Vamma del Sol! Τα πούρα με καταγωγή την Κρύα Βρύση Πέλλας

Ο δρόμος με φέρνει συχνά στην περιοχή μεταξύ Ημαθίας και Πέλλας, αφού με διαδρομή μιας ώρας από Θεσσαλονίκη φτάνω μουσαφίρης στο κοντινό και αγαπημένο οινοποιείο Κάππα του φίλου Τάσου Καραγκιοζίδη. Κοντά στην αλλαγή του χρόνου ο οινοποιός με καμάρι μου πρόσφερε ένα πούρο robusto που παράγεται στην, διπλανή στο Αγγελοχώρι, Κρύα Βρύση. Γνωρίζω εδώ και μια δεκαετία τα “Vamma del Sol” και την προσπάθεια του Άρη Κωνσταντινίδη να περάσει στον κόσμο την ιδέα ενός ελληνικού πούρου, αλλά η αλήθεια είναι ότι με ξάφνιασε το τωρινό αποτέλεσμα. Κάπως έτσι και με συνοπτικές διαδικασίες βρέθηκα στο μοναδικό σε ευρωπαϊκό επίπεδο εργαστήριο παραγωγής premium χειροποίητων πούρων. Και λέγοντας “premium” εννοούμε τα πούρα που περιέχουν μόνο φυσικά αρώματα. Ένας μοντέρνος, ζεστός χώρος σε γκρίζες αποχρώσεις, στολισμένος με πίνακες ζωγραφικής και μουσική τζαζ φιλοξενεί το εργαστήρι πούρων. Ψυγείο με τα φύλλα καπνού απλωμένα ανά ποικιλία, ένα κατάλληλα φτιαγμένο τραπέζι όπου ο torcedor -αυτός που στρίβει τα καπνά και φτιάχνει πούρα- μπορεί να εργάζεται κάπως απομονωμένα, δύο μεγάλες πολυθρόνες με τα κατάλληλα εργαλεία στο τραπέζι για την απόλαυση ενός πούρου και φυσικά το αγαπημένο δωμάτιο-υγραντήρας όπου μπαίνω και φωνάζω… αφήστε με εδώ μέσα!

Ο Άρης έκοψε προσεκτικά την άκρη μιας κόκκινης panatela και μου την άναψε τελετουργικά λέγοντάς μου: «Από μακριά η φλόγα, ξέρεις, σαν απαλό γυναικείο άγγιγμα πρέπει να αγκαλιάσει το πόδι του πούρου… Εσύ που έχεις πάει 10 φορές Κούβα και έχεις καπνίσει ατελείωτα πούρα θα μου κάνεις μια αξιοπρεπή αξιολόγηση νομίζω. Δεν είμαστε Λατινική Αμερική, τα είπαμε αυτά, αλλά…»

Έσπρωξα τον καπνό στο εσωτερικό του στόματος και αμέσως αναδύθηκε το γήινο άρωμα του ξύλου σε συνδυασμό με γλυκές νότες κρέμας, ίσως και σοκολάτας. Η οσφρητική μου μνήμη περιεργάστηκε καλά το δημιούργημα του τόπου που έδωσε τα τελικά γευστικά χαρακτηριστικά στο πούρο. Ο καπνός, σαν ζωντανός οργανισμός που είναι, αντλεί τα θρεπτικά στοιχεία του από το έδαφος που μεγαλώνει αλλά στο σύνολό του είναι αποτέλεσμα και του γύρω φυτικού πλούτου που καθορίζει τα αρώματα και τα εσωτερικά χαρακτηριστικά του. Ο Άρης Κωνσταντινίδης το γνώριζε καλά αυτό και επέστρεψε στον τόπο του με ένα καλό μεταπτυχιακό αγροτικής οικονομίας από τη Σκωτία για να γίνει καπνοπαραγωγός τρίτης γενιάς. 

Vamma del Sol! Τα ελληνικά πούρα από την Πέλλα

«Θέλησα να μεγαλώσω αυτό το οποίο με μεγάλωσε, με σπούδασε και σε μεγάλο βαθμό με έκανε αυτό που είμαι: τον καπνό! Γύρισα λοιπόν πίσω στην καλλιέργειά του, έγινα αγρότης – αγρομεταποιητής, με την προσδοκία να του δώσω μια διαφορετική προσέγγιση, πες να το εκσυγχρονίσω για να πουλάει καλύτερα με το λιγότερο ψυχικό και σωματικό κόστος. Η όλη ιδέα υλοποιήθηκε με τη συνεργασία του αδερφού μου Κώστα, που και αυτός μεγάλωσε μέσα σε χωράφια. Η γεωγραφική θέση λοιπόν μας βοήθησε σε αυτή την κατεύθυνση γιατί ο τόπος μέσα από το δικό του μικροκλίμα πάντα μπορούσε να υποστηρίξει την καλή ποιότητα καπνού. Είναι σημαντικό ότι αυτός εδώ ο καπνός φύεται ανάμεσα σε πολλά φρούτα, σε καλλιέργειες ακόμα και στα αγριόχορτα της περιοχής, στοιχεία που του δίνουν τα χαρακτηριστικά τους. Έτσι τελικά έχουμε ένα μοναδικό προϊόν που δεν έχει ανάγκη ούτε να αντιγράψει κάτι ούτε και να ζηλέψει ακριβώς γιατί έχει τα δικά του αρώματα και τον δικό του χαρακτήρα που το κάνουν να ξεχωρίζει. Ήπια γεύση, εξευγενισμένα αρώματα, χαμηλή οξύτητα φύλλων είναι τα ειδικά γνωρίσματα των Vamma del Sol». 

Πώς προέκυψε η ιδέα του πούρου και η ετυμολογία του ονόματος;
Θα πω καταρχάς ότι το ελληνικό πούρο είναι παρεξηγημένο, αφού θεωρείται ότι μόνο η Λατινική Αμερική μπορεί να παράγει. Τη στιγμή μάλιστα που ο καπνός είναι μια αποδεκτή καλλιέργεια για την Ελλάδα και είναι ένα από τα τρία προϊόντα που ανέστησαν τη χώρα όταν ο Βενιζέλος είδε τις προοπτικές του και προώθησε την καλλιέργειά του στην Βόρεια Ελλάδα μετά την αθρόα είσοδο προσφύγων. Τους έδωσε μικρούς κλήρους να βιοποριστούν, ο καπνός αναπτύχθηκε και έφτασε το 1920 να αποτελεί το 6,1 % στο ΑΕΠ. Ερχόμενος στο σήμερα λοιπόν είδα με ενδιαφέρον ένα ντοκιμαντέρ που περιέγραφε πώς γίνεται η παραγωγική διαδικασία στην Κούβα και διαπίστωσα ότι οι καπναποθήκες τους (Casa de Tabaco) είναι ίδιες με τις δικές μας και χρησιμοποιούν την ίδια διαδικασία αποξήρανσης και επεξεργασίας. Έτσι, επειδή ζούμε σε έναν ευλογημένο τόπο, σκέφτηκα ότι αλλάζοντας τις ντόπιες ποικιλίες και χρησιμοποιώντας πιο αρωματικές θα μπορούσαμε να έχουμε ένα μπλεντ με διαφορετικό αποτέλεσμα από ό,τι κάποτε οι γονείς μας. Βέβαια αυτό το τελικό αποτέλεσμα δεν μας χαρίστηκε μόνο με την ιδέα. Υιοθετήσαμε κώδικες ορθής γεωργικής πρακτικής στην παραγωγή, γίνανε πολλές δοκιμές με χαρμάνια, πετάχτηκε πολύ πράμα, ξανά δοκιμές μέχρι να φτάσουμε εδώ με μια οικοτεχνία. Που για μένα αυτή είναι και η καλύτερη προσέγγιση στο χειροποίητο πούρο· όχι βιομηχανικό προϊόν. Όσον αφορά στο όνομα τώρα… πρόκειται για μίξη δύο γλωσσών. Το ελληνικό Vamma περιγράφει το βαθυκόκκινο χρώμα, αυτό που έχουμε τη χαρά να βιώνουμε εδώ κατά τη δύση του ηλίου και το ισπανικό del Sol αναφέρεται στον ήλιο. Στο μυαλό μου είχα λοιπόν το απόσταγμα του ήλιου. 

Πόσα στρέμματα καπνό καλλιεργείτε ανά έτος;
Περίπου 10 στρέμματα, μια έκταση υπεραρκετή αν ο καιρός το επιτρέψει, γιατί ξέρεις ότι μπορεί και να μη χρησιμοποιήσεις ούτε φύλλο αν οι συνθήκες, απλά, δεν είναι ιδανικές. Οπότε με αυτά τα στρέμματα βγάζουμε περίπου 30.000 πούρα το χρόνο, ώστε ακόμα και να πιάσει ένα χαλάζι και να καταστραφεί τελείως η παραγωγή μιας χρονιάς θα μπορούμε πάλι να συνεχίζουμε αδιάλειπτα την παροχή σε αυτούς που αγαπάνε το προϊόν.

Πες μου για τις ποικιλίες καπνού που καταλήξατε. Ξέρω καλά ότι η αληθινή τέχνη του πούρου είναι η ανάμειξη, το μπλεντ που θα «τσιμπήσει» διαφορετικά χαρακτηριστικά και θα συνθέσει αρώματα με αρμονικό και τολμηρό ίσως τρόπο.
Έτσι ακριβώς είναι. Αλλά εκεί στον προσδιορισμό της γεύσης -και το ξέρεις καλά από τις σοκολάτες που φτιάχνεις- κρύβεται και η μαγεία του προϊόντος. Λοιπόν για την Corona χρησιμοποιούμε Connecticut, Monte calme yellow, Monte calme brown και Αβάνα. Στο Petit Corona λείπει η ποικιλία Monte calme brown ενώ στο Robusto λείπει η Αβάνα. Ουσιαστικά δηλαδή γίνεται ένα παιχνίδι που θέλει να κερδίσει τα χαρακτηριστικά της κάθε ποικιλίας και να τα αποδώσει στον καπνιστή. 

Σίγουρα έχεις πάει στην Κούβα και στο θρυλικό εργοστάσιο της Partagas με τους 130 περίπου torcedores στη σειρά να «ζωγραφίζουν» με τον καπνό. Νομίζω ότι ακόμα κουβαλάω εκείνες τις βαριές μυρωδιές που μάζεψα από την αίθουσα...
Φυσικά και έχω πάει. Πήρα μερικά φύλλα καπνού και ταξίδεψα εκεί για να δω το στρίψιμο, το τύλιγμα και κυρίως να δω τι γίνεται με τη ζύμωση. Διαδικασία που πραγματικά σε όλο τον κόσμο είναι κρυφή. Το καλό είναι ότι εγώ γεννήθηκα και μεγάλωσα μέσα στον καπνό και την εμπειρία παραγωγής και κατάλαβα ακριβώς τι συμβαίνει. Το σημαντικότερο για μένα ήταν το ότι εκεί κάπνισα κάποια πούρα που τα χάρηκα πολύ, αλλά όταν γύρισα στην Ελλάδα ένιωσα ότι ήταν πολύ δυνατά και βαριά. Έτσι συνειδητοποίησα ότι στο τι καπνίζεις παίζει ιδιαίτερο λώρο η θερμοκρασία και υγρασία του τόπου. Και αυτός ήταν ο λόγος που με παρακίνησε να μπω στις ποικιλίες που επέλεξα ώστε να δώσω πιο ελαφρύ καπνό που να ταιριάζει στον Ευρωπαίο καταναλωτή. Ουσιαστικά λοιπόν βασιστήκαμε στην παραγωγή και στην εμπειρία των προηγούμενων γενιών που παρήγαγαν καπνό με τον ίδιο τρόπο που παράγεται και στη Λατινική Αμερική και ήρθαμε να πάρουμε κι άλλες ποικιλίες της ίδιας οικογένειας, να τις εγκλιματίσουμε, να πειραματιστούμε με αυτές για να δούμε τι αποτέλεσμα βγάζουν. Δεν ήρθαμε για να ανταγωνιστούμε αλλά για να συμπληρώσουμε την παλέτα του πούρου, για να δώσουμε ένα προϊόν που βγαίνει από μία διαφορετική γεωγραφική θέση, αυτή της Ελλάδας, γιατί είναι πραγματικά ένα δώρο της ελληνικής υπαίθρου. Ο καπνός είναι ένα προϊόν που μεγαλώνει τη νύχτα και απορροφά αρώματα από την περιοχή όπου φύεται οπότε πραγματικά μας δόθηκε απλόχερα η εδώ βιοποικιλότητα χωρίς την ανάγκη να δώσουμε πρόσθετα στον καπνό. Αυτός παίρνει αυτά που θέλει από το ελληνικό κλίμα και τα δίνει προς απόλαυση. Έτσι βγήκε ένα προϊόν χωρίς ιδιαίτερη ένταση -αυτό ήταν και το ζητούμενο- για την ευκολότερη κατανάλωση στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Καταλήγω με τη θέση ότι δεν ήρθαμε για να αντικαταστήσουμε τα πούρα που έχει κάποιος στον υγραντήρα του αλλά για να δώσουμε κάτι το διαφορετικό, για πιο χαλαρές στιγμές, ένα καινούργιο προϊόν για νέους ακόμη ανθρώπους που θέλουν να καταναλώσουν ότι πιο ασφαλές έχει να κάνει με καπνικό προϊόν και μάλιστα με την ελληνική εκδοχή της πολυπλοκότητας που μας χαρίζει απλόχερα η φύση. 

Με την κουβέντα άφησα στο μεγάλο τασάκι το κεφάλι μόνο της panatela και άναψα μια corona, το αγαπημένο πούρο του καπνοπαραγωγού, αφού όπως λέει έχει την καλύτερη καπνική εξέλιξη για τα γούστα του. Ένιωσα στην πρώτη ανάσα όλο το αρωματικό του μπουκέτο, τη μέτρια ένταση της νικοτίνης και τις πικάντικες νότες, τις εξέχουσες θα έλεγα στον ουρανίσκο. Πλούσιος συνδυασμός αρωμάτων, δυνατή επίγευση και ένα πολυεπίπεδο προφίλ που αποκαλύπτει τόσο τις γεύσεις όσο και τις απτικές του αισθήσεις. Και λέω ότι είναι πάντα θαυμαστή η πολυπλοκότητα των αισθήσεων που προσφέρει ένα καλό πούρο, ανάλογη με την απόλαυση ενός εκλεκτού κρασιού ή ενός εκλεπτυσμένου πιάτου. 

Εσύ, που έχεις όλο αυτό το βάρος της παραγωγής και των υποχρεώσεων, απολαμβάνεις το δημιούργημά σου;
Όπως κάθε καλός καπνιστής. Η απόλαυση ενός πούρου απαιτεί χρόνο, χώρο και την τέχνη του σωστού καπνίσματος. Απαιτεί διαφορετικά χαρμάνια, με διαφορετική ένταση και διαφορετική πολυπλοκότητα ανάλογα με τη στιγμή. Δεν είναι τσιγάρο που σε ακολουθεί στην καθημερινότητά σου, σε ό,τι δραστηριότητα και αν κάνεις. Το πούρο έχει κανόνες. Δεν καπνίζουμε κάθε μέρα γιατί οι γευστικοί μας θύλακες πρέπει να επανέλθουν για να το απολαύσουν. Πρέπει να έχουμε τον χρόνο και τον χώρο για ένα καλό πούρο. Αυτός είναι και ο τρόπος που θέλω να παρουσιάζω το προϊόν εδώ, ώστε ο επισκέπτης να έχει τη δυνατότητα να μυηθεί στην όλη παραγωγική διαδικασία, να δει πως τυλίγονται τα πούρα, να τα απολαύσει για να βιώσει μια άλλη πτυχή της απόλαυσης με όχημα τον καπνό.

Θυμάμαι τον πατέρα μου, δεινός και εκείνος καπνοπαραγωγός, που έλεγε ότι στο κάπνισμα αυτό που βλάπτει δεν είναι η νικοτίνη αλλά τα φάρμακα που αναγκάζεται ο αγρότης να ρίξει στην καλλιέργεια ώστε να προστατέψει το φυτό. Τι ισχύει με τη δική σου παραγωγή;
Ο πατέρας σου ήξερε καλά τι έλεγε. Ωστόσο αυτό αφορά συγκεκριμένες ποικιλίες και όχι τον καπνό στο σύνολο του. Τα καπνά «Μαύρα Ελασσόνας» που καλλιεργούσατε εσείς ήταν ευαίσθητη ποικιλία και πραγματικά χρειαζόταν υποστήριξη από φάρμακα. Εμείς παράγουμε ένα προϊόν που καταρχάς καταναλώνουμε εμείς οι ίδιοι και οι δικοί μας άνθρωποι. Είμαστε δηλαδή μπροστά στο τελικό προϊόν που θα μας δώσει την υπεραξία χωρίς να χρειάζεται φάρμακα για να μεγαλώσουμε την απόδοση σε κιλά. Τα πούρα μας είναι πλήρως απαλλαγμένα από χημικά πρόσθετα. Είναι καθαρά και βιολογικά. Αυτό πουλάμε: τον χρόνο παραγωγής και την υπομονή.

Μετά τη συγκομιδή και την αποξήρανση των φύλλων καπνού τα αφήνουμε προς παλαίωση για δύο έως και τρία χρόνια, ώστε να αναδείξουν με απόλυτα φυσικό τρόπο τις γεύσεις και τα αρώματα του τόπου μας. Όταν μετά αποφασίσουμε ότι έφτασε η ώρα να ξυπνήσουμε τον καπνό από το λήθαργο της ωρίμανσής του επιλέγουμε τα καλύτερα φύλλα για επεξεργασία, τα οποία και ταξινομούνται βάσει της θέσης που θα έχει το καθένα στο πούρο. Έτσι ξεκινά η σύνθεσή του, με τα γεμίσματα (filler) να παίρνουν τη θέση τους μέσα στο πρώτο περιτύλιγμα. Στην τελική μορφή του το προϊόν παραμένει στους υγραντήρες μας για έξι τουλάχιστον μήνες πριν πάρει θέση στα καπνοπωλεία.

Βρίσκω πάντως δύσκολο να πειστεί ο μέσος καταναλωτής από ελληνικά πούρα και αυτό είναι κάτι που δίνει έξτρα δουλειά σε εσάς. Δεν είναι μόνο δηλαδή το ότι κάνεις ένα καλό πούρο αλλά περισσότερο ότι πρέπει να με βάλεις στη διαδικασία να το δοκιμάσω, εμένα, που μέσα από τα χρόνια έχω κωδικοποιήσει τη διαδρομή της καπνιστικής μου εμπειρίας που σηματοδοτείται από τη λέξη “Habanos”. Αυτό πώς αντιμετωπίζεται; 
Με τον χρόνο και την ικανοποίηση των πελατών που τη μεταδίδουν. Είναι πραγματικά δύσκολο, και το ξέραμε από την αρχή, να πείσουμε τον καπνιστή που έχει συνηθίσει στα βαριά πούρα από τη μία και στο βαρύ όνομα της Κούβας από την άλλη. Αλλά ξέρεις, αν βγάλεις το δαχτυλίδι πολλοί θα πουν ότι το ταξίδι είναι εξαιρετικό. Δυστυχώς η ταυτότητα πολλές φορές δε μας αφήνει να πάμε πιο κάτω. Εγώ συνηθίζω να λέω σε φίλους ελάτε εδώ, όχι να πιούμε ούτε να καπνίσουμε…ελάτε να ταξιδέψουμε! Το πούρο γεννήθηκε για να κλείσει ένα γεύμα έναν κύκλο, να ολοκληρώσει κάτι και κατά συνέπεια το κάπνισμα του πούρου δεν είναι συνήθεια αλλά ευχαρίστηση. Θεωρώ τελικά ότι πετύχαμε να δώσουμε κάτι πολύ διαφορετικό στον καταναλωτή. Μπορεί να μην καλύπτουμε τους γευστικούς κάλυκες ενός ανθρώπου που είναι καλιμπραρισμένος και δοσμένος χρόνια στην κατανάλωση ενός πούρου που προέρχεται από Αβάνα αλλά σίγουρα καταφέραμε να δώσουμε το απόσταγμα από το μικροκλίμα του κάμπου της Πέλλας σε ανθρώπους που αγαπάνε χωρίς ταμπέλες τον καπνό, να προφέρουμε τον ήλιο που βυθίζεται στο χώμα απελευθερώνοντας την παλέτα των χρωμάτων του, αυτή που δημιουργεί ένα εξαιρετικής ποιότητας χειροποίητο πούρο.

Τα τελευταία χρόνια μπήκαν στο παιχνίδι του καπνού και οι Κινέζοι και οι τιμές έχουν εκτοξευτεί. Αυτό ίσως δίνει ένα καλό άνοιγμα ώστε να μπουν σφήνα κι άλλες παραγωγικές μονάδες σαν τη δική σου. Είδα ότι οι τιμές σας είναι υπερβολικά προσιτές. 
Εδώ και δέκα χρόνια κρατάμε με πόνο τις ίδιες τιμές με το φθηνότερο πούρο να κοστίζει 3 ευρώ το τεμάχιο και το πιο ακριβό 6,70, παρά το γεγονός ότι τα τελευταία δύο χρόνια οι τιμές των πούρων σε διεθνές επίπεδο έχουν πάει στον θεό. Παίζουμε μια σταθερή ποιότητα, με σταθερές τιμές και χτίσαμε μια σχέση εμπιστοσύνης με τους πελάτες μας. Και γι' αυτόν τον λόγο η μικρή μας αυτή επιχείρηση είναι ανοιχτή για επισκέπτες, για να δει ο κόσμος από κοντά όλη τη διαδικασία παρασκευής πούρων και να ενημερωθεί για τις συνθήκες, το περιβάλλον και τον τρόπο της παρασκευής πούρων να εξερευνήσει το στιλ καπνού που προτιμά και γιατί.

Μέχρι πού έχει φτάσει ο καπνός της Κρύας Βρύσης;
Παράγουμε Corona, Panatella και Robusto και πουλάμε σε πολλά καπνοπωλεία σε όλη την Ελλάδα, στη Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Κίνα και Αυστραλία.

Δεν υπάρχουν αποτελέσματα σε ένα τέτοιο καπνικό ταξίδι αλλά μόνο αισθήσεις, που μάλιστα διευρύνθηκαν ακόμη περισσότερο από τη στιγμή που στα ποτήρια μπήκε ένα καλό μαλτ ουίσκι και τον καπνό συνόδευσαν λίγα κομμάτια εβδομηντάρας cocoowa καπνιστής chocolate που είχα φέρει μαζί μου. 

Κεντρική διάθεση πούρων Vamma del Sol:The Cigar Κανάρη 21, Κολωνάκι 

Ταχυμεταφορές σε όλη την Ελλάδα μέσω του site: www.vammadelsol.com

ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Το κάπνισμα πούρων μπορεί να προκαλέσει καρκίνους του στόματος και του λαιμού, ακόμα κι αν δεν εισπνέετε. Τα πούρα δεν είναι μια ασφαλής εναλλακτική λύση στα τσιγάρα.