Μετά το brexit και την αποτυχία των δημοσκοπήσεων, οι αμερικανικές εκλογές ήρθαν να μας δείξουν ότι είναι πλέον εξαιρετικά δύσκολο να προβλέψουμε το αποτέλεσμα των εκλογών, δεδομένου ότι υπάρχει μία αντισυστημική – αψυχολόγητη ψήφος που δεν καταγράφεται στα γκάλοπ.
Παρά τις προβλέψεις, τις εκτιμήσεις και τις δημοσκοπήσεις, η Χίλαρι Κλίντον έχασε τις εκλογές που μέχρι πριν από μερικές εβδομάδες θεωρούνταν περίπατος για την υποψήφια των Δημοκρατικών.
Υπάρχει η απλοϊκή εξήγηση που λέει ότι η Χίλαρι Κλίντον δεν είναι συμπαθής, σε αντίθεση με τον επικοινωνιακό, Μπαράκ Ομπάμα. Αυτή η εξήγηση βέβαια βασίζεται επίσης σε δημοσκοπήσεις για τη δημοφιλία των ηγετών – και από τα αποτελέσματα είδαμε ότι οι δημοσκοπήσεις δεν είναι πλέον και το πιο αξιόπιστο εργαλείο.
Έτσι, μπορούμε να δούμε μία άλλη εξήγηση ώστε να καταλάβουμε για ποιο λόγο οι Αμερικανοί επέλεξαν έναν ημίτρελο, εγωπαθή φασίστα να ηγηθεί της μεγαλύτερης οικονομικής και στρατιωτικής δύναμης του πλανήτη.
Και η εξήγηση είναι απλή: ο μέσος λευκός Αμερικανός ψηφοφόρος. Αυτός που κατοικεί στις μεσοδυτικές Πολιτείες, στην ενδοχώρα, αλλά και στα παράλια, αυτός που πληρώνει φόρους, έχει οικονομική άνεση, ο μορφωμένος, αλλά και ο αμόρφωτος, λευκός Αμερικανός που νοιώθει ότι του παίρνουν τη χώρα μέσα από τα χέρια του...
Ακούγεται ρατσιστικό, όμως δεν είναι ακριβώς έτσι.
Αν κάνουμε μία ιστορική διαδρομή στα 250 χρόνια αμερικανικής ιστορίας, θα δούμε ότι έως τη δεκαετία του ’50 – όταν και αυξήθηκε δραματικά η μετανάστευση προς τις ΗΠΑ – οι περισσότεροι αμερικανοί Πρόεδροι προέρχονταν από το κόμμα των Ρεπουμπλικανών. Δεν ήταν τόσο συντηρητικοί όσο σήμερα και κάποιοι εξ αυτών προχώρησαν σε τεράστιες μεταρρυθμίσεις στη χώρα. Ο Λίνκολν που κατήργησε τη δουλεία ήταν Ρεπουμπλικανός και τόσοι άλλοι...
Η εξήγηση πρέπει να αναζητηθεί στην πολιτική του Μπαράκ Ομπάμα. Ο αμερικανός Πρόεδρος ακολούθησε πολιτικές που εξόργισαν το μέσο λευκό αμερικανό ψηφοφόρο.
Πρώτα απ’όλα έφτιαξε ένα σύστημα υγείας, το Obamacare, το οποίο εξόργισε τους πάντες, εκτός από αυτούς που το χρησιμοποιούν, που δεν είναι και τόσο πολλοί... Μπορεί στην Ευρώπη, το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης να θεωρείται κεκτημένο για όλους τους πολίτες εδώ και δεκαετίες, όμως η νοοτροπία αυτή δεν υπάρχει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αντιθέτως, ο μέσος λευκός Αμερικανός πιστεύει ότι πληρώνει ένα πανάκριβο σύστημα – όντως εξαιρετικά ακριβό – για να το «εκμεταλλεύονται» κοινωνικές ομάδες που ζουν από τα κοινωνικά επιδόματα. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι και η ίδια η Χίλαρι Κλίντον έχει παραδεχτεί ότι το Obamacare χρειάζεται σοβαρή μεταρρύθμιση.
Επόμενο θέμα: οι φυλετικές διακρίσεις, που έχουν οξυνθεί παρά το γεγονός ότι στο Οβάλ Γραφείο κάθεται επί οκτώ χρόνια ένας μαύρος Πρόεδρος. Κάτι δεν πάει καλά και σε αυτόν τον τομέα...
Επόμενο θέμα και ίσως το πιο καίριο. Η οικονομική ανασφάλεια και η απώλεια του αμερικανικού ονείρου. Τα νούμερα μας λένε ότι επί Προεδρίας Ομπάμα, η ανεργία έχει υποχωρήσει σε ιστορικά χαμηλά. Όμως μία ματιά στα ποιοτικά χαρακτηριστικά, μας δείχνει ότι η Αμερική απομακρύνθηκε τα τελευταία χρόνια από το αμερικανικό όνειρο. Ο νεαρός και η νεαρή απόφοιτη ενός σημαντικού Πανεπιστημίου, το οποίο τελείωσε πληρώνοντας τα δίδακτρα με τη βοήθεια ενός φοιτητικού δανείου, βγαίνει στην αγορά εργασίας και κερδίζει πολύ λιγότερα χρήματα σε σχέση με παλιά. Αδυνατεί λοιπόν να νοιώσει επιτυχημένος/η και σε πάρα πολλές περιπτώσεις ακόμη και να πληρώσει το φοιτητικό δάνειο. Αυτό, πέρα από τη νέα φούσκα που έχει δημιουργήσει στον τραπεζικό κλάδο, έχει ως αποτέλεσμα οι νέοι να έχουν χάσει το αμερικανικό όνειρο – βασικό θεμέλιο της κοινωνίας και της εμπιστοσύνης στο σύστημα.
Όλα αυτά εξηγούν το λαϊκισμό και τη στροφή σε ανθρώπους που έχουν κάνει σαφώς ρατσιστικές τοποθετήσεις; Όχι! Όμως συμβαίνει. Το βλέπουμε και στην Ευρώπη. Συν του ότι η Χίλαρι Κλίντον δεν είναι καθόλου συμπαθής, ακόμη και στους κόλπους των Δημοκρατικών.
Είναι δυνατόν όμως κάποιος να πιστεύει ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα πολεμήσει το κατεστημένο; Ο άνθρωπος που χρησιμοποίησε το σύστημα όπως κανείς άλλος; Ο κατά συρροή φορο-αποφυγάς (επιτρέψτε μου τη λογοπλασία); Ο εγωπαθής κύριος που χρεοκόπησε έξι επιχειρήσεις του αποκομίζοντας τεράστια κέρδη; Ο ρατσιστής, μισογύνης, ανιστόρητος τύπος; Όχι, βέβαια! Όμως, δεν ψηφίζουμε εμείς! Ο μέσος λευκός αμερικανός πίστεψε ότι αυτός ο κύριος θα διορθώσει την αδικία εις βάρος του... Ας ελπίσουμε τα αποτελέσματα να μην είναι ολέθρια, είτε για τις ΗΠΑ, είτε για τον υπόλοιπο πλανήτη.
