Πρόσφυγες θεωρούνται σήμερα οι Σύροι, αλλά επίσης οι Ιρακινοί και οι Αφγανοί που δεν αντιμετωπίζονταν εκ προοιμίου ως πρόσφυγες τον καιρό του πολέμου στις χώρες τους. Ενας gay που θέλει να φύγει από το Ιράν γιατί δεν μπορεί να ζήσει εκεί ελεύθερα θεωρείται μετανάστης και είναι ανεπιθύμητος σε ολόκληρη την ΕΕ, ενώ ούτε συζήτηση δεν θα γινόταν για κάποιο θύμα του τουρκικού αυταρχισμού (για έναν αντικαθεστωτικό αριστερό δημοσιογράφο ή διανοούμενο για παράδειγμα).
Είναι αρκετά μπερδεμένο. Και προφανώς ο διαχωρισμός προσφύγων-μεταναστών έγινε και για λόγους επικοινωνίας, γιατί είναι αναγκαία η συναισθηματική κινητοποίηση των ευρωπαϊκών κοινωνιών προκειμένου να συμφιλιωθούν με την υποδοχή στις χώρες τους εκείνων που εγκαταλείπουν την κόλαση της πατρίδας τους για μια καλύτερη ζωή εδώ. Όμως εδώ υπάρχει πια ανεργία και μεγάλη συλλογική ανασφάλεια, οπότε γίνεται δύσκολη η εξοικείωση με τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται. Είναι, όμως, μια πραγματικότητα αναπόφευκτη. Τα ποτάμια των προσφύγων δεν γυρίζουν πίσω. Οσες χώρες και αν κλείσουν τα σύνορά τους, όσοι φράχτες και αν σηκωθούν, ακόμη και αν η Τουρκία παίξει το ρόλο που της ζητά η ΕΕ, να αναχαιτίζει τις ροές, οι desperados θα έρχονται και θα έρχονται και θα έρχονται, με οποιονδήποτε τρόπο, με οποιοδήποτε μέσο και αναλαμβάνοντας οποιονδήποτε κίνδυνο.
Η κατάσταση θα συνεχιστεί ακόμη και αν σταματήσει ο πόλεμος στη Συρία. Γιατί έρχονται στην ήπειρό μας Πακιστανοί, Σομαλοί, βορειοαφρικανοί, έρχονται οι άνθρωποι που ζουν χειρότερα από εμάς και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει στο ορατό μέλλον.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο για το προσφυγικό είναι ρηχό και ελλειμματικό – κάπως όπως οι ευρωπαϊκές ηγεσίες. Μόνο 9 από τις 28 χώρες της ΕΕ έχουν αποδεχτεί τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τη μετεγκαστάσταση προσφύγων και δεν υπάρχει μηχανισμός επιβολής της εφαρμογής τους. Η Ουγγαρία του Ορμπάν και η Πολωνία με την εθνικιστική, θρησκόληπτη κυβέρνηση δεν αντιμετωπίζονται με την αυστηρότητα που αντιμετωπίζεται η χώρα μας η οποία από χώρα-θύμα κατέληξε να λιθοβολείται ως χώρα-θύτης επειδή, λέει, δεν συνεργάζεται για την καλύτερη προστασία των συνόρων της. Η Τουρκία που πλουτίζει από το δουλεμπόριο και με την εύκολη χορήγηση τουριστικής βίζας σε μουσουλμάνους ολόκληρης της περιοχής ενθαρρύνει τις μεταναστευτικές ροές δελεάζεται με κάθε είδους ανταλλάγματα, τρία ζεστά δις και ξεπάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων, διευκόλυνση των θεωρήσεων σε Τούρκους πολίτες και βλέπουμε.
Η κυρίαρχη ανάλυση αναφέρεται στην πιθανότητα ενίσχυσης της ακροδεξιάς και των δογμάτων περιχαράκωσης σε ολόκληρη την ΕΕ. Γίνονται εκτενείς συζητήσεις για τις πολιτικές ενσωμάτωσης και πώς πρέπει να αναμορφωθούν μετά τα χτυπήματα της ισλαμικής τρομοκρατίας στο Παρίσι, για τις νέες προκλήσεις της πολυπολιτισμικότητας και το διάλογο των θρησκειών, αλλά αυτό που αποτελεί ακόμη ταμπού είναι η απλή παραδοχή ότι η προσφυγική κρίση αλλάζει την ΕΕ οριστικά, γιατί πια δεν διακυβεύεται η οικονομική δύναμη και η παραγωγικότητα στον νέο παγκόσμιο ανταγωνισμό αλλά η ίδια η υπόστασή της, η οντολογική της ταυτότητα.
«It’s changing times» σχολίασε η συνομιλήτριά μου στο Μόναχο την προηγούμενη εβδομάδα αφού μου είπε ότι στην πόλη της το 38% είναι μετανάστες και σε κάποια δημοτικά σχολείο το ποσοστό φτάνει και στο 50%, ενώ σε μικρότερες πόλεις ο πληθυσμός είναι πια μισός-μισός με αποτέλεσμα η γερμανική διανόηση να αρχίσει να αναζητά το νέο ορισμό της γερμανικής ταυτότητας -πριν ανακαλυφθεί επίσημα η προσφυγική κρίση όπως τη ζούμε σήμερα και θα τη ζούμε αύριο.
11°
