Πλατεία Αριστοτέλους: Ένα βράδυ Σαββάτου, το 2024 έμοιαζε με μεσαίωνας

Πλημμυρίζουν τα μάτια μου. Δεν είναι μόνο η οργή. Είναι η περηφάνια για τα βήματα που έκαναν τα θύματα ανάμεσα στον όχλο, που δεν κοντοστάθηκαν στους βάνδαλους, δεν άλλαξαν την πορεία τους. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Είναι όμως και γνήσια θλίψη. Είναι και προφανής απορία για τους γύρω: κανείς δεν μίλησε, κανείς έξω από τον κύκλο των 200 κάφρων δεν αντέδρασε; Είναι ατόφια πίκρα για αυτό το θυμωμένο και κακοποιητικό μπουλούκι που γελάει, κράζει, βιαιοπραγεί και φτύνει. Πόσο μίσος χωράει σε μια πλατεία; Δυο άτομα περπατούν Σάββατο βράδυ στην πιο κεντρική πλατεία της Θεσσαλονίκης κι αναγκάζονται να κρυφτούν σ’ ένα εστιατόριο για να γλυτώσουν το λιντσάρισμα. Με πόσο μίσος μεγαλώνει η νέα γενιά;

Τόσα χρόνια ήθελα να είμαι διαφορετική. Κατάλαβα ότι ήθελα να είμαι ο εαυτός μου

Ελάτε λοιπόν να συζητήσουμε για τα φεστιβάλ περηφάνιας και για ποιο λόγο πραγματοποιούνται. Θα σας πω γιατί: για το ύψιστο δικαίωμα της ορατότητας. Γιατί ο δημόσιος χώρος δεν ανήκει σε καμία πλειονότητα, ανήκει σε όλους. Γιατί ο δημόσιος λόγος οφείλει να είναι συμπεριληπτικός, με σεβασμό σε κάθε ον. Δεν σου ζητάει κανείς να μην είσαι κτήνος, επιλογή σου. Απαιτούμε να κρατάς το μίσος για σένα, τη χλεύη για σένα, για το κλειστοφικό μυαλό σου. «Τόσα χρόνια ήθελα να είμαι διαφορετική. Κατάλαβα ότι ήθελα να είμαι ο εαυτός μου», ανέφερε στον ευχαριστήριο λόγο της η Da’Vine Joy Randolph, νικήτρια Όσκαρ δεύτερου γυναικείου ρόλου. Είναι μαύρη, υπέρβαρη και ταλαντούχα και μέχρι πριν μερικά χρόνια δεν υπήρχαν ταινίες με πρωταγωνίστριες που να της μοιάζουν. Ταυτότητα, ορατότητα, περηφάνια.

Κανείς δεν μπορεί να σε απειλεί για αυτό που είσαι. Όμως, να, αυτά ζούμε. Άνθρωποι καθημερινά λοιδορούνται επειδή θέλουν να αισθάνονται άνετα με αυτό που είναι, με το δέρμα που κατοικούν. Απειλούνται, λιντσάρονται, στοχοποιούνται. Παρακολουθούσα ένα TikTok του ηθοποιού Γιάννη Κατινάκη: «Δεν με ξάφνιασε αυτό που είδα. Έχουμε προσαρμοστεί στο παράλογο. Θεωρούμε δεδομένη την κακοποίηση. Αν δεν το ζεις στη δική σου ζωή, δεν μπορείς να το καταλάβεις». Συμφωνώ απολύτως: από την ασφάλεια της «κανονικότητας», δεν μπορείς να νιώσεις την καζούρα, το περιπαικτικό βλέμμα, την κακοποίηση. Το μαθαίνεις από το αστυνομικό ρεπορτάζ και πέφτεις από τα σύννεφα.

Δεν είναι αστείο να απειλείς κάποιον γιατί κάτι επάνω του δεν σου αρέσει

Ας συζητήσουμε επίσης για το τι είναι χιούμορ, τι είναι κοροϊδία, τι είναι κακοποίηση. Οι λέξεις πονάνε. Οι κραυγές πονάνε. Οι πράξεις πονάνε. Ευτυχώς, όμως, το Σάββατο βράδυ έξω από ένα εστιατόριο, οι λέξεις, οι φωνές και οι πράξεις προσήχθησαν. Όταν την επόμενη μέρα είδα τους συλληφθέντες με κατεβασμένα πρόσωπα να μπαίνουν στο Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης, δεν άκουσα φωνές. Η σιωπή της συνειδητοποίησης ίσως μας οδηγήσει στην επόμενη μέρα. Δεν είναι αστείο να απειλείς κάποιον γιατί κάτι επάνω του δεν σου αρέσει. Αποτελεί βία και πρέπει να καταδικαστεί. Θα μπορούσε να ήσουν εσύ. Ο φίλος σου, η φίλη σου, το παιδί σου. Να είναι Σάββατο βράδυ και να περπατάς στο κέντρο της πόλης και να θες να νιώθεις άνετα, ασφαλής. Να σας ενημερώσω ότι στην πλατεία Αριστοτέλους δεν συνάντησε η εκκεντρικότητα την συντήρηση. Συνάντησε το μίσος την ελευθερία. Βεβαίως, στο βάθος το ζηλεύουμε αυτό που ρεζιλεύουμε.

Ας μιλήσουμε βέβαια και για τον τρόπο που τα τηλεοπτικά Μέσα μίλησαν για τον γάμο των ομόφυλων. Σε ποιους έδωσαν βήμα, ποιους εξίσωσαν και ποιες ιστορίες φώτισαν. Ποιοι επιχειρηματολόγησαν. Ποιοι εξήγησαν περί τίνος πρόκειται. Ας μην κάνουμε ότι ξαφνιαζόμαστε. Όσο σε τέτοια αποτρόπαια σκηνικά υπάρχουν φωνές που αρθρώνουν το «κι εκείν@ προκαλούν», τόσο οπλίζουμε στόματα και χέρια, τόσο φουντώνουμε το μίσος. Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν είναι σεμέν που απλώνεται στα μέτρα του τηλεοπτικού δέκτη για να καλύψει τον σκοταδισμό μας. Τα ανθρώπινα δικαιώματα διδάσκονται, εκπαιδεύονται οι άνθρωποι. Και μέχρι να εκπαιδευτούν, ας τιμωρηθούν εκείνοι που τις πλατείες τις θεωρούν τσιφλίκι τους, τα δικαιώματα των ανθρώπων προαιρετική συνθήκη και την ποικιλομορφία απειλή.