Μια λίστα και μια σύλληψη

Κάποια μακρινή εποχή, η γνωστή κ. Λαγκάρντ, όταν ήταν ακόμα υπουργός στη Γαλλία και όχι επικεφαλής του ΔΝΤ, έδωσε στον τότε κ. υπουργό Οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου μια λίστα με ονόματα Ελλήνων καταθετών σε μια ορισμένη ελβετική τράπεζα. Στη λίστα αυτή πιθανολογούνταν ότι, μαζί με απλούς πολίτες, υπήρχαν και φοροφυγάδες. Ανάλογες λίστες δόθηκαν και σε αρμόδιους υπουργούς άλλων κρατών, με δικούς τους πολίτες.

Εκείνα τα άλλα κράτη έκαναν έρευνες, βρήκαν ποιοι είναι φοροφυγάδες και ποιοι όχι κι έπραξαν τα δέοντα, ενισχύοντας τους προϋπολογισμούς τους. Το θέμα τότε συζητήθηκε ευρύτερα. Σε μας, ο κ. Παπακωνσταντίνου παρέδωσε το υπουργείο στον κ. Βενιζέλο, αλλά η λίστα δεν ακούστηκε από τότε (παρόλο που η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ διατυμπάνιζε ότι ζητούσε άρση τραπεζικού απορρήτου και εισροή δεδομένων από την Ελβετία).

Πρόσφατα, που το θέμα «έσκασε» γενικότερα, ο κ. Παπακωνσταντίνου είπε ότι το σιντί μετατράπηκε σε στικάκι και το έδωσε για φύλαξη στο γραφείο του, αλλά το γραφείο του το έχασε. Ο δε κ. Βενιζέλος δήλωσε ότι ο ίδιος είχε το στικάκι, ήξερε «εκ πληροφοριών» το περιεχόμενό του, ήξερε ότι πιθανολογούνται αδικήματα μερικών αναφερόμενων προσώπων, αλλά παρόλα αυτά δεν το διάβασε. Περίμενε από τις αρμόδιες υπηρεσίες να κινηθούν, ματαίως. Τέλος ζήτησε προσωπικά εύσημα, γιατί ο ίδιος προώθησε το ζήτημα (είχα την υπομονή ν΄ ακούσω ολόκληρη τη συνέντευξή του στο Μέγκα).

Τώρα που το θέμα έφτασε να συζητιέται στη Βουλή και κινείται πλέον μεταξύ εισαγγελίας, ΣΔΟΕ, πρώην επικεφαλής ΣΔΟΕ (κ. Διώτης), δημοσιογραφικών και πολιτικών γραφείων, τώρα λοιπόν (χτες Σάββατο) ο δημοσιογράφος - εκδότης κ. Βαξεβάνης δημοσίεψε τη λίστα Λαγκάρντ σε έκτακτο τεύχος του περιοδικού «Hot Doc», προτάσσοντας δημοσιογραφικά άρθρα και νομικές γνωμοδοτήσεις. Ακολούθησε εντολή σύλληψής του με την αυτόφωρη διαδικασία, λόγω πιθανής παραβίασης του νόμου περί προσωπικών δεδομένων. Αφού έδωσε μια συνέντευξη «από φιλικό σπίτι», ο δημοσιογράφος συνελήφθη σήμερα Κυριακή (έχω την εντύπωση ότι αφέθηκε να συλληφθεί) και αποφυλακίστηκε σύντομα.

Αυτά περίπου είναι τα γεγονότα. Ακολουθούν μερικά απλά ερωτήματα, σαν «τροφή για σκέψη» που λένε και οι αγγλομαθείς, και μια συνόψιση.

1. Αν οι κ. Παπακωνσταντίνου και Βενιζέλος έκρυβαν συνειδητά το θέμα, αυτό σημαίνει ότι στο υλικό υπήρχαν ονόματα που δεν θα ήθελαν να βγουν στην επιφάνεια. Αν ο ένας όντως το έχασε κι ο άλλος περίμενε να γίνουν από μόνα τους διάφορα, προκειμένουν να ξεκινήσουν οι εκ του νόμου προβλεπόμενες διαδικασίες, είναι από αφελείς μέχρι ανίκανοι. Αν το έκρυψαν από συνήθεια, επειδή έτσι είθισται στο επάγγελμά τους, ακόμα χειρότερα. Και στις τρεις περιπτώσεις, δεν πρέπει κάποιος, κάπως, να τους αποδώσει ευθύνες;

2. Ο τοτινός πρωθυπουργός κ. Παπανδρέου ήταν ενήμερος για το θέμα; Αν όχι, γιατί; Αν ναι, τι έκανε;

3. Στα χρόνια που πέρασαν, ποιος μπορεί να πιστέψει ότι οι δύο υπουργοί δεν έριξαν μια ματιά στο υλικό, που πολύ καλά καταλάβαιναν την πολιτική του αξία; Ποιος μπορεί να δεχτεί το «ήταν συνταγματικό να την κατέχω, αλλά ήταν αντισυνταγματικό να τη διαβάσω»; Δεν μπορώ να φανταστώ όχι Έλληνα πολιτικό, όχι Έλληνα δημοσιογράφο, αλλά οποιονδήποτε απλό άνθρωπο, που έχει στα χέρια του το υλικό και να μη το διεξέλθει, για να δει τι γίνεται. Εσείς μπορείτε;

4. Στα χρόνια που πέρασαν, επίσης, ποιοι και πόσοι να είχαν πρόσβαση στο υλικό; Μήπως αυτοί οι κάποιοι αλλάξανε / σβήσανε / προσθέσανε ονόματα; Από πόσα μάτια πέρασε, ποιοι ευθύνονται για τις βόλτες και τα ταξίδια του υλικού, ποιοι ευθύνονται που δεν κατέληξε στα αρμόδια όργανα τότε που έπρεπε;

5. Εδώ κι ένα χρόνο, δεν έχουμε πια κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ, παρά τρεις άλλες διαδοχικές κυβερνήσεις. Τρεις πρωθυπουργοί και τρεις υπουργοί οικονομικών δε θυμήθηκα τα δηνοσιεύματα για τη λίστα; Δεν ενδιαφέρθηκαν να μάθουν τι έγινε; Δε λέω ότι το χρονικό διάστημα είναι το ίδιο όπως με τους υπουργούς του ΠΑΣΟΚ, αλλά γιατί όλοι αυτοί δεν ασολήθηκαν; Και ειδικά ο κ. Σαμαράς, εκλεγμένος πρωθυπουργός από την αρχή του καλοκαιριού; (Τώρα βγαίνει ο Οκτώβρης)

6. Ο κ. Βαξεβάνης στο περιοδικό του καταγγέλλει, μεταξύ άλλων, ότι με το να μη δημοσιοποιείται η λίστα Λαγκάρντ, πολλοί και διάφοροι εκβιάζονται. Ισχύει; Ποια αρμόδια αρχή θα το ψάξει αυτό; Ποιοι νιώθουν εκβιαζόμενοι και γιατί; Και τι δίνουν σε αντάλλαγμα;

Ας συνοψίσουμε λοιπόν.

1. Ο κ. Βαξεβάνης βρίσκει μια λίστα που του στέλνουν. Δημοσιογράφος είναι, τίποτα το παράξενο. Τη διασταυρώνει όσο μπορεί (τηλεφωνεί στην τράπεζα, μιλάει με μερικά από τα αναφερόμενα πρόσωπα, εσπράττει γενικά επιβεβαιώσεις- και μια κραυγαλέα διπλή διάψευση από τον κ. Βουλγαράκη και την κ. Πελέκη) και τη δημοσιεύει. Πολύ καλά έκανε. Κανένας δημοσιογράφος δε βγήκε χαμένος σε δημοκρατική χώρα, εφόσον δημοσίεψε μη ψευδή στοιχεία. Ήταν υποχρέωσή του να τη δημοσιέψει. Όχι μόνο γιατί «η δημοσίευσις είναι η ψυχή της δημοσιογραφίας/δημοκρατίας » (αμφότερες οι εκδοχές της γνωστής ρήσης «κάθονται» στην περίπτωσή μας σωστά), αλλά και γιατί, εδώ που έχουν φτάσει τα πράγματα, είναι η κίνηση που θα δώσει (θα δώσει;) περαιτέρω ώθηση στο θέμα. Από την άποψη αυτή, ποσώς μ΄ενδιαφέρει το αν υποκρύπτονται σκοπιμότητες (σε λίγες μέρες έχουμε το Μνημόνο ΙΙΙ) ή οτιδήποτε άλλο. Είσαι δημοσιογράφος, έχεις δημοσιεύσιμο υλικό, το δημοσιεύεις. Τέλος.

2. Τα περί προσωπικών δεδομένων δεν περνάνε. Πού ήταν τα προσωπικά δεδομένα σε τόσες άλλες περιπτώσεις, π.χ. με την αλλοδαπή κοπέλα τη φερόμενη ως πόρνη - φορέα του AIDS, που μέχρι και τη φάτσα της είδε όλη η Ελλάδα; Πολύ αμφιβάλλω, λοιπόν, με τα λίγα νομικά που ξέρω, αν η υπόθεση της σύλληψης Βαξεβάνη θα φτάσει ποτέ στο ακροατήριο.

3. Κάθε φορά που ένας υπουργός του ΠΑΣΟΚ μιλάει για το θέμα «λίστα Λαγκάρντ», το κόμμα αυτό χάνει και μια ακόμα εκατοστιαία μονάδα από τις λίγες που του έχουν απομείνει. Αυτό ειδικά το θέμα, επειδή ενέχει μεγάλη κοροϊδία απέναντι στον κόσμο, δε νομίζω να ξεχαστεί όπως άλλα.

4. Ακόμα κι αν όλοι οι αναφερόμενοι στη λίστα αποδειχτούν λευκές περιστερές (επιχειρηματίες που έχουν δηλώσει τα χρήματα, φοιτητές εξωτερικού κλπ) και πάλι η δημοσίευση καλώς έγινε. Θα γίνουν ανακρίσεις, θα δούμε τι θα βγει. Καθαρός ουρανός, αστραπές δε φοβάται. Κι ελπίζουμε ότι θα ΄ρθουν κι άλλες λίστες κάπως πιο … επίσημα (για να το πω κομψά), κι από άλλες τράπεζες, και που θα αφορούν ειδικότερες χρονικές περιόδους (από το 2008 ή 2009, συγκεκριμένα). Κι ότι οι επόμενες λίστες δε θα χαθούν, αλλά θα διερευνηθούν. Βέβαια, για να προχωρήσουν και να διαλευκανθούν όλα αυτά που ευαγγελίζομαι, θα πρέπει πρώτα να διακοπούν οι (αντισυνταγματικές, κατά την κρατούσα εκδοχή) απεργίες του δικαστικού σώματος. Θα διακοπούν; Εδώ θα είμαστε και θα δούμε.

5. Η υποστήριξη προς την ενέργεια του κ. Βαξεβάνη έχει αξία αν είναι συγκεκριμένη. Η σχετική ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ, με αφορμή την εντολή για σύλληψη του δημοσιογράφου, είναι τόσο βερμπαλιστικά αντιφιλελεύθερη και αντιμνημονιακή, ώστε καταντάει άκυρη και ανούσια. Θα ίσχυαν τα γραφόμενά του μόνο αν ήταν αντιμνημονιακή η ίδια η κ. Λαγκάρντ, η αρχική πηγή του υλικού.

6. Καλώς ή κακώς, δίκαια ή άδικα, το θέμα της λίστας Λαγκάρντ -έστω και να δεν είναι το χειρότερο- έχει καταγραφεί ως η χειρότερη περίπτωση συγκάλυψης και αλληλοϋποστήριξης των τελευταίων ετών εντός του παλιού πολιτικού μας (σας) συστήματος. Τα «την έχασα - τη βρήκα - την έδωσα - δεν τη διάβασα- δεν έδωσα εντολή - ήταν αντισυνταγματικό- δεν ξέρω τι έγινε - δε φταίω εγώ - ήταν συνταγματικό -δεν έχω ευθύνη - ψάξτε αλλού - εγώ το ανέδειξα- τη μετέτρεψα» κλπ κλπ- όλα αυτά ακούγονται προφάσεις εν αμαρτίαις. Το ότι η ιστορία έσκασε λίγες μέρες πριν τη συζήτηση των μέτρων του Μνημονίου ΙΙΙ, την καθιστά ακόμα χειρότερη: «εμάς μας φορολογείς από το πρώτο ευρώ, ενώ εσείς βγάζετε έξω παράνομα τα εκατομμύριά σας και μας το κρύβετε κιόλας». Έτσι σκέφτεται ο απλός, ο εκτός συστήματος άνθρωπος. Ποιος μπορεί να πει ότι έχει άδικο;

7. Οι εκπρόσωποι του παλιού πολιτικού συστήματος δεν έχουν καταλάβει γρυ από το τι σόι διεργασίες γίνονται στον κόσμο. Δεν έχουν καταλάβει, ιδίως, ότι με το να αρνούνται πεισματικά κάθε διαρθρωτικό / εκσυγχρονιστικό / προοδευτικό μέτρο ανοιχτοσύνης που προβλέπουν τα Μνημόνια και να τα μεταφράζουν όλα σε φόρους και μόνο φόρους, σκάβουν ταυτόχρονα και το δικό τους λάκκο. Νομίζουν, ίσως, ότι θυσιάζοντας τον Άκη Τσοχατζόπουλο καθαρίσανε. Κούνια που τους κούναγε. Όπως και η κρίση, έτσι και η διάλυση του πολιτικού (και πελατειακού και μονοπωλιακού και κλειστού και εγγυημένου για τους ημετέρους κλπ κλπ) συστήματος είναι ακόμα στην αρχή. Αλλά έχουμε να φτύσουμε πολύ αίμα μέχρι να ολοκληρωθεί, κι ούτε κι ξέρουμε με τι και πώς θ΄ αντικατασταθεί.

Αν όντως τα πράγματα εξελιχτούν προς το χειρότερο, μπορεί να μην έχουμε μυαλό για λίστες και για συλλήψεις δημοσιογράφων (όπως προσωρινά αποπροσανατολίζεται ο Φερνάζης στο καβαφικό ποίημα «Ο Δαρείος»). Όσο όμως λειτουργούν οι θεσμοί όπως τους ξέρουμε, έχουμε και παραέχουμε το μυαλό. Γι΄αυτό λοιπόν, όπως άλλωστε κι ο Φερνάζης, ξαναγυρίζουμε κι εμείς στο θέμα μας και δεν τ΄αφήνουμε να περάσει έτσι.