Η γυναίκα στη Σκιάθο και η αναγκαστική προσγείωση της δημοσιογραφίας

Ερώτηση: Το πρόβλημα με το αεροδρόμιο της Σκιάθου, είναι γνωστό;

Απάντηση: Γνωστότατο. Εδώ και πολλά χρόνια λόγω της γειτνίασης του διαδρόμου προσγείωσης και απογείωσης με τον δρόμο, υπάρχει θέμα και μάλιστα σοβαρό.

Ερώτηση: Είναι η πρώτη φορά που τουρίστες από την Ελλάδα και από το εξωτερικό πηγαίνουν στο συγκεκριμένο σημείο του νησιού και επιδίδονται σε φασιαρόζικο και επιδεικτικό plane spotting υπό τους ήχους των τουρμπινών με τα αεροσκάφη να περνούν μερικές δεκάδες μέτρα πάνω τα κρανία τους;

Απάντηση: Φυσικά και δεν είναι η πρώτη φορά. Το συγκεκριμένο είναι τοπικό event νύχτα και μέρα, κάτι σαν έθιμο. Σαν να πηγαίνεις στο Πήλιο και να μη δοκιμάσεις τσίπουρο.

Ερώτηση: Είσαι ενήλικος, ενήλικη, γνωρίζεις τι γίνεται εκεί και τι είδους κίνδυνο αντιμετωπίζεις;

Απάντηση: Φυσικά και είσαι, φυσικά και γνωρίζεις. Αλλιώς δεν θα στεκόσουν εκεί περιμένοντας να περάσει από πάνω σου το αεροπλάνο. Και να μην το γνωρίζεις, το υποθέτεις, αν όχι σε αυτόν τον βαθμό. Με κάποιον τρόπο είσαι προετοιμασμένος ότι «κάτι» μπορεί να συμβεί. Ακόμα και από τις κινήσεις των διπλανών σου που παίρνουν θέση μάχης στηριζόμενοι καλύτεροι στα πόδια τους. Και εν πάση περιπτώσει, αεροσκάφος περνάει από πάνω σου δεν περνάει φραπεδιέρα.

Και να λοιπόν, το αεροπλάνο περνάει από πάνω σου και οι τουρμπίνες του σου δίνουν μια και φεύγεις με δύναμη μερικά μέτρα παρακάτω. Και σπας το κεφάλι σου. Δεν είναι κυνισμός, η πραγματικότητα είναι και η λειτουργία της ικανότητας εκτίμησης κινδύνου. Ικανότητα που καλλιεργεί ο άνθρωπος από τότε που βγάζει τις πάνες, ίσως και νωρίτερα, δεν ξέρω. 

Και όλη αυτή η κατάσταση σε οδηγεί εσπευσμένως –σε σοβαρό κίνδυνο όχι μόνο για την υγεία σου αλλά για την ίδια σου τη ζωή– και μετά από μια υψηλού επιπέδου κινητοποίηση με ελικόπτερο, ασθενοφόρο, τραυματιοφορείς, γιατρούς κ.λπ., σε ένα κρεβάτι Μονάδας Εντατικής Θεραπείας στο νοσοκομείο του Βόλου. Το οποίο, όσο καλό και αν είναι, όσο άξιο προσωπικό και αν έχει, δεν παύει να είναι ένα Περιφερειακό Νοσοκομείο περιορισμένων δυνατοτήτων.

Και έρχεται η ώρα της διαχείρισης όλης αυτής της ιστορίας από τα ελληνικά ΜΜΕ και από τον τρόπο με τον οποίον η ελληνική δημοσιογραφία προσεγγίζει αυτού του είδους τα θέματα. Η πρώτη σκέψη είναι να σκεφτούμε με ποιον χαρακτηρισμό θα προσφωνήσουμε το υποκείμενο της είδησης. Διότι πρωταγωνιστής σε ελληνική δημοσιογραφική ιστορία χωρίς να συνοδεύεται από κάποιον επιθετικό προσδιορισμό που να οδηγεί σε συγκεκριμένο συναισθηματικό πεδίο, δεν νοείται. Χωρίς ιδιαίτερη σκέψη υιοθετείται πάραυτα το «άτυχη γυναίκα» και η παραλλαγή «άτυχη τουρίστρια».

Αυτός ο προσδιορισμός αλλοιώνει την ουσία της είδησης, οδηγεί αυτομάτως σε παραποιημένη ιστορία. Γιατί; Γιατί το «άτυχη» σημαίνει ότι η γυναίκα αυτή, απολύτως ανυποψίαστη, δέχθηκε κάποιο χτύπημα μέσα σε μια περίεργη συγκυρία της τύχης. Ότι ουδεμία παράμετρος της είδησης περιλάμβανε και τις πιθανές δικές της ευθύνες, έστω και υπό τη μορφή υπαινιγμού. Έστω και με τη λογική της ίσης απόστασης τύπου «ναι, είναι μεγάλο και επικίνδυνο πρόβλημα η θέση του αεροδρομίου, δίπλα στον δρόμο αλλά τα πλάνα έδειχναν τη συγκεκριμένη γυναίκα όχι να περνά τυχαία αλλά να έχει πάρει θέση και να περιμένει το αεροσκάφος να περάσει από πάνω της».

Η συναισθηματική δημοσιογραφία που δοξάζεται με ιδιαίτερο τρόπο στα μέρη μας, εκτός από την λεκτική αστοχία –π.χ. «άτυχο θύμα» λες και υπάρχει τυχερό θύμα– αποτελεί την πρωτόγονη μορφή των clickbait τεχνικών στην πλειονότητα των σημερινών newsroom των sites. Τα οποία παρά τις μοντέρνες ορολογίες που μετέρχονται, δεν κάνουν τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από την ψηφιοποίηση του συναισθήματος με crossmedia τεχνικές, με μορφή που αλλάζει ανάλογα με την πλατφόρμα. Αλλιώς στο newsroom, αλλιώς στο Facebook του site, αλλιώς στο Twitter. Κοινός παρονομαστής, όμως, η κουτσή, η λειψή είδηση.

«Η γυναίκα στη Σκιάθο τραυματίστηκε όταν πέρασε από πάνω της το αεροσκάφος την ώρα που η ίδια το περίμενε να προσγειωθεί σε ένα εξαιρετικά επικίνδυνο σημείο όπου ο δρόμος είναι δίπλα στον διάδρομο προσγείωσης. Το ίδιο κάνουν καθημερινά και πολλοί άλλοι που περιμένουν στο ίδιο σημείο είτε από περιέργεια είτε από άγνοια κινδύνου είτε για τις ανάγκες του λογαριασμού τους στο Instagram με τα κινητά τους έτοιμα να απαθανατίσουν την τόσο στενή επαφή τους με τα αεροσκάφη». Αυτή είναι η είδηση και σε κάθε περίπτωση η γυναίκα –να αναρρώσει και να γίνει γρήγορα καλά– αλλά δεν ήταν «άτυχη». Άλλωστε, κανείς όταν μπαίνει πιωμένος στο αυτοκίνητό του για να οδηγήσει δεν περιμένει ότι μπορεί να κάνει κακό είτε σε κάποιον άλλον είτε στον εαυτό του. Η γυναίκα έπιασε αυτήν την τόσο περίεργη εποχή μια θέση στη ΜΕΘ του νοσοκομείου. Αν η δημοσιογραφική οπτική δεν ήταν συναισθηματική αλλά βάσει της κοινής λογικής, πιθανώς να έβρισκε κοινά σημεία όσον αφορά τη νοοτροπία και τον τρόπο σκέψης με τους αντιεμβολιαστές. Υπερβολή θα πείτε και με το δίκιο σας. Αλλά καλό θα ήταν η ελληνική τηλεοπτική και διαδικτυακή δημοσιογραφία να προσπαθήσει να κάνει τη δική της προσγείωση. Μια προσγείωση που πρέπει να είναι αναγκαστική…