H Αθήνα και οι μπλε θέσεις

Το μέτρο της ελεγχόμενης στάθμευσης στον Δήμο της Αθήνας λειτουργεί εδώ και χρόνια, δίνοντας μια σχετική ανάσα στην πόλη. Επειδή ακριβώς υπάρχει (και είναι φτηνό και δημοκρατικό), μπορείς να βρεις να παρκάρεις ακόμα και σε ώρες αιχμής, δίνοντας από ένα ως τρία ευρώ, για 3 ώρες στάθμευσης, συνήθως αρκετές για να κάνεις τη δουλειά σου.

Σε αρκετές κεντρικές και πολυσύχναστες περιοχές, όπως το Κολωνάκι ή η Πλατεία Μαβίλη, η αστυνόμευση είναι εντατική, γι αυτό και λειτουργεί. Στο ιστορικό τρίγωνο, όπου ζουν ακόμα αρκετοί κάτοικοι, είναι μονίμως ανεπαρκής και γι’ αυτό αποδίδει πολύ λίγο.

Παραλλήλως με τις θέσεις λευκής διαγράμμισης, όπου πληρώνεις για να σταθμεύσεις, υπάρχουν και οι μπλε θέσεις. Αυτές, με 10 ευρώ τον χρόνο, προορίζονται για τους μονίμους κατοίκους, από τον Κεραμικό ως το Παγκράτι, οι οποίοι αλλιώς θα έπρεπε να κατεβαίνουν κάθε τρεις ώρες και να μετακινούν το ΙΧ τους, γιατί η κατάληψη μιας θέσης πάνω από αυτό το χρονικό όριο απαγορεύεται. Ή να πληρώνουν μια ιδιωτική θέση στάθμευσης με τη μέρα ή με τον μήνα (κάτι που αρκετοί κάνουν). Και οι δύο λύσεις ασύμφορες και άδικες, για όποιον κατοικεί στην πόλη και δεν έχει πού να αφήσει το αυτοκίνητό του.

Το δικαίωμα στη μπλε θέση εξασφαλίζεται με μια κάρτα μόνιμου κατοίκου στο παρμπρίζ του κάθε ΙΧ, προορισμένη αυστηρά για την περιοχή (1ο, 2ο κλπ διαμέρισμα) κατοικίας του δικαιούχου. Το δικαίωμα αυτό, όπως είναι φυσικό, ισχύει 24 ώρες το 24ωρο, 365 μέρες τον χρόνο.

Η απόκτηση της κάρτας γίνεται με απολύτως αδιάβλητα κριτήρια: Αν η φορολογική σου δήλωση δεν αναγράφει διεύθυνση κατοικίας στην περιοχή, κάρτα δεν παίρνεις. Δικαιούται μία ο κάθε ενήλικος κάτοικος, ανεξαρτήτως εθνικότητας. Ούτε καταστήματα, ούτε γραφεία, ούτε άλλη ιδιοκτησία ή χρήση δικαιολογεί την απόκτησή της (το ίδιο αυστηρό σύστημα ισχύει για την υποτιθέμενη κάρτα εισόδου και εξόδου από τον δακτύλιο, που όμως είναι άχρηστη για τους περισσότερους, καθώς αφορά μόνον όσους μπαινοβγαίνουν μόνον από συγκεκριμένη διαδρομή και μόνον τις ώρες 7-8πμ και 3-5μμ, δηλαδή δημοσίους υπαλλήλους - οι μόνιμοι κάτοικοι, παρά την περί του αντιθέτου αντίληψη, ΔΕΝ έχουν άδεια δακτυλίου, κάτι που είναι εντελώς λάθος).

Στις παρυφές του Ψυρρή, όπου κάθε καρυδιάς καρύδι έρχεται για να ψωνίσει κινέζικα ή να κάνει τη βραδινή του έξοδο, το πρόβλημα για τους κατοίκους είναι οξύτατο. Δίνουν μάχη για να βρουν μια θέση για το αυτοκίνητό τους, αντιμετωπίζοντας όλες τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας και την άθλια νοοτροπία μας περί των κανόνων και του σεβασμού του άλλου.

Προσπαθώντας να εξηγήσεις σε αυτόν που σου πιάνει μια από τις μετρημένες θέσεις, ότι αν παρκάρει αυτός, εσύ δεν θα βρεις -και θα αναγκαστείς να πληρώσεις το πάρκινγκ που θα έπρεπε αυτός να πληρώσει-, αντιμετωπίζεις μερικά από τα πιο κωμικοτραγικά της νοοτροπίας μας και της καθημερινότητάς μας.

Η μάχη είναι άνιση και χαμένη από τα αποδυτήρια: Όσους λίγους και να αποτρέψεις από το να παρκάρουν εκεί που δεν πρέπει, σε ελάχιστα λεπτά θα έρθουν ατέλειωτα κύματα επισκεπτών της περιοχής, που θα καταλάβουν τις άδειες θέσεις. Η δημοτική αστυνόμευση, αν δεν γίνεται σε πολύ τακτά χρονικά διαστήματα, ώστε να εμπεδωθεί η απαγόρευση, είναι σταγόνα στον ωκεανό. Πέρασμα μια φορά την ημέρα (και αν), είναι ανέκδοτο.

Η πρώτη γραμμή άμυνας του παραβάτη είναι η επιλεκτική άγνοια: Α, δεν ήξερα, δεν είδα τη διαγράμμιση ή την πινακίδα (τα ίδια λένε και για τη στάθμευση στις ράμπες των αναπήρων). Αντιθέτως, πολλοί τουρίστες με ενοικιαζόμενα, που όντως δεν ξέρουν, βγάζουν το κινητό - και με google translate διαβάζουν την τεράστια σήμανση και καταλαβαίνουν, απλώς γιατί έχουν μάθει να σέβονται. Οι περισσότεροι Έλληνες θεωρούν απόλυτο δικαίωμά τους να παρκάρουν σε μια θέση που δεν τους ανήκει, ακόμα και ταξιτζήδες που σταμάτησαν για λίγο να ξεκουραστούν. Η αλήθεια είναι πως οι επαγγελματίες, ειδικά αυτοί των τουριστικών βαν, είναι συνήθως ευγενείς και αποχωρούν με το χαμόγελο. 

Η δεύτερη πίστα προσπάθειας είναι η αποφυγή των κανόνων: Ο ένας σου λέει ότι είναι Κυριακή και δεν ισχύει, ο άλλος έχει ηλεκτρικό αυτοκίνητο που δεν πληρώνει στις λευκές θέσεις και παριστάνει ότι έχει δικαίωμα και στις μπλε, ο τρίτος υποστηρίζει ότι είναι από τον ΔΕΔΔΗΕ, λες και αυτό του δίνει κάποιο δικαίωμα (αν δεν παρκάρω δεν θα έχετε ρεύμα στο σπίτι σας), ο τέταρτος εξανίσταται γιατί γράφουν -και «πού να το βάλω», αφού τα πάρκινγκ είναι γεμάτα τα Σαββατόβραδα.

Όταν του λες ότι, αφού είναι πλήρη τα πάρκινγκ, καλύτερα να παίρνει το μετρό, τόσοι σταθμοί υπάρχουν εδώ κοντά (σε δύο γραμμές μάλιστα), ξινίζει τα μούτρα. Κάποιοι, εντελώς αδαείς ή κουτοπόνηροι, βάζουν και μια καρτούλα του ενός ευρώ στο παρμπρίζ. Η πιο συχνή δικαιολογία πάντως είναι ότι πρόκειται για λίγα λεπτά (στο μεταξύ ο κάτοικος θα πρέπει να κάνει βόλτες στον αεροδιάδρομο).

Ιδιαίτερα προκλητικοί είναι κάποιοι που έχουν πολύ ακριβά αυτοκίνητα (που δεν τα λυπούνται κιόλας μήπως τους τα χτυπήσουν στον δρόμο). Στην ερώτηση «δεν έχετε 5-6 ευρώ να δώσετε στο πάρκινγκ» απαντούν πολύ επιθετικά πως όχι, είναι φτωχοί και κατατρεγμένοι. Γενικά, μια από τις αντιλήψεις του Έλληνα που διαφαίνεται καθαρά με αφορμή το συγκεκριμένο πρόβλημα, είναι ότι η κατοχή και η χρήση του ΙΧ δεν συνδυάζεται στο μυαλό του με την υποχρέωση για τις στοιχειώδες δαπάνες που το συνοδεύουν. Αυτό φαίνεται άλλωστε και από το πόσα ΙΧ δεν συντηρούνται σωστά και δεν έχουν ΚΤΕΟ ή ασφάλιση.

Το τρίτο επίπεδο αγένειας και γαϊδουριάς είναι η συνειδητή άρνηση της υποχρέωσης να παραχωρήσεις τη θέση που παρανόμως έπιασες, σε αυτόν που τη δικαιούται. Εκεί, η μόνιμη δικαιολογία ιθαγενών και αλλοδαπών, που όσο πιο υποανάπτυκτοι στην Αγωγή του Πολίτη είναι τόσο πιο επιθετικοί γίνονται, είναι ότι «τι δουλειά έχεις εσύ» και «γιατί δεν φωνάζεις την αστυνομία» (που ποτέ δεν θα έρθει βέβαια). Όταν βέβαια αντιλαμβάνονται ότι θα μπορούσες και να φωνάξεις την αστυνομία, με θρασύδειλο τρόπο σε αποκαλούν ρουφιάνο. Η προσπάθεια του ενεργού πολίτη να περιφρουρήσει το δικαίωμα που του έχεις καταπατήσει, είναι έξω από το μυαλό τους, έχουν βρει τη βολική λύση αυτά να τα λύνουν από μόνες τους οι αρχές (που ξέρουν ότι είναι αδιάφορες και ανεπαρκείς).

Κάποιοι επικαλούνται ότι στη δική τους γειτονιά δεν υπάρχει ελεγχόμενη στάθμευση - και γιατί να υπάρχει εδώ προτεραιότητα στους κατοίκους. Όταν τους εξηγείς ότι το κέντρο δέχεται κάθε μέρα χιλιάδες επισκέπτες, πολύ περισσότερους από οποιαδήποτε γειτονιά και ότι, αν δεν υπήρχαν ρυθμίσεις, η κατάσταση θα ήταν αβίωτη, επιστρατεύουν τις πιο απίστευτες δικαιολογίες. Γενικά, η κουτοπονηριά και η αντίρρηση πάει σύννεφο και το να επικαλείσαι κανόνες προκαλεί το ίδιο βλέμμα με αυτό της αγελάδας που κοιτάει τα τρένα να περνούν. Σιγά μην εκχωρήσουμε το «δικαίωμά μας” να παρκάρουμε όπου να ‘ναι.

Ο δημοσιογράφος Φοίβος Καρζής είχε πει κάποτε ότι η εφαρμογή του νόμου (και η αλλαγή των συνθηκών ζωής μας) στην Ελλάδα πρέπει να αρχίσει από το παράνομο παρκάρισμα. Σπάνια κάποιος είχε τόσο δίκιο. Μόνο που τα βήματα για να φύγουμε από την υστέρηση είναι υπερβολικά αργά.

Υ.Γ.: Σε πρόσφατο ταξίδι στη Γερμανία θαύμασα και πάλι πόσο ασφαλές και ξεκούραστο είναι το οδήγημα, όταν υπάρχει οδηγική παιδεία και σεβασμός στους κανόνες. Κανένα όριο ταχύτητας σε πολλά τμήματα αυτοκινητοδρόμων (όχι απαραίτητα καλύτερης κατασκευής από τους δικούς μας), όλοι σέβονται την προτεραιότητα και κάνουν δεξιά μόλις προσπεράσουν, κανείς δεν σου πετάγεται χωρίς κράνος από το πουθενά. Άπιαστα όνειρα για μας.