Η Ε.Ε. εξακολουθεί να στερείται ολοκληρωμένης στρατηγικής για το προσφυγικό-μεταναστευτικό, το οποίο προσδιορίζει τις εξελίξεις στα περισσότερακράτη-μέλη και συνολικά.
Η αρχή μιας σκληρής σύγκρουσης Ρώμης-Βρυξελλών και η κυβερνητική κρίση στη Γερμανία είναι μία πρόγευση από αυτά που έρχονται.
Στη σκιά του 2015
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών υιοθετούν σταδιακά αυστηρότερα μέτρα, τα οποία όμως δεν αποτελούν ολοκληρωμένη πολιτική.
Υπάρχουν τεράστια κενά στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση -για παράδειγμα δεν υπάρχει κοινή πολιτική Άμυνας ούτε κοινή εξωτερική πολιτική- με αποτέλεσμα αποφάσεις για τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων να έχουν μεγαλύτερη σχέση με τη θεωρία παρά με την πράξη.
Επιπλέον, εσωτερικοί πολιτικοί λόγοι επιβάλλουν στις κυβερνήσεις συμβιβασμούς που στηρίζονται σε προσεκτικές διατυπώσεις οι οποίες είναι ανοιχτές σε ερμηνείες και στις περισσότερεςπεριπτώσεις δεν λένε τίποτα.
Το χειρότερο είναι ότι οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και οι κυβερνήσεις λειτουργούν στη βάση των πολιτικών συνεπειών της κρίσης του 2015 χωρίς να έχουν στρατηγική για το μέλλον. Κανείς δεν ξέρει τι θα γίνει εάν ο Ερντογάν αποφασίσει να αφήσει, όπως το 2015, ένα εκατομμύριο πρόσφυγες και μετανάστες να κινηθούν προς την Ε.Ε. μέσω Ελλάδας ή εάν η δημογραφική έκρηξη στην Αφρική οδηγήσει, σε συνδυασμό με αρνητικές εξελίξεις, σε μεγαλύτερα προσφυγικά και μεταναστατευτικά ρεύματα.
Αυστηρότερα τα νέα μέτρα
Τις τελευταίες εβδομάδες έχουν γίνει δεκτά, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, τα ακόλουθα μέτρα.
Πρώτον, αυστηρότερη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, η οποία όμως κανένας δεν ξέρει πώς ακριβώς θα επιτευχθεί.
Δεύτερον, διατήρηση των κανονισμών του Δουβλίνου ΙΙ οι οποίοι λειτουργούν σε βάρος χωρών πρώτης υποδοχής προσφύγων και μεταναστών όπως είναι η Ιταλία και η Ελλάδα.
Τρίτον, συμπλήρωση των κανονισμών του Δουβλίνου ΙΙ με διμερείς ρυθμίσεις όπως είναι η συμφωνία Γερμανίας-Ελλάδας για άμεση επιστροφή στην Ελλάδα προσφύγων που έχουν υποβάλει αίτημα για πολιτικό άσυλο στη χώρα μας αλλά θα εντοπιστούν στη Γερμανία.
Τέταρτον, λειτουργία κλειστών κέντρων αξιολόγησης προσφύγων-μεταναστών στη Γερμανία και δημιουργία ανάλογων κλειστών κέντρων σε Ιταλία, Ελλάδα σε «εθελοντική βάση» δηλαδή εφόσον το κρίνει αναγκαίο η κυβέρνηση.
Πέμπτον, προσπάθεια δημιουργίας «πλατφορμών υποδοχής» προσφύγων και μεταναστών σε τρίτες, εκτός Ε.Ε., χώρες. Πρόκειται για μια προσπάθεια να κρατηθούν σε απόσταση ασφαλείας οι πρόσφυγες και οι μετανάστες, προς το παρόν όμως οι χώρες στις οποίες θα μπορούσαν να λειτουργήσουν οι «πλατφόρμες υποδοχής», από τη Λιβύη μέχρι την Αλβανία, δηλώνουν αντίθετες σε μια τέτοια εξέλιξη.
Έκτον, εγκατάλειψη του συστήματος των ποσοστώσεων, το οποίο προωθήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ψηφίστηκε πανηγυρικά από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και δεν εφαρμόστηκε γιατί οι κυβερνήσεις εναντιώθηκαν σε αυτό άλλοτε κρυφά και άλλοτε φανερά.
Το τέλος του συστήματος των ποσοστώσεων δημιουργεί σοβαρά πολιτικά προβλήματα εφόσον το κλείσιμο των λιμανιών της Ιταλίας για τα πλοία των ΜΚΟ που μεταφέρουν πρόσφυγες και μετανάστες από τη Λιβύη οδηγεί σε αλυσιδωτή αντίδραση.
Η κεντροαριστερή κυβέρνηση της Μάλτας κλείνει και αυτή τα λιμάνια στα πλοία των ΜΚΟ και προχωρεί στην κατάσχεσή τους. Η κυβέρνηση της Γαλλίας καταγγέλλει τη στάση της Ιταλίας αλλά αποφεύγει να πάρει περισσότερους πρόσφυγες και μετανάστες. Το κενό καλύπτει προς το παρόν η κεντροαριστερή κυβέρνηση της Ισπανίας η οποία στηρίζεται από σχετικά μικρή μειοψηφία βουλευτών στο Κοινοβούλιο και είναι υποχρεωμένη να αυτοσχεδιάζει για να αποφύγει την αποσταθεροποίησή της με πρωτοβουλία του κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς Podemos.
Η κρίση συνεχίζεται
Το προσφυγικό-μεταναστευτικό λίγο έλειψε να προκαλέσει την κατάρρευση της κυβέρνησης Μέρκελ. Κερδήθηκε πολιτικός χρόνος με την υιοθέτηση της πρότασης των Χριστιανοκοινωνιστών της Βαυαρίας για λειτουργία κλειστών κέντρων αξιολόγησης προσφύγων-μεταναστών που θα τους στέλνουν αυτόματα πίσω σε Ελλάδα, Ισπανία βάσει διμερών συμφωνιών, όχι όμως στην Ιταλία που αρνείται να τους δεχθεί. Η συμφωνία διευκολύνθηκε από την αφωνία των Σοσιαλδημοκρατών που συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό. Εναντιώνονται σε τέτοιου είδους μέτρα αλλά τα δημοσκοπικά τους ποσοστά εξακολουθούν να υποχωρούν γι’ αυτό θέλουν να αποφύγουν, με κάθε τρόπο, την κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού και πρόωρες βουλευτικές εκλογές.
Τα πολιτικά μπαλώματα δεν λύνουν το πρόβλημα και όλοι περιμένουν μεγαλύτερες πολιτικέςεντάσεις στη Γερμανία, στις σχέσεις Ρώμης-Βρυξελλών και γενικότερα στην Ε.Ε. για το προσφυγικό-μεταναστευτικό.
