Η Ελλάδα «φθίνει, μαραίνεται, διαλύεται μέρα με τη μέρα. Όλα κλονίζονται τριγύρω μας, και, περισσότερο από το καθετί, το Κράτος. Όπου πατήσεις, βουλάς. Τίποτα στερεό, γερό, τίμιο» έγραφε ο Γιώργος Θεοτοκάς το πολιτικά ταραχώδες και οικονομικά καταστροφικό έτος 1933. Ο Θεοτοκάς περιέγραψε με εξαιρετικό τρόπο τη θεσμική κατάρρευση της μεσοπολεμικής (και για τέταρτη φορά πτωχευμένης) Ελλάδας, όταν οι «κούφιοι» θεσμοί της χώρας αδυνατούσαν να συνδράμουν στην ανάκαμψή της.
Δυστυχώς, οι ιστορικές αντιστοιχίες εκείνης της περιόδου με τη σημερινή είναι προφανείς. Όπως και τότε, μία πολυετής πορεία θεσμικής παρακμής προηγήθηκε της τωρινής σφοδρής οικονομικής κρίσης. Στην οικονομία, οι θεσμοί διαβρώθηκαν από τα ειδικά (επιχειρηματικά και συντεχνιακά) συμφέροντα και, αναπόφευκτα, οι αγορές στρεβλώθηκαν και οι ανισότητες αυξήθηκαν. Στην κοινωνία, η αφυδάτωση των θεσμών πλήγωσε βαθιά την εμπιστοσύνη των πολιτών ανάμεσα σε αυτούς και τους κυβερνώντες αλλά και μεταξύ τους. Στο πολιτικό σύστημα, οι θεσμικές δυσλειτουργίες στην οργάνωση της πολιτικής συμμετοχής και τη λειτουργία των πολιτικών κομμάτων οδήγησαν στην κυριαρχία μετριοτήτων στα κέντρα λήψης απόφασης. Και βέβαια, οι ιδέες και αξίες (άτυποι θεσμοί) που κυριάρχησαν στη μεταπολιτευτική περίοδο νομιμοποίησαν ένα χυδαίο λαϊκισμό και εγκλώβισαν τη χώρα σε μια αδιέξοδη πορεία.
Σήμερα, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ επιταχύνει το θεσμικό κατήφορο της χώρας. Οι παρεμβάσεις της σε κομβικούς θεσμούς (πλαίσιο λειτουργίας των ΜΜΕ, δικαιοσύνη κ.ά.) υποσκάπτουν την ομαλή λειτουργία του πολιτικού συστήματος. Οι δράσεις της σε μια σειρά δημόσιων πολιτικών (προεξάρχουσας της εκπαίδευσης) ακυρώνουν τη στόχευση των επιχειρούμενων μεταρρυθμίσεων και υπονομεύουν τις μακροπρόθεσμες δυνατότητες ανάπτυξης της οικονομίας.
Τελικά, η ανάταξη της χώρας προϋποθέτει τη θεσμική της ανασυγκρότηση. Προϋποθέτει πρώτιστα την αποκατάσταση της έννοιας του ξεχασμένου δημόσιου συμφέροντος στα πολιτικά πράγματα και την επικράτηση μιας ηθικής της ευθύνης που θα «αιματώνουν» τους θεσμούς και θα διασφαλίζουν την αποτελεσματική λειτουργία τους. Σε κάθε άλλη περίπτωση, οι πολύχρονες θυσίες των ελλήνων πολιτών θα αποβούν μάταιες και ο μακρύς πολιτικός και οικονομικός χειμώνας θα συνεχιστεί.
14°
