Με αφορμή τα γενέθλια της «Φωνής της Αθήνας» είναι αυτονόητο ότι θέλαμε και τον δήμαρχο της πόλης να μας μιλήσει... Το ραντεβού για το πότε θα βρεθούμε χρειάστηκε να μεταφερθεί τρεις φορές. Την τρίτη και τελευταία φορά, ο λόγος της αναβολής ήταν ότι στις 6 Νοεμβρίου η Αθήνα ανακηρύχθηκε «Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Καινοτομίας 2018» και ο Γιώργος Καμίνης πήγε στην Πορτογαλία να παραλάβει το βραβείο. Η Αθήνα διαδέχτηκε το Παρίσι και οι άλλες πόλεις που το διεκδικούσαν ήταν η Τουλούζη, το Αμβούργο, το Λουβαίν, το Ούμεο και το Άαρχους. Την ίδια μέρα που γύρισε βρεθήκαμε στο μέρος που σταθερά μας έδινε ραντεβού όλες τις προηγούμενες φορές. Στο Καφέ Αβησσυνία, στην πλατεία Αβησσυνίας…
Καταλαβαίνω ότι ρωτάω τον άνθρωπο που λόγω ιδιότητας είναι αντικειμενικά πολύ δύσκολο να αναφερθεί σε ένα μόνο σημείο της Αθήνας. Πλέον, στα οκτώ χρόνια της θητείας σας, έχετε γνωρίσει την κρυφή γοητεία των περισσότερων σημείων που μπορεί να γνωρίσει ένας κάτοικος της Αθήνας.
Έχω γνωρίσει όλα τα γοητευτικά σημεία αυτής της πόλης, και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο σάς έφερα εδώ στην πλατεία Αβησσυνίας, στο καφέ Αβησσυνία, που ερχόμουν πριν γνωρίσω την Αθήνα, Σάββατα και Κυριακές μεσημέρια με φίλους. Ερχόμασταν μεγάλες παρέες, είχε και μία φάλτσα τραγουδίστρια το μαγαζί, όμως τραγουδούσε με πάθος. Αυτή η κατάσταση εδώ, το παζάρι, ένας χώρος όπου συναντάς το ανατολίτικό μας πρόσωπο μέσα στην καρδιά της Αθήνας, είναι υπέροχο. Η Αθήνα είναι μια ευρωπαϊκή μεγαλούπολη, οπότε είναι πολύ ωραίο να είσαι σε ένα σημείο της στο οποίο να διαπιστώνεις ότι έχει και μία ενδιάμεση ιστορία μεταξύ της κλασικής αρχαιότητας και της σύγχρονης πραγματικότητας, και ότι αυτή η ενδιάμεση ιστορία της είναι πολύ ενδιαφέρουσα και πολύ πλούσια. Η Αθήνα άλλωστε ήταν παρούσα σε όλες τις φάσεις της Ιστορίας. Στον 19ο αιώνα ήταν μία κωμόπολη δέκα χιλιάδων κατοίκων που διέθετε πρέσβεις και προξένους άλλων χωρών, δεν ήταν χωριό, που λένε κάποιοι. Όμως αυτό που με δένει με αυτό το μαγαζί και με την πλατεία Αβησσυνίας, είναι οι αναμνήσεις μου από τον καιρό της, ας πούμε, ανεμελιάς, πριν αναλάβω δήμαρχος.
Μπορεί να γυρίσει κάποιος ξανά στην εποχή της ανεμελιάς, έχοντας κάνει οκτώ χρόνια δήμαρχος της Αθήνας;
Κοιτάξτε, στην πραγματικότητα ποτέ δεν ήμουν ανέμελος. Γιατί και Συνήγορος του Πολίτη που ήμουν, αισθανόμουν ότι έχω βαριές ευθύνες. Είχα την ευθύνη μιας υπηρεσίας ανεξάρτητης, με διακόσια άτομα προσωπικό και με πολύ σημαντική αποστολή. Οπότε πραγματική ανεμελιά δεν υπήρξε ποτέ. Αλλά δεν συγκρίνεται η ευθύνη τότε, με την ευθύνη του Δήμου της Αθήνας.
Ιστορικά η Αθήνα είναι μία από τις σημαντικότερες πόλεις στον κόσμο. Ποια είναι η αίσθηση του δημάρχου της όταν πηγαίνει σε σημεία τα οποία είναι εντελώς παραμελημένα και υποβαθμισμένα;
Η Αθήνα είναι η πόλη της χώρας όπου, φούσκωσε περισσότερο απ’ όλες τις άλλες το ψέμα της ευμάρειας. Εδώ ήταν η μεγάλη φούσκα, κι όταν έσκασε, οι επιπτώσεις ήταν πολύ σημαντικότερες. Η Ερμού ήταν μέσα στους δέκα πιο εμπορικούς δρόμους του κόσμου και από τη μία μέρα στην άλλη γέμισε με κλειστά καταστήματα. Ερημιά και σκοτεινιά. Εκτός από αυτό η Αθήνα ήταν η πόλη όπου ξέσπασε η αμφισβήτηση και η βία, όπου είχαμε τις πυρκαγιές το 2012, όταν κάηκαν σαράντα κτίρια. Το 2012 ήμασταν στο ναδίρ των τουριστικών αφίξεων, με δυόμισι εκατομμύρια επισκέπτες και φτάσαμε το 2017 να έχουμε πέντε εκατομμύρια. Διπλασιάσαμε τις αφίξεις. Αυτό είναι ένα μεγάλο κατόρθωμα και, αν είχαμε βγει από τα μνημόνια πιο νωρίς, η Αθήνα τώρα θα πέταγε. Το γεγονός ότι βλέπετε θυλάκους φτώχειας και ανομίας στην πόλη, είναι ένα γεγονός για το οποίο ευθύνεται η κρίση και το ψεύδος σε διάφορα επίπεδα. Για παράδειγμα, το 2004, στους Ολυμπιακούς αγώνες, πήραν τους άστεγους, τους επαίτες, τους τοξικοεξαρτημένους και τα αδέσποτα ζώα και τους μετέφεραν όλους στον Ασπρόπυργο και σε διάφορα άλλα σημεία. Τους κράτησαν εκεί για δύο τρεις μήνες και μετά τους άφησαν πάλι στους δρόμους. Αυτό υπέστη η Αθήνα και αυτή ήταν η χώρα, μια απατηλή εικόνα η οποία έσκασε μέσα στα χέρια μας.
Η πιο ειλικρινής, βαθιά σας στεναχώρια για κάτι που δεν καταφέρατε να κάνετε για την Αθήνα, ποια είναι;
Ότι δεν είχαμε τα χέρια μας λυτά να κάνουμε αυτά που θα μπορούσαμε να κάνουμε. Ζούμε στο πιο συγκεντρωτικό και γραφειοκρατικό κράτος της Ευρώπης. Είσαι δήμαρχος της Αθήνας και ο κόσμος, όταν σε βλέπει, θεωρεί ότι έχεις την ευθύνη για όλη την πόλη και για όλες τις λειτουργίες της. Ο πολίτης στην πραγματικότητα δεν ξέρει ούτε τους περιορισμούς, ούτε τα όρια των αρμοδιοτήτων σου. Επομένως αναλαμβάνεις μία ευθύνη που δεν έχεις τα εργαλεία να ανταποκριθείς στις απαιτήσεις της. Αλλά, όπως απέδειξε και η ευρωπαϊκή βράβευση, και αυτό πια θα έχουμε τον καιρό να το συζητήσουμε και να το αναλύσουμε σε όλη τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας που θα είναι μακρά, εδώ έγινε μία δουλειά υποδομής τρομερή.
Αυτό το βραβείο από τη μια είναι αδιαμφισβήτητο γιατί το δίνει η Ευρωπαϊκή Ένωση με πολύ συγκεκριμένα κριτήρια, από την άλλη όμως ο Αθηναίος θα πει «σιγά μη συγκρίνεται η τόσο προβληματική Αθήνα στο ελάχιστο με αυτές τις πόλεις που το διεκδικούσαν η το έχουν πάρει ήδη».
Συγκρίνουμε την εικόνα της Αθήνας με την εικόνα του Άμστερνταμ, για παράδειγμα. Αυτές οι ευρωπαϊκές πόλεις ευημερούν εδώ και δεκαετίες, μην πω αιώνες, έχουν πραγματική αυτοδιοίκηση και προχώρησαν μέσα στον χρόνο με μία ορθολογική διαχείριση. Εμείς έχουμε μία πόλη που φέρει τις πληγές της ελληνικής πραγματικότητας. Αλλά η Ευρωπαϊκή Ένωση κοιτάει την ουσία, βράβευσε την ουσιαστική δουλειά που έχει γίνει. Μας δίνει την ευκαιρία, λοιπόν, κατά τη διάρκεια αυτής της προεκλογικής εκστρατείας, να απαντήσουμε σε όλα όσα ακούγονται και θα ακουστούν για την πόλη «τη βρώμικη, την εγκαταλελειμμένη, τη σκοτεινή». Υπάρχει η σκοτεινή όψη της Αθήνας, από κάτω όμως, με τη δουλειά που έχουμε κάνει, είναι έτοιμη να απογειωθεί. Η αγορά της Κυψέλης, που ήταν ένα από τα πολλά παραδείγματα που έδωσε η Ευρωπαϊκή Ένωση στο σκεπτικό της βράβευσης, είναι το πιο εμφανές παράδειγμα, γιατί είναι ένα κτίσμα το οποίο το βλέπεις. Το ζήτημα είναι η δουλειά υποδομής που έγινε στον εκσυγχρονισμό του Δήμου, στο πως πάμε να αναπλάσουμε τον Λυκαβηττό, τον Εθνικό Κήπο.
Ως δήμαρχος, ανακαλύψατε κάποια γωνιά της Αθήνας, που να είπατε «κρίμα που δεν την ήξερα πιο πριν» ή «ευτυχώς που έγινα δήμαρχος για να τη μάθω»;
Αυτή η περιοχή που ανακάλυψα ήταν εκεί, στο κτήμα Δρακοπούλου στα Πατήσια. Είναι πάρα πολύ ωραίο σημείο. Προφανώς περιηγήθηκα σε πάρα πολλές γωνιές της Αθήνας, αλλά εκείνο που είδα με βαθιά συγκίνηση ήταν στην περιοχή του Αγίου Σώστη, εκεί που μεγάλωσα. Τον εξωραϊσμό που έκαναν σε μία κεντρική πλατεία εκεί στις εργατικές πολυκατοικίες, όπου άνοιξαν κάποια παλιά μαγαζιά. Μεγάλωσα στον Άγιο Σώστη και η γειτονιά έχει μείνει ίδια, έχουν αλλάξει πολύ λίγα.
Τελειώνοντας, να σας πω ότι η κατάσταση αυτής της πόλης και της χώρας, θα ήταν εντελώς άλλη τώρα, προς το χειρότερο, αν ο δήμος δεν είχε εκκενώσει έγκαιρα τις παιδικές κατασκηνώσεις στο Μάτι…
Δεν κάναμε τίποτα παραπάνω από το αυτονόητο. Εφαρμόσαμε εγκαίρως το σχέδιο εκκένωσης των παιδικών κατασκηνώσεων. Το βάρος της ευθύνης ήταν μεγάλο. Περισσότερα από 600 παιδιά έπρεπε να επιστρέψουν σπίτι τους. Είναι ένα από τα γεγονότα της θητείας μου που δεν πρόκειται να ξεχάσω πότε στη ζωή μου.
«Βλέποντας τη σπουδαία δουλειά που γίνεται σε αυτές δομές, θα έλεγα ότι αυτή η επίσκεψη ήταν για μένα ένα δώρο Χριστουγέννων» τόνισε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας
14°
