Με αφορμή τον κίνδυνο έκλυσης ραδιενέργειας από τον πυρηνικό αντιδραστήρα της Φουκουσίμα στην Ιαπωνία, γράφτηκαν και ειπώθηκαν πάρα πολλά από πολλές πλευρές. Απ΄ όσα πέσανε στην αντίληψή μου, το πλέον αξιόλογο ήταν το εξαίρετο άρθρο του Γιώργου Σιακαντάρη στα «Νέα» του Σαββάτου, υπό τον εύγλωττο τίτλο «Η καταστροφή ως αιτία προόδου».
Εγώ ήθελα να μιλήσω, ειδικότερα, για την ευκολία με την οποία ειδικοί και «ειδικοί» στράφηκαν με τόση ευκολία εναντίον της πυρηνικής ενέργειας.
Ορθώς υπενθυμίστηκαν οι φρικτές συνέπειες από τη ρίψη της αμερικάνικης ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι το 1945, τις μοναδικές φορές που η πυρηνική ενέργεια χρησιμοποιήθηκε ως όπλο. Ορθώς υπενθυμίστηκαν, επίσης, οι συνέπειες από το πυρηνικό ατύχημα στο ουκρανικό Τσερνομπίλ το 1986 (αν και δεν υπενθυμίστηκαν, όπως θα έπρεπε, οι τοτινές αστειότητες του «Ριζοσπάστη», ότι δεν τρέχει τίποτα κι ότι το πυρηνικό νέφος ήταν, απλά, «αντισοβιετικό» εφεύρημα!) και το σχεδόν ατύχημα στο Θρι Μάιλ Άιλαντ των ΗΠΑ το 1979.
Από κει και πέρα όμως, η μπάλα πήρε όλη την πυρηνική ενέργεια συνολικά και την κάθε χρήση της χωριστά.
Λοιπόν, είναι προφανέστατο ότι τα πυρηνικά όπλα μπορούν να καταστρέψουν πολλές φορές την ανθρωπότητα- και μακάρι να καταργούνταν. Τώρα, όσον αφορά τις ειρηνικές χρήσεις της πυρηνικής ενέργειας, ακόμα κι ένας αδαής -όπως εγώ- αντιλαμβάνεται το μέγεθος του προβλήματος που δημιουργείται, όταν ένας σεισμός, όπως στη Φουκουσίμα, ή ένα ανθρώπινο λάθος, όπως στο Τσέρνομπιλ, θέσει σε κίνδυνο τον αντιδραστήρα του πυρηνικού εργοστασίου. Τέλος, ακόμα κι ένας αδαής -όπως εγώ- αντιλαμβάνεται ότι, και χωρίς ατυχήματα ή σεισμούς, το πρόβλημα των πυρηνικών αποβλήτων δεν έχει λυθεί, μέχρι τώρα, με ικανοποιητικό τρόπο. Δηλαδή, κι αν ακόμα τα πυρηνικά όπλα δε χρησιμοποιηθούν ποτέ, κι αν ακόμα ατυχήματα δεν ξανασυμβούν, και πάλι τα απόβλητα είναι επικίνδυνα.
Αλλά μέχρι εδώ. Γιατί η πυρηνική ενέργεια έχει σημαντικές πλευρές κοινωνικά χρήσιμες, άρα θα πρέπει να σκεφτούμε πολύ σοβαρά, προτού την καταδικάσουμε στο σύνολό της. Υπενθυμίζω πρόχειρα:
1. Παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος χωρίς εξάρτηση από τις αποδεδειγμένα ρυπογόνες οργανικές ύλες (πετρέλαιο, τύρφη κλπ) και φτηνότερου απ΄ ό,τι μέσω αυτών
2. Πυρηνική Ιατρική (γνωστότερη εξέταση: το σπινθηρογράφημα)
3. Κίνηση πλοίων (και όχι μόνο πολεμικών π.χ. παγοθραυστικά).
Αυτά σήμερα. Γιατί αύριο, ποιος ξέρει τι είδους θετικές πυρηνικές εφαρμογές μπορεί να προκύψουν. Ας πούμε, όπως έγραφε ο Ισαάκ Ασίμοφ, αν η ανθρωπότητα θελήσει στα σοβαρά να ταξιδέψει στο αχανές διάστημα, αυτό μόνο με πυρηνοκίνητα διαστημόπλοια θα μπορέσει να γίνει.
Μου φαίνεται λοιπόν λάθος να θέλουμε να κλείσει μια επιστημονική πόρτα που μπορεί να δώσει τόσο πολλά. Τώρα είναι νωπή η εντύπωση από τα πάμπολλα υ π α ρ κ τ ά θύματα του τσουνάμι, ώστε η κρίση μας να συσκοτίζεται και για τα π ι θ α ν ά θύματα από τον αντιδραστήρα της Φουκουσίμα. Αλλά ακόμα κι αν το απευκταίο τελικά επέλθει (γράφω Σάββατο βράδυ), πάλι πρέπει να σκεφτούμε ψύχραιμα. Αν κάθε φορά που συνέβαινε μια καταστροφή, καταργούσαμε την τεχνολογία που την προκάλεσε, σήμερα θα ήμασταν ακόμα σε πρωτόγονη κατάσταση. Γιατί, όπως έχει γραφτεί, «μαζί με το πλοίο, εφηύραμε και το ναυάγιο». Όμως ο σεισμός στη Λισαβόνα (δες πάλι το άρθρο του Σιακαντάρη) δεν οδήγησε στην κατάργηση των ψηλών κτιρίων, αλλά σε όλο και πιο αντισεισμικές οικοδομές. Η βύθιση του «Τιτανικού» δεν έφερε την κατάργηση των υπερωκεανείων, αλλά, τελικά, την εφεύρεση των ραντάρ. Οι φονικοί ναζιστικοί V-1 V-2 δεν επέφεραν κατάργηση της πυραυλικής τεχνολογίας, αλλά οδήγησαν στους μετεωρολογικούς και τηλεπικοινωνιακούς δορυφόρους. Και το άκρως απόρρητο στρατιωτικό απόρρητο άρπανετ κατέληξε στο χρησιμότατο ίντερνετ.
Κάθε τεχνολογία έχει δύο -τουλάχιστον- όψεις. Η ανθρώπινη πρόοδος επέρχεται όταν κυριαρχούν οι ανθρωπιστικές και αποθαρρύνονται / μειώνονται οι αρνητικές. Έχω τη γνώμη ότι αυτό μπορεί να έχει εφαρμογή και στην πυρηνική ενέργεια. Οι πιο προηγμένες χώρες του κόσμου τη χρησιμοποιούν και την αξιοποιούν, παίρνοντας όλα τα μέτρα για να την καταστήσουν όσο γίνεται πιο ακίνδυνη. Έστω κι αν συμβαίνουν ατυχήματα, δεν έχουμε την πολυτέλεια να την καταργήσουμε. Και οι επιστήμονες εργάζονται ήδη ώστε, στο μέλλον, ν΄ απενεργοποιούνται τα πυρηνικά απόβλητα.
Έχω τη γνώμη ότι αυτή είναι η κατεύθυνση της λογικής.
