Πρέσβης ή πρέσβειρα; - Η ανάρτηση του Γιώργου Μπαμπινιώτη για τον τίτλο της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ

Με πρόσφατη ανάρτησή του, ο γνωστός καθηγητής γλωσσολογίας Γιώργος Μπαμπινιώτης πήρε θέση για το επίκαιρο ζήτημα της σωστής χρήσης του όρου πρέσβης και πρέσβειρα για μία γυναίκα διπλωμάτη, με αφορμή την πρόσφατη άφιξη της Κίμπερλι Γκίλφοϊλ στην Ελλάδα.

Όπως διευκρινίζει ο γλωσσολόγος, ο όρος «πρέσβειρα» είναι ορθός για τη γυναίκα που κατέχει το αξίωμα του πρέσβη και δεν πρέπει να συγχέεται με την «πρεσβευτίνα», που δηλώνει τη σύζυγο του πρέσβη.

Ο κ. Μπαμπινιώτης προσθέτει ότι η χρήση του όρου «πρέσβειρα» διευκολύνει τη γραμματική ορθότητα στην κλίση του ουσιαστικού, αποφεύγοντας φράσεις όπως «της πρέσβη», που είναι γλωσσικά αδόκιμες.

Δείτε την ανάρτηση του καθηγητή

«Πώς θα πούμε ελληνικά την γυναίκα πρέσβη με θηλυκού γραμματικού γένους όνομα που να δηλώνει το αξίωμα με εύκολο στην χρήση και στην κλίση τρόπο; Θα πούμε η πρέσβειρα (πρβλ. η πρέσβειρα καλής θελήσεως, η πρέσβειρα της UNESCO). Η ονομασία πρέσβειρα είναι τίτλος δεν είναι ανδρωνυμικό (Γιώργης – Γιώργαινα, πρόεδρος – προεδρίνα). Άρα, δεν μεταβιβάζεται στην σύζυγο τού πρέσβη.

Η σύζυγος τού πρέσβη / πρεσβευτή είναι «η σύζυγος τού πρέσβη /πρεσβευτή » ή (κατά το πρόεδρος – προεδρίνα «η σύζυγος του προέδρου») ως ανδρωνυμικό στον άτυπο οικείο λόγο μπορεί να λεχθεί «πρεσβευτίνα » όχι και «πρέσβειρα».

Και επειδή λέμε στην Κοινή Νέα Ελληνική ο πρέσβης – του πρέσβη, για την γυναίκα πρέσβη μπορούμε να πούμε η πρέσβης – της πρέσβη; Με τον όρο πρέσβειρα λύνουμε κι αυτό το πρόβλημα».

«Σε σχέση με τη γυναίκα που κατέχει το αξίωμα τού πρέσβη, μπορεί μεν να χρησιμοποιηθεί ο τύπος τού αρσενικού η πρέσβης, αλλά είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται ο όρος πρέσβειρα. Έτσι θα αποφεύγεται η καταχρηστική χρήση του όρου πρέσβειρα, για να δηλώνει τη σύζυγο τού πρέσβη (ο τίτλος δεν μεταβιβάζεται), καθώς και η δυσκολία να σχηματιστεί η γενική τού πρέσβης ως θηλυκού (όχι: τα καθήκοντα τής πρέσβη ή Τα εγκαίνια έγιναν με την παρουσία τής πρέσβη). Μπορεί να σχηματίσει μoνογενική της πρέσβεως, δηλ. υποχρεωτικά με τον τύπο τής λόγιας παράδοσης. Γενικά, ο όρος πρέσβειρα είναι τιμητικός (πβ. πρέσβειρα της UNESCO, πρέσβειρα καλής θελήσεως) και δηλώνει με ιδιαίτερη λέξη τη γυναίκα που ασκεί αυτά τα καθήκοντα».