«Ακούγονταν όλων των ειδών οι ιστορίες για τον πόλεμο, έτσι που σου δινόταν η εντύπωση πως εξελισσόταν σε μια άλλη, μακρινή χώρα. Μόνο όταν άρχισαν να περνούν από την πόλη μας οι πρόσφυγες καταλάβαμε ότι διεξαγόταν στη χώρα μας».
Ξαναδιαβάζω το βιβλίο «Επιστροφή στη ζωή» του Ισμαήλ Μπεά. Είναι ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο. Μια αληθινή ιστορία από τα ξεχασμένα πια 90s. Ο συγγραφέας ήταν ένα από τα χιλιάδες παιδιά που αρπάχτηκαν από τα χωριά τους στη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου στη Σιέρα Λεόνε. Στρατολογήθηκε με τη βία σε μία από τις αντιμαχόμενες παρατάξεις, έμαθε να σκοτώνει και διέπραξε, θέλοντας και μη, αδιανόητα εγκλήματα. Ήταν επίσης ένα από τα ελάχιστα τυχερά παιδιά. Δραπέτευσε, περιπλανήθηκε για μήνες στη ζούγκλα, ξέφυγε. Είπε την ιστορία του, πείστηκε να την γράψει, ταξίδεψε μακριά, γνώρισε μια άλλη όψη του κόσμου και κέρδισε τη ζωή του. Πραγματικά σπάνια περίπτωση.
Τα περισσότερα παιδιά-στρατιώτες εκείνου του πολέμου δεν κατάφεραν να γλιτώσουν. Όσα δεν σκοτώθηκαν στις μάχες, εκτελέστηκαν από τους αντιπάλους. Όσα δεν εκτελέστηκαν, πέθαναν από τύφο ή AIDS. Όσα δεν πέθαναν, πληγώθηκαν ανεπανόρθωτα σωματικά και ψυχολογικά. Η μοίρα των κοριτσιών ήταν, φυσικά, ακόμη χειρότερη. Στα δέκα ή τα δώδεκα χρόνια τους έπρεπε να ικανοποιούν τις σεξουαλικές ορέξεις ολόκληρων λόχων. Την επόμενη μέρα το πρωί έπαιρναν και εκείνα το όπλο και συμμετείχαν σε μάχες, επιδρομές και κάθε είδους εγκλήματα.
Θυμήθηκα το βιβλίο του Μπεά καθώς έβλεπα μια από τις παραστάσεις που παίχτηκαν στο Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών. Δώδεκα παιδιά από το πρώτο λύκειο Ασπροπύργου, δούλεψαν πάνω σε μια ανάλογα συγκλονιστική ιστορία, ένα έργο της γαλλίδας Σουζάν Λεμπό με τίτλο «Ο ήχος από τα κόκκαλα που σπάνε». Δύο παιδιά-στρατιώτες, ερμηνευμένα διαδοχικά ή και ταυτόχρονα από όλους τους ηθοποιούς επί σκηνής, δραπετεύουν και ψάχνουν τον δρόμο του γυρισμού. Μια ιστορία χωρίς χαρούμενο τέλος.
Για μία περίπου ώρα βλέπαμε τα «δικά μας παιδιά», αυτά που ζουν λίγα χιλιόμετρα μακριά από τις γειτονιές μας και μιλούν σαν εμάς, να έχουν προσεταιριστεί τη μοίρα εκείνων των «άλλων παιδιών». Στο τέλος της παράστασης, όταν οι έφηβοι ηθοποιοί αναστατωμένοι από το απότομο καταλάγιασμα της υπερέντασης και από την επιστροφή των σωμάτων τους στην πρότερη συνθήκη υποκλίνονταν, οι περισσότεροι ενήλικες θεατές ήμασταν δακρυσμένοι. Ίσως από ενοχές για την άγνοια ή την αδιαφορία μας.
Απρόσμενη η αντίδρασή μας. Εδικά αν σκεφτεί κανείς ότι συνήθως τα γνωρίζουμε όλα. Όταν ξεσπά μία ακόμη σύγκρουση, όταν γίνεται ένα ακόμη πολύνεκρο περιστατικό, πριν ακόμη καταμετρηθούν τα θύματα εμείς έχουμε κιόλας βγάλει την ετυμηγορία μας. Έχουμε οχυρωθεί στα χαρακώματά μας και δεν υποχωρούμε εκατοστό. Παράδειγμα, το πιο πρόσφατο έγκλημα στη Συρία. Με το που μαθεύτηκε, οι μισοί γνωρίζαμε ότι ήταν έργο των Άσαντ και Πούτιν και οι άλλοι μισοί ήμασταν βέβαιοι πως επρόκειτο για προβοκάτσια των Αμερικανών. Όσο για τις τρομερές φωτογραφίες με τα, σαν κοιμισμένα, νεκρά παιδιά, εκείνες «στόλιζαν» τα timeline και των δύο παρατάξεων. Τα παιδιά, άλλωστε, είναι το αδύνατό μας σημείο. Στο όνομά τους τα κάνουμε όλα. «Για να έχουν ένα καλύτερο μέλλον» τονίζουμε σε κάθε ευκαιρία και εισπράττουμε λάικς σε αφθονία.
Η οικογένεια Τραμπ είναι και εκείνη ευαίσθητη στο συγκεκριμένο ζήτημα. Οι φωτογραφίες από την Συρία έκαναν τη Ιβάνκα Τραμπ να γράψει στο Twitter πως νιώθει «heartbroken and outraged» και τον πατέρα της να διαπιστώσει πως «Ακόμα και όμορφα βρέφη δολοφονήθηκαν αποτρόπαια από την βαρβαρική αυτή επίθεση». Έπειτα ο Πρόεδρος, με βαριά καρδιά καθώς πρόδιδε τις προεκλογικές του δεσμεύσεις, έστειλε τους Τόμαχοκ. Η δε Ιβάνκα δημοσίευσε στο Instagram μια φωτογραφία, στην οποία κάθεται σ’ ένα παχύ γκρίζο χαλί, έχοντας στο πλάι της ένα άλλο όμορφο βρέφος. Τον χαριτωμένο, χαμογελαστό και ευτυχώς ολοζώντανο γιο της, Θίοντορ.
Τόσο η ίδια, όσο και το παιδάκι φορούν ρούχα σε ουδέτερους τόνους, ώστε να ταιριάζουν με το ντεκόρ του δωματίου. Μια λευκή δερμάτινη τσάντα είναι τοποθετημένη σε στρατηγικό σημείο πάνω στο χαλί, ενώ το μοναδικό στοιχείο της εικόνας που δημιουργεί αντίθεση είναι οι κατακόκκινες γόβες στα πόδια της προεδρικής κόρης. Και τα δύο αυτά αξεσουάρ, έχουν γίνει ήδη ανάρπαστα.
«Τα μεγαλύτερα παιδιά χάνονταν σε σκέψεις όταν συζητούσαν με τους πρεσβύτερους», γράφει ο Ισμαήλ Μπεά. «Δεν ήταν μόνο εξαντλημένα και υποσιτισμένα, αλλά ήταν φανερό πως είχαν δει κάτι που τους αρρώσταινε τον νου, κάτι που δεν θα μπορούσαμε να το αποδεχτούμε αν μας έλεγαν τα πάντα».
«Επιστροφή στη ζωή», του Ismael Beah (εκδόσεις Κέδρος, μετάφραση Δημήτρης Μιχαήλ)
«Ο ήχος από τα κόκκαλα που σπάνε» της Suzanne Lebeau. Από μαθητές του 1ου ΓΕΛ Ασπροπύργου, σκηνοθεσία 3d Person Theatre Group – Συμμετοχή στο Φεστιβάλ Εφηβικού Θεάτρου 2017, στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών
16°
