Πόσο έξυπνες είναι οι «έξυπνες πόλεις» στην Ελλάδα σήμερα;

Η ευκαιρία

Οι σύγχρονες πόλεις που χαρακτηρίζονται από πυκνό πολεοδομικό ιστό, με την ανάπτυξη της συνδεσιμότητας και του ιντερνέτ των πραγμάτων (IoT) τα τελευταία χρόνια έχουν στραφεί προς την καινοτομία, προσπαθώντας να δώσουν καλύτερες υπηρεσίες και λύσεις στους πολίτες τους και να βελτιώσουν τη καθημερινότητά τους. Προβλήματα που έχουν να κάνουν με τη στάθμευση, τα απορρίμματα, το περιβάλλον, την προσβασιμότητα, τις μεταφορές, τις συναλλαγές, μπορούν να αντιμετωπιστούν υπό ένα εντελώς διαφορετικό πρίσμα, αν συνυπολογίσουμε ως σημαντικότερο καταλύτη τα δεδομένα (data), τα οποία μεταδίδονται και επεξεργάζονται πια σε πραγματικό χρόνο.

Σύγχρονος Σχεδιασμός Προϊόντων

Μέχρι πρότινος όλοι οι μεγάλοι οργανισμοί του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα, συνήθιζαν να σχεδιάζουν προϊόντα και υπηρεσίες με κατεύθυνση από τον οργανισμό προς τον καταναλωτή. Αντί δηλαδή να μελετώνται πρώτα οι ανάγκες, ο τρόπος χρήσης και η χρησιμότητα της κάθε υπηρεσίας ώστε ο πολίτης να έχει κάτι εύχρηστο και πρακτικό στα χέρια του, ο κάθε Δήμος, φορέας ή και οργανισμός ξεκινούσε το σχεδιασμό από τα εσωτερικά του τμήματα, τις κανονιστικές πολιτικές, ποιον ήθελε να βολέψει και πού, κτλ. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι κατακερματισμένες υπηρεσίες και φαραωνικά έργα, που βέβαια είναι αδύνατο να συντηρηθούν και να λειτουργήσουν σωστά και που δεν απαντούν σε σχεδόν κανένα πρόβλημα των πολιτών. Για παράδειγμα δεν είναι πρακτικό ο πολίτης να χρησιμοποιεί μια εφαρμογή για στάθμευση, μια άλλη για ηλεκτρονικές υπηρεσίες, μια άλλη για φάκελο ασθενή και τέλος να λαμβάνει ένα SMS για θέματα πολιτικής προστασίας.

Οι σύγχρονες τεχνικές σχεδιασμού λύσεων όμως, όπως το design thinking και τα customer journeys επιτάσσουν την αναθεώρηση των δεδομένων, με σκοπό το σχεδιασμό με βάση την χρηστικότητα και την εμπειρία του πολίτη. Στο πλαίσιο επίσης των έξυπνων πόλεων σημαντικότερη όλων είναι μια ολοκληρωμένη εμπειρία του Δημότη/χρήστη που θα συνθέσει επιμέρους λύσεις.

Η προσέγγιση

Οι προσεγγίσεις θα πρέπει να ακολουθούν τη μεθοδολογία των ομόκεντρων κύκλων. Δηλαδή μικροί κύκλοι παραγωγής και βελτιστοποίησης του προϊόντος, που θα λύνει ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, χωρίς υπερβολική σχεδίαση και χρονοβόρα έργα τα οποία εξυπηρετούν άλλους σκοπούς. Πέρα από το γεγονός ότι δεν χρειάζεται να γνωρίζει κάποιος όλες τις μικρές λεπτομέρειες ενός προβλήματος, ώστε να ξεκινήσει να το λύνει, το πλεονέκτημα αυτής της μεθόδου έχει να κάνει και με την εκπαίδευση του χρήστη μέσα από τις σταδιακές αλλαγές και προσθήκες, για τις οποίες του δίνεται ο χρόνος για να γίνουν κατανοητές.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η στάθμευση και η φρενίτιδα που παρατηρείται για την εγκατάσταση αισθητήρων στους Δήμους. Οι αισθητήρες είναι μια πιλοτική λύση, που το κόστος υποδομής τους ανέρχεται σε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ ή και εκατομμύρια, χωρίς ουσιαστικά να προσφέρει καμία διευκόλυνση στην εμπειρία του οδηγού, μιας και δεν μπορεί να γίνει προ-κράτηση θέσης. Μάλιστα στις περισσότερες περιπτώσεις Δήμων, δεν έχει καν προ νοηθεί ένα μέσο για να μπορεί ο πολίτης να βλέπει έστω τις διαθέσιμες θέσεις και η πληροφορία από τους αισθητήρες, φτάνει το πολύ έως τα συστήματα του Δήμου μένοντας εντελώς αναξιοποίητη. Έχοντας πρόχειρο και το παράδειγμα του ηλεκτρονικού εισιτηρίου στην πρωτεύουσα, ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί τι μπορεί να προκύψει από την επένδυση εκατομμυρίων, σε τεχνολογίες οι οποίες τελούν ακόμα υπό διαμόρφωση. 

Πόσο απλούστερα μπορεί να εργαστεί το μοντέλο, με μια εφαρμογή στάθμευσης όπου ο πολίτης χρησιμοποιώντας το έξυπνο κινητό του προαγοράζει, πληρώνει τις κλήσεις του, στέλνει επικοινωνία, μαθαίνει τα νέα και της εκδηλώσεις του Δήμου του και μπορεί έτσι και αντιλαμβάνεται την έξυπνη πόλη που τον εξυπηρετεί στην καθημερινότητά του. Ακριβώς ένα τέτοιο μοντέλο έχει λανσάρει η Warply εδώ και 3 περίπου χρόνια στον Δήμο της Αθήνας, σε πλήρη λειτουργία (3.500 θέσεις στάθμευσης) και όχι πιλοτικά, με εξαιρετικά αποτελέσματα. Πρόκειται για το MyAthensPass που έχουμε σκεφτεί και δημιουργήσει εδώ και 3 χρόνια και ο Δήμος Αθηναίων το υιοθέτησε από την αρχή, προσφέροντάς το στους πολίτες του.