Και γιατί να πηγαίνει καλά η Ελλάδα στον διαγωνισμό PISA;

Διαβάζω και ακούω τα ρεπορτάζ για την χαμηλή θέση που παίρνει η Ελλάδα στον διεθνή μαθητικό διαγωνισμό PISA και διακρίνω μια απογοήτευση που προδίδει προσδοκία για κάτι καλύτερο και ειλικρινά δεν καταλαβαίνω γιατί. Από πού προκύπτει η προσδοκία για καλύτερα αποτελέσματα των Ελλήνων μαθητών σε έναν μαθητικό διαγωνισμό; Τι είναι αυτό που κάνει κάποιον να πιστεύει ότι οι μαθητές της χώρας μπορούν συνολικά να διαπρέψουν ή έστω να διαγωνιστούν με αξιοπρέπεια στα μαθηματικά, τις φυσικές επιστήμες και την κατανόηση κειμένου;

Σχολεία στα οποία η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού προσωπικού είναι ακόμα αντικείμενο διαμάχης (το ημερολόγιο δείχνει 2023) την ώρα που το κομμάτι εκείνο των δασκάλων και των καθηγητών που αγαπάει τη δουλειά του και δεν πάσχει από ιδεολογικά κολλήματα αφήνεται να ταλαιπωρείται από ιδεοληπτικούς συνδικαλιστές, σχολεία στα οποία οι γονείς έχουν το ελεύθερο να επιβάλουν (καμιά φορά μέχρι τραμπουκισμού) τις «εκπαιδευτικές» τους απόψεις, σχολεία στα οποία η λέξη «πειθαρχία» είναι πιο άγνωστη από το περιεχόμενο μιας μαύρης τρύπας, σχολεία στα οποία ο ευκολότερος δρόμος για διάκριση είναι η χωρίς καμία απαίτηση κατανόησης αποστήθιση, σχολεία τα οποία κλείνουν για μέρες και εβδομάδες επειδή το θέλουν οι χαβαλέδες τους... τι είδους μαθητές μπορούν να βγάλουν αυτά τα σχολεία;

Όταν ολόκληρο το εκπαιδευτικό σύστημα είναι χτισμένο ως κέντρο διερχομένων από τους οποίους όσοι έχουν στόχο είναι η εισαγωγή σε μια (οποιοδήποτε, δεν έχει σημασία) ανώτατη σχολή πώς είναι δυνατόν να πετύχει κάτι περισσότερο από το να παράγει μαθητές που όχι μόνο δεν καταλαβαίνουν αλλά δεν ξέρουν και πώς να ψάξουν για να καταλάβουν. Όταν η πειθαρχία θεωρείται παλιομοδίτικη καταπίεση και όχι βασικό συστατικό της ατομικής επιτυχίας, πώς είναι δυνατόν οι μαθητές ως σύνολο να πετύχουν το οτιδήποτε;

Πολλοί ισχυρίζονται ότι όλα αυτά είναι αποτελέσματα της νοοτροπίας της «μείζονος προσπάθειας» αλλά ξεχνούν ότι το πρόβλημα δεν είναι στο να θέλεις να προσπαθείς όσο το δυνατόν λιγότερο για να πετύχεις το στόχο σου (δεν μπορώ να φανταστώ γιατί να προσπαθήσεις περισσότερο από όσο χρειάζεται) αλλά στο ότι στο ελληνικό σχολείο για να πετύχεις δεν χρειάζεται να προσπαθείς καθόλου. Οι μαθητές δεν μένουν στην ίδια τάξη, δεν αποβάλλονται από το σχολείο ακόμα κι αν είναι κανονικοί τραμπούκοι, δεν μαθαίνουν ποτέ τη σχέση ανάμεσα στην πράξη και τη συνέπεια, δεν είναι υπόλογοι σε κανέναν και για τίποτα. Έφηβοι αφημένοι στη μοίρα των ορμονών και της αμυαλιάς της ηλικίας. 

Και αν στην Ελλάδα τα πράγματα είναι τραγικά, αν είμαστε ως συνήθως οι ουραγοί της Δύσης, και στην υπόλοιπη Δύση τα πράγματα δεν αφήνουν πολλά περιθώρια αισιοδοξίας. Μπορεί η υπόλοιπη Δύση να μην έχει τα χάλια της Ελλάδας αλλά και εκεί η απέχθεια για την πειθαρχία και η ταύτιση της ελευθερίας έχουν αρχίσει να δείχνουν τα σημάδια τους. Και η Ασία καλπάζει. Και μπράβο της.