H αυταπάτη του πετρελαίου

Για πρώτη φορά μετά το 1974 η Τουρκία είναι έτοιμη να παραβιάσει, και με τόσο ωμό τρόπο, τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κύπρου. Κι όποιος παρακολούθησε την αντίδραση του Κύπριου υπουργού άμυνας δεν μπορεί παρά να ένιωσε απελπισία για μια τόσο ανοιxτή παραδοχή της ελληνοκυπριακής αδυναμίας. Δεν θα χάσουμε την ψυχραιμία μας, είπε, όπως θα ήθελαν κάποιοι. Κατανοητή η αντίδραση, δεν θα μπορούσε να κάνει κάτι άλλο χωρίς να διακινδυνεύσει πολύ χειρότερα πράγματα. Δεν παύει να είναι βαθιά ταπεινωτική.

Το ίδιο ατελέσφορες φυσικά είναι και οι καταγγελίες του Κύπριου προέδρου αλλά και του Έλληνα πρωθυπουργού προς την Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Καταγγελίες οι οποίες, όπως όλοι γνωρίζουν εκ των προτέρων, θα έχουν μικρό πρακτικό αποτέλεσμα. Καλές είναι οι συμμαχίες και οι άξονες, πολύ έξυπνη η παραχώρηση οικοπέδου σε αμερικανική εταιρεία πετρελαίων, κανείς όμως δεν είναι διατεθειμένος να κάνει τη δουλειά για λογαριασμό σου.

Όσο για τον Ερντογάν, δεν πρόκειται να κάνει πίσω επειδή τον κατηγορούν ότι παραβιάζει το διεθνές δίκαιο. Έχει κάνει τόσα και τόσα, δεν πρόκειται να δείξει τέτοιες ευαισθησίες. Στην πραγματικότητα αυτό που φοβούνται Αθήνα και Λευκωσία είναι αν θα κλιμακώσει τις προκλήσεις, είτε ευθέως είτε χρησιμοποιώντας το προσφυγικό.

Το κακό, εγκληματικό στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι ότι όλα αυτά μπορούσαμε και έπρεπε να τα προβλέψουμε. Ο πρόεδρος Κληρίδης είχε προειδοποιήσει: «oύτε ένα τενεκούδι πετρέλαιο» δεν θα βγάλουμε αν δεν λυθεί το Κυπριακό. Κι η Τουρκία είχε δείξει εδώ και χρόνια την πρόθεσή της να μην αφήσει χωρίς απάντηση τις ελληνοκυπριακές πρωτοβουλίες για τα πετρέλαια. Πρόθεση που δεν ήταν απλώς θεωρητική αλλά εκδηλώθηκε και με συγκεκριμένες πράξεις, όπως έδειξε η αγορά του Μπαρμπαρός και του Πορθητή, δύο ειδικά εξοπλισμένων σκαφών για έρευνες και γεωτρήσεις σε μεγάλα βάθη. Το αν έχει πραγματικά τις τεχνικές δυνατότητες να πραγματοποιήσει τις απειλές της είναι, τουλάχιστον για την ώρα, δευτερεύον.

Ναι, η Κύπρος ασκεί τα νόμιμα δικαιώματά της. Η Τουρκία παρανομεί. Ακόμα και πρωτοετείς φοιτητές γνωρίζουν ωστόσο ότι στις διεθνείς σχέσεις, τα δικαιώματα δεν έχουν μεγάλη αξία αν δεν μπορείς να τα ασκήσεις. Όταν ο πρόεδρος Αναστασιάδης απέρριπτε τη συμφωνία στο Κραν Μοντανά, το 2017, με αφορμή το χρονοδιάγραμμα αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων, τι σκεπτόταν άραγε; Είχε την αυταπάτη ότι θα μπορέσει να επικρατήσει σε αυτό το παιχνίδι του ποιος θα υποχωρήσει πρώτος με την Τουρκία; Πίστευε ότι θα γίνει ενεργειακή υπερδύναμη; Ή μήπως νοιαζόταν μόνο για τις επερχόμενες εκλογές;

Τώρα η μόνη ελπίδα για εξομάλυνση της κατάστασης είναι η επανέναρξη των συνομιλιών. Αυτή τη φορά όμως θα γίνουν, αν γίνουν, κάτω από τη Δαμόκλειο σπάθη των τετελεσμένων σε βάρος της κυπριακής κυριαρχίας.

Προφανώς ανάλογες ευθύνες έχει και η ελληνική πλευρά η οποία, σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά, συνέπλευσε απολύτως με την κυπριακή στην απόρριψη της συμφωνίας. Οι ευθύνες μάλιστα είναι διαχρονικές, ας μην ξεχνάμε την απόρριψη του σχεδίου Ανάν, με την ουσιαστική συγκατάνευση της τότε κυβέρνησης Καραμανλή.

Όλες οι μεγάλες μας ήττες έχουν προκληθεί από το ότι έχουμε βάλει στόχους πάνω από τις δυνάμεις μας

Στην εξωτερική πολιτική το κορυφαίο λάθος είναι να δοκιμάσεις να δαγκώσεις μεγαλύτερη μπουκιά από αυτή που μπορείς να μασήσεις. Κι όλες οι μεγάλες μας ήττες έχουν προκληθεί από το ότι έχουμε βάλει στόχους πάνω από τις δυνάμεις μας. Σε αναλογία το ίδιο συμβαίνει σήμερα. Είμαστε εύκολοι στις πατριωτικές κορώνες, ανίκανοι όμως να κάνουμε μακροπρόθεσμο σχεδιασμό με βάση τις πραγματικές συνθήκες και τους συσχετισμούς.

Και αν κάτι εντυπωσιάζει πέρα από την απρονοησία του πολιτικού συστήματος, είναι η σιωπή ακόμα και από τους ελάχιστους κοινοβουλευτικούς που έχουν τη γνώση και την πείρα να αντιμετωπίσουν αυτά τα ζητήματα. Για να μη μιλήσουμε για τους ειδικούς, η πλειοψηφία των οποίων συμπλέει στην πριμοδότηση των κραυγών. Ένας ακυβέρνητος Τιτανικός που επαφίεται στην καλοσύνη των ξένων, όχι μόνο για την οικονομία αλλά και για την ίδια την άσκηση των κυριαρχικών του δικαιωμάτων!