Οι ασθένειες του προσωπικού ιατρού. Υπάρχει θεραπεία;

Αρρυθμίες παρουσιάζει, για την ώρα τουλάχιστον, ο θεσμός του προσωπικού γιατρού, ένας θεσμός που στοχεύει στην πρόληψη στην κοινότητα και έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε ευρωπαϊκές χώρες. Πολίτες που σπεύδουν να εγγραφούν δεν βρίσκουν διαθέσιμο προσωπικό γιατρό, γιατί οι ιδιώτες γιατροί δεν δείχνουν μεγάλη προθυμία να συμμετάσχουν στο εγχείρημα, εκφράζοντας τις αντιρρήσεις τους στις διάφορες υποχρεώσεις που θα πρέπει να αναλάβουν. Μέχρι στιγμής έχουν εγγραφεί 3.450 γιατροί, το υπουργείο Υγείας εκτιμά ότι με επιπλέον 1.000 το πρόβλημα θα λυθεί, γι’ αυτό και «άνοιξε» την πλατφόρμα και για 10 ακόμη ειδικότητες. Επιστήμονες, ωστόσο, εκφράζουν την άποψη ότι ούτε ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να δώσει ένα ποιοτικό σύστημα. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Τι είναι ο προσωπικός γιατρός; «Πρόκειται για μια πρόσθετη δωρεάν παροχή υγείας. “Αποκτάς” έναν γιατρό- σύμβουλο για την υγεία σου, που θα γνωρίζει το ιστορικό σου, θα σε παραπέμπει για τον ενδεδειγμένο για εσένα προληπτικό έλεγχο, θα σου συστήνει τους απαραίτητους εμβολιασμούς, θα διαχειρίζεται τα τυχόν χρόνια νοσήματά σου και θα λειτουργεί ως πλοηγός σου στο σύστημα υγείας, όταν κρίνει απαραίτητο να σε παραπέμψει σε εξειδικευμένη φροντίδα, στην κοινότητα ή στο νοσοκομείο. Επίσης, είναι ο μόνος που θα έχει τη δυνατότητα να ενεργοποιήσει τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας σου και να εισάγει δεδομένα, στα οποία στη συνέχεια θα έχουν πρόσβαση όλοι οι γιατροί και σε οποιαδήποτε δομή υγείας, όταν χρειαστεί να τους επισκεφθείς. Αυτό σημαίνει ότι εάν προκύψει κάτι έκτακτο, αν χρειαστεί να εισαχθεί για παράδειγμα κάποιος στο νοσοκομείο, οι γιατροί θα έχουν άμεση πρόσβαση στον φάκελό του, με όλα τα θετικά που η πρόσβαση αυτή συνεπάγεται για την ποιότητα και την ασφάλεια της φροντίδας», λέει ο Ευάγγελος Φραγκούλης, αναπληρωτής αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ και γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ακαδημίας Οικογενειακής Ιατρικής.

Όπως επισημαίνει ο Ε. Φραγκούλης, «για το ρόλο του προσωπικού γιατρού πιο κατάλληλα εκπαιδευμένοι είναι εξ ορισμού οι γενικοί/ οικογενειακοί γιατροί και οι παθολόγοι, των οποίων η πρακτική βασίζεται στην ολιστική προσέγγιση του ασθενούς και δεν εστιάζει σε συστήματα ή όργανα του σώματος. Δυστυχώς, καθώς δεν δήλωσε συμμετοχή στο θεσμό επαρκής αριθμός γενικών/ οικογενειακών γιατρών και παθολόγων, άνοιξε από τις 13 Οκτωβρίου η πλατφόρμα και για 10 υποειδικότητες της παθολογίας».

Η διαδικασία εγγραφής στον προσωπικό γιατρό και οι δυσλειτουργίες

Η διαδικασία είναι απλή. Αφορά όλους τους άνω των 16 ετών και η εγγραφή γίνεται μέσω του gov.gr, με τους προσωπικούς κωδικούς πρόσβασης στο Taxisnet και με επιβεβαίωση του ΑΜΚΑ. Στη συνέχεια συμπληρώνετε τα προσωπικά σας στοιχεία και επιλέγετε έναν προσωπικό γιατρό από τους διαθέσιμους. Το θέμα, όμως, είναι ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι γιατροί. Ο Κωνσταντίνος Κακονίκος, εκλέκτορας στον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο, έχει φαρμακείο στον Άγιο Δημήτριο, στην οδό Αγίου Δημητρίου. Καθώς η εγγραφή στον προσωπικό γιατρό γίνεται και στα φαρμακεία, τον επισκέπτεται αρκετός κόσμος, άνθρωποι χωρίς ψηφιακές δεξιότητες, οι οποίοι δεν είναι μόνο ηλικιωμένοι, αλλά όπως λέει «δεν υπάρχει διαθεσιμότητα σε γιατρούς πουθενά στην Αττική. Τις τελευταίες 10 ημέρες μόνο μία ημέρα καταφέραμε να γράψουμε 20 ανθρώπους». Ο Κ. Κακονίκος αναφέρει ότι ο θεσμός του προσωπικού γιατρού κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, όπως έχει δείξει και η ευρωπαϊκή εμπειρία. «Φανταστείτε να πάτε στο νοσοκομείο Παρασκευή απόγευμα και να έχετε μπροστά σας άλλους 30 ανθρώπους. Εάν λειτουργούσε σωστά ο θεσμός, τα προβλήματά τους θα είχαν ήδη αντιμετωπιστεί στην κοινότητα και δεν θα χρειαζόταν να πάνε στο νοσοκομείο», λέει. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τι είναι ο προσωπικός γιατρός και σπεύδουν να γραφτούν ακολουθώντας τις εξαγγελίες και φοβούμενοι τα αντικίνητρα. Να θυμάστε, πάντως, ότι για την εγγραφή σας μέσω φαρμακείου χρειάζεται μόνο ο ΑΜΚΑ (και βεβαιωθείτε ότι είναι πιστοποιημένο το κινητό σας τηλέφωνο – αν δεν είναι, πρόκειται για διαδικασία 1-2 λεπτών σε ΚΕΠ). Για την ιστορία, για κάθε εγγραφή πολίτη στον προσωπικό γιατρό, το φαρμακείο θα εισπράξει από το κράτος 3 ευρώ.

Τα προβλήματα, λόγω της μη ανταπόκρισης των ιδιωτών γιατρών, έχει παραδεχτεί το υπουργείο Υγείας, μας λέει ο Ε. Φραγκούλης. Σύμφωνα με το υπουργείο  θα έχουν λυθεί σε 2-3 εβδομάδες και το σύστημα θα γίνει τόσο φιλικό, όσο και η πλατφόρμα ραντεβού εμβολιασμού για COVID-19. Αλλά μοιάζει πολύ δύσκολο.

Μέχρι τώρα στον προσωπικό γιατρό έχουν εγγραφεί περίπου 4.500.000 πολίτες και 3.450 γιατροί. Ο λόγος στον Ε. Φραγκούλη: « Το υπουργείο εκτιμά ότι με άλλους 1.000 γιατρούς το σύστημα θα μπορεί να δουλέψει ικανοποιητικά. Η δική μου εκτίμηση είναι ότι εάν θέλουμε να έχουμε ένα ποιοτικό σύστημα, θα πρέπει να ενταχθούν σχεδόν στο σύνολό τους οι γιατροί της πρωτοβάθμιας, γενικοί/οικογενειακοί γιατροί και παθολόγοι της κοινότητας, ιδιώτες και του δημοσίου, οι οποίοι ανέρχονται σε 6.300».

Γιατί δεν ανταποκρίνονται οι ιδιώτες γιατροί;

Να σημειωθεί ότι η συμμετοχή στον προσωπικό γιατρό είναι υποχρεωτική για όλους τους γενικούς/ οικογενειακούς γιατρούς και παθολόγους του δημοσίου, οι οποίοι εργάζονται στην κοινότητα, δηλαδή σε Κέντρα Υγείας και σε Τοπικές Μονάδες Υγείας (ΤοΜΥ). Για τους ιδιώτες γιατρούς δεν υπάρχει κάποια υποχρεωτικότητα, η συμμετοχή τους όμως δεν είναι αυτή που ίσως ανέμενε το υπουργείο Υγείας. Στους λόγους αναφέρεται η Άννα Μαστοράκου, αντιπρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου: «Ο θεσμός του προσωπικού γιατρού, παρότι ως θεσμός είναι σωστός, όπως είναι τώρα είναι ασυμβίβαστος με τη λειτουργία ενός ιδιωτικού ιατρείου. Υπάρχουν πολλές υποχρεωτικότητες στις οποίες δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε. Μπορεί ο ιδιώτης γιατρός, ανά πάσα στιγμή, να κληθεί να καλύψει κενά του ΕΣΥ, με εφημερίες και βάρδιες, κάτι που θα αποφασίζει η κατά τόπους υγειονομική περιφέρεια. Αυτό δεν είναι δυνατόν να γίνει, ένα ιατρείο έχει έξοδα και δεν γίνεται να το κλείνουμε ανάλογα με τα κενά που θα προκύπτουν στο σύστημα. Επίσης, όταν ένας γιατρός χρεωθεί με 2.000 άτομα πληθυσμό ευθύνης, δεν μπορεί να αφήσει αυτούς τους ανθρώπους για να καλύψει τα όποια κενά. Κι επίσης, δεν θα υπάρχει ωράριο. Λέει το υπουργείο ότι θα πρέπει να διαθέσουμε 35 ώρες την εβδομάδα, αλλά το λέει γενικά και αόριστα, περνώντας το μήνυμα ότι ανά πάσα στιγμή, ό,τι και αν πάθει ο ασθενής, θα απευθύνεται στον προσωπικό του γιατρό. Θα πρέπει να γίνει κατανοητό από το υπουργείο ότι ο γιατρός θα είναι αυτός που θα έχει τον έλεγχο της δουλειάς του», λέει. 

Παρένθεση: Αν με πονέσει η κοιλιά μου θα πάρω τον προσωπικό γιατρό; Ο Ε. Φραγκούλης αναφέρει ότι δεν υπάρχει πρόβλεψη για τα έκτακτα, επείγοντα περιστατικά. «Μπορώ να δω τον ασθενή μόνο με ραντεβού, εάν δηλαδή θα έχω διαθεσιμότητα. Μπορεί να πάρεις κανείς τηλέφωνο τον γιατρό, αλλά είναι στη διακριτική του ευχέρεια εάν θα δει τον ασθενή». 

Έως και 2.000 ασθενείς για κάθε προσωπικό γιατρό 

Σύμφωνα με την πρόβλεψη, κάθε προσωπικός γιατρός μπορεί να αναλαμβάνει από 850 ασθενείς, που είναι ο ελάχιστος αριθμός, έως 2.000 ασθενείς και υπάρχει αντίστοιχη δέσμευση ωρών την εβδομάδα, από 15 έως 35, για την εξυπηρέτησή τους. Πόσο εύκολο είναι ένας γιατρός να αναλάβει 2.000 ασθενείς; «Από κάπου πρέπει να γίνει η αρχή, αλλά αν θέλουμε ποιοτικές υπηρεσίες φροντίδας θα πρέπει να στοχεύουμε σε μεγέθη λίστας αρκετά χαμηλότερα, 1.500 ή και ακόμα μικρότερα. Μολονότι η διαθεσιμότητα σε ραντεβού με τον προσωπικό γιατρό αντιστοιχεί σε αυτή που είναι ζητούμενη και σε άλλα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας, αναλογούν περίπου 3 ραντεβού κατά μέσο όρο σε κάθε ασθενή το χρόνο, η διαχείριση ενός τέτοιου μεγέθους λίστας καθιστά απαραίτητη τη συνδρομή και άλλων επαγγελματιών υγείας- νοσηλευτών της κοινότητας, επισκεπτών υγείας, αλλά και διοικητικών υπαλλήλων κατά τα ευρωπαϊκά πρότυπα για να υπάρξει ποιοτική παροχή φροντίδας», λέει ο Ε. Φραγκούλης. 

Οι αμοιβές των προσωπικών γιατρών 

«Οι γιατροί του δημοσίου», σημειώνει ο αναπληρωτής αρχίατρος του ΕΔΟΕΑΠ, «πέρα από το μισθό τους που έτσι κι αλλιώς συνεχίζουν να λαμβάνουν, θα λαμβάνουν ένα έξτρα πάγιο ποσό ανά έτος για κάθε ασθενή της λίστας τους, από τον 1.500ό ασθενή και μέχρι τον 2000ό. Μεσοσταθμικά, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Υπουργείου Υγείας, ο γιατρός του δημοσίου θα μπορεί να αμείβεται με επιπλέον 10.000-15.000 ετησίως, αν έχει λίστα 2.000 ασθενών. Οι ιδιώτες γιατροί θα αμείβονται από τον πρώτο ασθενή με ένα πάγιο ποσό ανά έτος και εάν αναλάβουν 2.000 ασθενείς υπολογίζουμε πως θα λαμβάνουν περίπου 54.000 ετησίως, μεικτά πάντα, αναλαμβάνοντας οι ίδιοι κάθε έξοδο για την εύρυθμη λειτουργία του ιατρείου, π.χ. μισθοδοσία υπαλλήλου, ενοίκιο, εξοπλισμό, αναλώσιμα, λογαριασμούς ΔΕΚΟ. Δεν μπορούμε να μην αναγνωρίσουμε τη γενναία αύξηση της χρηματοδότησης, όμως πιστεύω πως θα έπρεπε η αποζημίωση να είναι ακόμα καλύτερη για να είναι ελκυστική για τους συναδέλφους και να μην απορριφθεί από την πλειοψηφία τους, θέτοντας σε κίνδυνο το κρίσιμης σημασίας για την υγεία του πληθυσμού εγχείρημα».  

ΠΕΝΤΕ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΙΣΑΡΙΘΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΥΑΓΓΕΛΟ ΦΡΑΓΚΟΥΛΗ

Ποια είναι τα κίνητρα και τα αντικίνητρα για τους πολίτες;

Η εγγραφή στον προσωπικό γιατρό δεν είναι υποχρεωτική, θα επιφέρει, όμως, αυξημένη συμμετοχή κατά 10% σε φάρμακα, εξετάσεις και νοσήλεια σε ιδιωτικά θεραπευτήρια. Το αντικίνητρο αυτό επρόκειτο να ισχύσει από 1 Οκτωβρίου, ωστόσο μετατέθηκε για την 1η Δεκεμβρίου. Και από 1ης Ιανουαρίου 2023 η συμμετοχή θα αυξηθεί στο 20%. Σε κάθε περίπτωση, το υπουργείο Υγείας έχει δεσμευτεί ότι το αντικίνητρο αυτό δεν θα ενεργοποιηθεί εάν δεν υπάρξει ένας επαρκής αριθμός γιατρών. 

Ο πολίτης επιλέγει προσωπικό γιατρό; Μπορώ να επιλέξω τον καρδιολόγο μου;

Μπορεί ο πολίτης να επιλέξει ελεύθερα ανάμεσα στους διαθέσιμους γιατρούς. Εάν ο καρδιολόγος σας είναι ένας από αυτούς, ναι, μπορείτε. Όμως, στα πλαίσια του θεσμού του προσωπικού γιατρού δεν θα λειτουργεί ως καρδιολόγος για εσάς, αλλά θα πρέπει να ανταποκρίνεται στο ρόλο και τις λειτουργίες του προσωπικού σας γιατρού, ακόμα κι αν δεν είναι κατάλληλα εκπαιδευμένος για το ρόλο αυτό. Το Υπουργείο Υγείας βέβαια έχει ανακοινώσει πως θα υπάρξει ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης των γιατρών που θα αναλάβουν το ρόλο του προσωπικού γιατρού. 

Τι θα πρέπει να έχω μαζί μου στο πρώτο ραντεβού με τον προσωπικό γιατρό; 

Καλό θα είναι να έχετε πρόσφατες εξετάσεις, εάν υπάρχουν, ιατρικές γνωματεύσεις, εξιτήρια νοσηλείων κ.λπ., για να βοηθηθεί ο γιατρός σας στο να αποκτήσει μια πρώτη εικόνα της υγείας σας, αλλά και γιατί στο πρώτο ραντεβού θα ενεργοποιηθεί και θα αρχίσει να χτίζεται ο ηλεκτρονικός φάκελος υγείας σας. Ο γιατρός θα διερευνήσει το ατομικό και οικογενειακό σας ιστορικό, τις κοινωνικές σας συνήθειες, π.χ. εάν καπνίζετε ή πίνετε, εάν έχετε αλλεργίες, εάν κάνατε κάποιο χειρουργείο, θα δει το βάρος σας, θα μετρήσει την αρτηριακή σας πίεση, ώστε να προσδιορίσει τον ενδεχόμενο κίνδυνο για διάφορα νοσήματα και να καθορίσει ποιος είναι ο ενδεδειγμένος προληπτικός έλεγχος για εσάς, να σας συστήσει τον εμβολιασμό σας εάν ανήκετε σε κάποια ευπαθή ομάδα. Θα κάνει, δηλαδή, μια αξιολόγηση της κατάστασης της υγείας σας και εάν το κρίνει απαραίτητο θα σας παραπέμψει για προληπτικές εξετάσεις ή εάν έχετε κάνει πρόσφατα, θα σας πει πότε θα πρέπει να τις επαναλάβετε.  

Ο προσωπικός γιατρός αφορά μόνον ασθενείς ή όλους;

Αφορά όλο τον πληθυσμό από 16 ετών και πάνω και θα τολμούσα να πω τους υγιείς, ίσως περισσότερο και από τους ασθενείς, καθώς η φιλοσοφία της μεταρρύθμισης μετατοπίζει το βάρος της φροντίδας από τη θεραπεία της ασθένειας προς τη διατήρηση της υγείας και την πρόληψη της ασθένειας. 

Μπορούν και οι ανασφάλιστοι να μπουν στο σύστημα;

Ναι, αλλά μπορούν να επιλέξουν μόνο γιατρό του δημοσίου. Ιδιώτη γιατρό μπορούν να επιλέξουν μόνο εάν δεν υπάρχει διαθεσιμότητα για γιατρό του δημοσίου.