Όλα της προσβασιμότητας δύσκολα: Διακοπές μετ' εμποδίων (στην κυριολεξία)

Τι γίνεται όταν μια υπερβάλλουσα προσπάθεια ενός παιδιού στο ποδόσφαιρο –μία ημέρα πριν τις διακοπές του– αρκεί για να κάνει τις βακτηρίες αγκώνα (λέγε με και πατερίτσα) αναπόσπαστο μέρος των μετακινήσεών του;

Κατά πόσο άραγε οι υπηρεσίες που παρέχονται σε ταξιδιώτες ανταποκρίνονται στις ανάγκες τους, όταν έχουν θέμα πρόσβασης, μειωμένης κινητικότητας ή κινητική αναπηρίας;

Αυτή είναι η αφορμή για το συγκεκριμένο άρθρο, έχοντας βέβαια απόλυτη επίγνωση ότι η δική μας επαφή στις διακοπές με τις υπηρεσίες αυτές ήταν προσωρινή και περιορισμένη, όταν για πολλούς ανθρώπους είναι η ζωή τους όλη.

Πρώτο τσεκάρισμα: Αεροδρόμια

Στο αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος υπάρχει δυνατότητα παροχής αναπηρικού αμαξιδίου άπαξ και βρεθείς στον χώρο των αναχωρήσεων. Πώς φτάνεις όμως μέχρι εκεί; Δυστυχώς δεν παρέχεται αμαξίδιο στον χώρο στάθμευσης μακράς διάρκειας ή στον χώρο οικονομικής στάθμευσης, όπερ σημαίνει ότι θα πρέπει, αν μεταβείς με αυτοκίνητο, να παρκάρεις πολύ κοντά, αν όχι μπροστά, από στάση του εσωτερικού λεωφορείου. Κι όταν πάρεις το λεωφορείο αυτό, θα πρέπει να είσαι αρκούντως τυχερός να βρεις κενή θέση ή φιλότιμο άνθρωπο να σου προτείνει τη δική του.

Στην περίπτωσή μας κανείς δεν σηκώθηκε στο κατάμεστο λεωφορειάκι, ευτυχώς όμως ένας νεαρός προσφέρθηκε να στριμωχτεί και να μοιραστεί τη θέση του, μέχρι που φτάσαμε στην πύλη των αναχωρήσεων. Από εκεί ειδοποιήσαμε και μας παρέλαβε μια εξυπηρετικότατη υπάλληλος με το αμαξίδιο και πια όλα πήραν τον δρόμο τους. Υπάρχει απόλυτη προτεραιότητα σε όλες τις ουρές ελέγχου μέχρι που σε παραλαμβάνει ένα φαινομενικά συμβατικό λεωφορείο, το οποίο ανυψώνεται όταν φτάσει στο αεροπλάνο και σε οδηγεί με μία ράμπα κατευθείαν στο εσωτερικό. Πρόκειται για την εξαιρετικά πολύτιμη υπηρεσία medilift που εξυπηρετεί στο αεροδρόμιο της Αθήνας περί τα 1.000 άτομα ημερησίως, όπως ενημερωθήκαμε.

Επειδή όμως στο αεροδρόμιο της Σητείας δεν παρέχεται η υπηρεσία αυτή, ο τραυματίας μας κατέβηκε «κουτσό» τα σκαλιά του αεροπλάνου με τη βοήθεια του ευγενέστατου προσωπικού, που τον περίμενε εκεί με το αμαξίδιο. Καίτοι δεν ήταν κάτι ιδιαίτερα άβολο εν προκειμένω, για έναν κινητικά ανάπηρο ταξιδιώτη, όμως, τούτο σημαίνει ότι η λύση θα είναι -ελλείψει άλλης υποδομής- να τον σηκώσουν και να τον μεταφέρουν στα χέρια.

Δεύτερο τσεκάρισμα: Ιστορικοί χώροι

Μινωικό Ανάκτορο της Κνωσού: Μας παρασχέθηκε αμαξίδιο στην είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, καθώς υπάρχει διάδρομος για να περιηγηθείς στα κεντρικά σημεία του παλατιού. Δυστυχώς όμως είναι περιορισμένης έκτασης σε σχέση με την έκταση του μοναδικού αυτού μνημείου, οπότε, όπου δεν μπορούσε να φτάσει το αμαξίδιο, σειρά είχαν οι βακτηρίες. Από ένα άτομο με κινητική αναπηρία, όμως, η μικρή αυτή προσβάσιμη διαδρομή μάλλον τού στερεί τη δυνατότητα να απολαύσει μεγάλο μέρος του χώρου.

Σπιναλόγκα: Σε αυτή την άγονη νησίδα στον κόλπο του Μιραμπέλου φτάσαμε με το καραβάκι από τον απέναντι οικισμό, την Πλάκα. Μας δόθηκε αμαξίδιο στην είσοδο του χώρου και υπήρχε πρόσβαση με διάδρομο για να περιηγηθείς περιμετρικά σε όλο το νησί. Το παράδοξο όμως είναι ότι παρά τις εξαιρετικές προδιαγραφές προσβασιμότητας εντός του συγκλονιστικού αυτού χώρου, που είναι μάλιστα ο δεύτερος σε επισκεψιμότητα αρχαιολογικός χώρος της Κρήτης μετά την Κνωσό, καθώς δεν υπάρχει πρόβλεψη για τη μεταφορά αναπηρικών αμαξιδίων στο νησί από την Πλάκα, εκτός φυσικά αν το άτομο υποστεί τη βάσανο να το σηκώσουν στα χέρια για να επιβιβαστεί και να αποβιβαστεί από το καραβάκι, με ό,τι αυτό σημαίνει για την αυτονομία και την αξιοπρέπειά του.

Επόμενο τσεκάρισμα: Παραλίες

Μπλε σημαίες στο Λασίθι σχεδόν παντού. Γαλάζια κρυστάλλινα νερά επίσης παντού. Προσβάσιμη παραλία όμως πού; Καίτοι δεν χρειάστηκε στην περίπτωσή μας, εύκολα παρατηρούσε κανείς ότι στη βόρεια τουλάχιστον πλευρά της περιοχής Λασιθίου υπήρχε μία μόνο παραλία με μηχανισμό αυτόνομης πρόσβασης (seatrac). Κατά τα άλλα υπήρχαν παραλίες που είχαν θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ και μετά σου χάριζαν «απλόχερα» 10 σκαλιά για να φτάσεις στην ακροθαλασσιά, ή παραλίες με μία κουπαστή στη θάλασσα (εις μνήμην κάποιου παλιού sea trac ίσως).

Κάπως έτσι πάντως είναι δυστυχώς η κρατούσα κατάσταση στις ελληνικές θάλασσες, αφού σύμφωνα και με πρόσφατη έρευνα, από τις 2.573 καταγεγραμμένες παραλίες σε όλη την Ελλάδα, μόλις οι 322 έχουν ειδική ράμπα (ποσοστό 12,5%), χωρίς όμως αυτές να διαθέτουν στο σύνολό τους τις απαραίτητες υποδομές πρόσβασης (θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ, WC ΑμεΑ κ.λπ.). Συγκεκριμένα, οι πλήρως προσβάσιμες παραλίες στην Ελλάδα είναι μόλις το 1,3% του συνόλου των παραλιών. Δεν το λες κι επιτυχία.

Τι κι αν γίνονται βήματα σε επίπεδο δημόσιας πολιτικής, ο δρόμος ακόμη είναι μακρύς για την εμβάθυνση της κουλτούρας συμπερίληψης σε όλες τις πρωτοβουλίες, οριζόντια. Κι όσες περισσότερες συμπεριληπτικές υπηρεσίες παρέχονται, τόσοι περισσότεροι άνθρωποι θα κάνουν χρήση αυτών. Γιατί ουδείς εξαιρείται του τυχαίου της ζωής κι ουδείς πρέπει να εξαιρείται των απολαύσεών της.