Μια χώρα αλλεργική στον έλεγχο

Πριν από λίγες ημέρες σε συνέντευξή του, μιλώντας για τη συναυλία στο Καλλιμάρμαρο που οργάνωσε ο σύλλογος πληγέντων του δυστυχήματος των Τεμπών, ο Νίκος Πλακιάς είπε «Βγήκα πρώτος και μίλησα εναντίον της συναυλίας… η σύμβαση έλεγε πως τα χρήματα θα πάνε στους συγγενείς… εγώ δεν πήρα τίποτα. Κανείς δεν πήρε τίποτα». H συνέντευξη συζητήθηκε, κάποιοι συμπολίτες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης βρήκαν ευκαιρία να αφήσουν υπονοούμενα για τη διαχείριση των εσόδων της συναυλίας (χωρίς στοιχεία εννοείται, όπως πάντα γίνεται στα ΜΚΔ) και ξαφνικά μια σκιά δημιουργήθηκε από το πουθενά. Κανονικά η απάντηση της Μαρίας Καρυστιανού θα έπρεπε να ήταν η απαίτηση για έλεγχο. Και όταν ο, μάλλον αναπόφευκτος μετά τη συνέντευξη, έλεγχος ήρθε, θα έπρεπε να τον καλοδεχτεί. Και μάλιστα να τον αποκαλύψει ως μια διαδικασία που θα της δώσει την ευκαιρία να κλείσει στόματα.

Αντί γι’ αυτό η επικεφαλής (;) του συλλόγου αποκάλυψε μεν τον έλεγχο (για τον οποίο διαφορετικά δεν θα ξέραμε τίποτα) για να τον καταγγείλει. Και ειλικρινά δεν καταλαβαίνω γιατί. Ίσως να νομίζει ότι έτσι εμφανίζεται ως διωκόμενη και ότι αυτός ο ρόλος θα ευνοήσει το κίνημα το οποίο φαίνεται να φιλοδοξεί να δημιουργήσει. Ή ίσως γιατί, όπως πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα, θεωρεί τον έλεγχο μια πράξη προσβλητική.

Σε κάθε περίπτωση, η αντίδρασή της είναι λάθος. Η ίδια είναι πάρα πολύ συμπαθής στο κοινό στο οποίο απευθύνεται και το μόνο που μπορεί να καταφέρει με τη διαμαρτυρία της είναι να κάνει κάποιους να κάνουν μια πολύ απλή ερώτηση: και τι την πειράζει ο έλεγχος; 

Οι αγρότες των μπλόκων εμφανίζονται ως θύματα του φαγοποτιού του ΟΠΕΚΕΠΕ. Κανονικά θα έπρεπε όχι απλώς να χειροκροτούν την υπαγωγή του οργανισμού σε μια ανεξάρτητη αρχή όπως η ΑΑΔΕ, αλλά να την απαιτούν κιόλας. Θα έπρεπε να κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους να αποδείξουν ότι αυτοί όχι μόνο δεν έχουν σχέση με τον τρόπο που μοιράζονταν τα χρήματα αλλά ότι δεν θέλουν και να ξαναμοιραστούν έτσι ποτέ ξανά.

Αντί γι’ αυτό, ένα από τα αιτήματά τους είναι να μην υπαχθεί ο ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ. Δεν ισχυρίζομαι ότι η ΑΑΔΕ είναι υπεράνω πάσης υποψίας. Στο κάτω-κάτω Έλληνες δουλεύουν κι εκεί. Αλλά σε ό,τι αφορά ελεγκτικούς μηχανισμούς είναι ό,τι πιο αξιόπιστο (ή λιγότερο αναξιόπιστο αν θέλετε) έχουμε. Και δεν φαντάζομαι κανείς να πιστεύει ότι ένα υπουργείο μπορεί να είναι πιο αξιόπιστο από μια ανεξάρτητη αρχή. Οπότε η απλή ερώτηση ξαναεμφανίζεται: τι τους πειράζει ο έλεγχος, όσο αυστηρός κι αν είναι;

Τα δύο αυτά παραδείγματα, παρά τις προφανείς διαφορές τους, έχουν μια μεγάλη και δυσάρεστη ομοιότητα: φανερώνουν απέχθεια στον έλεγχο. Κι αυτή η απέχθεια είναι τόσο ελληνική όσο η φέτα και πάει χέρι-χέρι με την επίσης ελληνικότατη απέχθεια για τους κανόνες.

Μόνο που οι έλεγχοι (και οι κανόνες) είναι το οξυγόνο μιας κοινωνίας, και κυρίως μιας κοινωνίας που θέλει να είναι δημοκρατική. Χωρίς αυτούς μια δημοκρατία μετατρέπεται σε γενική ασυδοσία. Χωρίς αυτούς όχι μόνο αλωνίζουν τα λαμόγια, αλλά και οι έντιμοι στερούνται της δυνατότητας να αποδείξουν την εντιμότητά τους. Χωρίς ελέγχους όλοι είμαστε εν δυνάμει απατεώνες και η κοινωνία αρρωσταίνει από το δηλητήριο της διαρκούς δυσπιστίας. Μεγάλο πρόβλημα. Και μπράβο του.