑ στην εστίαση).
Σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του εγχειρήματος θα παίξουν οι φορολογικοί έλεγχοι στην αγορά με στόχο τη μείωση της φοροδιαφυγής και της μαύρης οικονομίας.
β) η επανεκκίνηση της αγοράς των ακινήτων κυρίως με κεφάλαια από το εξωτερικό, προϋποθέτει την κατάργηση της διπλής φορολόγησης και τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.
Ο στόχος του προϋπολογισμού για έσοδα από την ακίνητη περιουσία στα 3,93 δις ευρώ δεν "πιάνεται", με το σημερινό νομοσχέδιο για την ακίνητη περιουσία. Και αυτό συμβαίνει λόγω α) των απαγορευτικών διατάξεων που αποτρέπουν την εισροή επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό και β) της μικρής φορολογικής βάσης (ζητούνται πολλά χρήματα από τα αστικά ακίνητα που ιστορικά φορολογούνταν έτσι κι αλλιώς).
γ) η είσοδος της οικονομίας σε αναπτυξιακή τροχιά από το 1ο τρίμηνο, παραπέμπει σε αύξηση έμμεσων φόρων λόγω της αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας. Για να διευκολυνθεί όμως η επανεκκίνηση της οικονομίας, θα πρέπει να μειωθούν κάποιοι σημαντικοί φόροι, ακόμα και πριν τη σύναψη της συμφωνίας ελάφρυνσης του χρέους τον Ιούνιο.
Εάν οι φόροι που θα μειωθούν θα είναι οι φόροι υπέρ τρίτων (υπάρχει μνημονιακή υποχρέωση), τότε θα υπάρξει επιδείνωση του ταμειακού ελλείμματος στα ασφαλιστικά ταμεία. Αυτή η εξέλιξη θα αυξήσει την κρατική συμμετοχή στα ασφαλιστικά ταμεία, για το 1ο εξάμηνο του 2014 σε σχέση με τον προϋπολογισμό. Εκτιμώ ότι είναι αναπόφευκτες οι περικοπές στο τρίπτυχο ασφάλιση-επιδόματα-υγεία, το ερχόμενο το καλοκαίρι με στόχο την σταθεροποίηση της κρατικής συμμετοχής στα ασφαλιστικά ταμεία για το σύνολο του έτους. Οι εν λόγω περικοπές, θα αποτελούν και προϋπόθεση για την υπογραφή συμφωνίας ελάφρυνσης του χρέους.
δ) ο στόχος των 3,56 δις για τις αποκρατικοποιήσεις είναι πολύ φιλόδοξος εάν αντιληφθούμε ότι κατά την τριετία 2011-2013 μαζεύτηκαν συνολικά 3,8 δις ευρώ από αποκρατικοποιήσεις. Άρα, η επιτυχία του προγράμματος προϋποθέτει είτε μεγαλύτερη αποφασιστικότητα από την κυβέρνηση είτε ευρύτερη πολιτική συναίνεση.
Κι εδώ, η επανεκκίνηση της αγοράς των ακινήτων αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη του στόχου των αποκρατικοποιήσεων. Κι αυτό γιατί σε διαφορετική περίπτωση, το κράτος θα πωλήσει και τα δημόσια ακίνητα σε εξευτελιστικές τιμές.
Γίνεται αντιληπτό, ότι η επίτευξη όλων των παραπάνω βασικών στόχων του προϋπολογισμού 2014 προϋποθέτει α) εμπέδωση της πολιτικής σταθερότητας και θετικό αποτέλεσμα στις ευρωεκλογές για την ευρωπαϊκή πορεία β) πολιτική αποφασιστικότητα στην κυβέρνηση και γ) γενικότερο θετικό οικονομικό περιβάλλον και ανάπτυξη κυρίως σε ΗΠΑ & Ευρώπη.
Να ευχηθούμε ότι ο προϋπολογισμός του 2015 θα γίνει με καλύτερους όρους, με την οικονομία να έχει μπει για τα καλά σε αναπτυξιακή τροχιά και με αισθητά πιο υψηλά επίπεδα απασχόλησης.
13°
