Ως ιστορικός του παρόντος –ή έστω του πρόσφατου παρελθόντος– διεξάγω αυτή την εποχή μία μελέτη για την ελληνική βιομηχανία των δεκαετιών 1950 και 1960. Αποφάσισα να ξεφύγω από τον βαρετό τρόπο (μελέτες, δημοσιευμένα άρθρα, στατιστικές) και να μιλήσω με τους πρωταγωνιστές της περιόδου εκείνης. Με ανθρώπους που πριν 50-60 χρόνια έπαιξαν κεντρικό ρόλο σε 4 σημαντικές βιομηχανίες της χώρας. Βέβαια εδώ ανέκυψαν δύο προβλήματα. Πρώτον να τους εντοπίσω. Δεύτερον να θέλουν και να μπορούν να διηγηθούν τις εμπειρίες τους. Για να ήταν σε καίριες θέσεις τότε, άρα σε μία ηλικία τουλάχιστον 30-40 ετών, σημαίνει ότι σήμερα θα είναι κοντά στα 90 τους, ή και περισσότερο.
Χάρη στη βοήθεια δύο τότε βιομηχάνων, ή ακριβέστερα των διαδόχων τους, εντόπισα ένα γενικό διευθυντή (τότε 35, μυαλό από τότε, σήμερα 90 ετών), δύο οικονομικούς διευθυντές (τότε λογιστές προς διευθυντές, σήμερα 88 ετών), δύο τεχνικούς διευθυντές (ο ένας 93 ετών σήμερα), 3 εμπορικούς διευθυντές, 80-85 ετών σήμερα, και έναν απίστευτο εργοδηγό, πραγματικό κελεπούρι 93 ετών. Τα κοινά τους χαρακτηριστικά: Κέφι για συζήτηση και εκπληκτική μνήμη για τα γεγονότα της εποχής σε επίπεδο χώρας, αλλά και της εταιρίας τους. Η μνήμη τους και το ενδιαφέρον για το γίγνεσθαι όμως δεν σταματάει στα χρόνια της επαγγελματικής τους ακμής. Συνεχίζεται. Είναι προσαρμοσμένοι στο σήμερα. Με τους περισσότερους ανταλλάσσουμε mail, για διευκρινίσεις, καθώς και για αποστολή κειμένων και φωτογραφιών. Έχουν συγκροτημένη άποψη για τη σημερινή θέση της χώρας, διαβάζουν εφημερίδες, βιβλία, κλαδικές μελέτες.
Το πιο εντυπωσιακό, όμως, είναι ότι έχουν κέφι για ζωή. Δεν τους άκουσα μία φορά να πούνε, «α, τότε ήταν ωραία χρόνια, τότε τα πράγματα γινόντουσαν σωστά, σήμερα όχι». Δεν αναπολούν τα νιάτα τους, δεν γκρινιάζουν για την σύνταξή τους. Δεν θυμούνται μόνον τι έγινε το 1960, αλλά τι συνέβη και το 2008. Με λεπτομέρειες. Η σύνδεση των τότε γεγονότων και των πολιτικών/οικονομικών πρωταγωνιστών με το σήμερα είναι εκπληκτική. Ανακαλύπτω μία Ελλάδα με περισσότερες διαστάσεις, όχι μόνον αυτή που γνώρισα από τα λογοτεχνικά και ιστορικά βιβλία, τα οποία αλλού επιβεβαιώνονται, αλλού διαψεύδονται από τις διηγήσεις.
Κάθε φορά, όταν φεύγω από μία συνέντευξη κάνω δύο ευχές. Να παραμείνουν γεροί και με νεανική όρεξη για ζωή για πολλά ακόμη χρόνια. Ε, και αν ζήσουν οι άνθρωποι που αγαπώ ως τα 90 τους, να είναι και αυτοί σε τέτοια υγεία και με τέτοια διάθεση για ζωή. Να είστε καλά, εσείς οι ταξιδευτές του 1950.
14°
