Αύξηση 6,5% παρουσίασαν οι αυτοκτονίες στην Ελλάδα το 2012 σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής. Οι θάνατοι από αυτοκτονίες ανήλθαν σε 508 έναντι 477 αυτοκτονιών το 2011 και 377 το 2010. Γενικότερα, εκτιμάται ότι στην πραγματικότητα οι αυτοκτονίες είναι πολύ περισσότερες αυτών που καταγράφονται, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία για τις μη θανατηφόρες απόπειρες. Σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση ΚΛΙΜΑΚΑ οι μη θανατηφόρες απόπειρες εκτιμάται ότι είναι 15 – 20 φορές περισσότερες των καταγεγραμμένων αυτοκτονιών. Επισημαίνεται ότι παγκοσμίως είναι δεδομένη η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών, γεγονός το οποίο ισχύει σαφώς εντονότερα στη χώρα, λόγω των πολιτισμικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων. «Η υποκαταγραφή αποδίδεται είτε στη δυσκολία να εξακριβωθεί ότι όντως υπήρχε αυτοκτονική πρόθεση (όπως στην περίπτωση ενός ατυχήματος), είτε σε κοινωνικούς, θρησκευτικούς και άλλους λόγους. Είναι γεγονός, λοιπόν, ότι οι θάνατοι από αυτοκτονία είναι πολύ περισσότεροι από τους επίσημα καταγεγραμμένους. Αντίστοιχα, η Βάση Δεδομένων για την Καταγραφή Αυτοκτονιών του Δικτύου πληροφόρησης της ΚΛΙΜΑΚΑ αποτυπώνει αυξητικές τάσεις και για το έτος 2013 (όπως αντίστοιχα έχει αποτυπώσει για το έτος 2012)», αναφέρει η οργάνωση σε ανακοίνωσή της.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ έχει αναπτύξει ένα διευρυμένο δίκτυο πληροφόρησης (έντυπος και ηλεκτρονικός Τύπος, ΜΜΕ, συγγενείς αυτοχείρων, δίκτυο εθελοντών, κλήσεις στο 1018, γραφεία κηδειών, ιατροδικαστικές υπηρεσίες, καταστήματα κράτησης κ.λπ.), γεγονός το οποίο επιτρέπει στο επιστημονικό προσωπικό την πληρέστερη γνώση της έκτασης του προβλήματος.
Τι θα μπορούσε να αλλάξει
Η περαιτέρω ανάπτυξη των διαδικασιών καταγραφής και αποτύπωσης των αυτοκτονιών θα μπορούσε να αποφέρει πολλαπλά οφέλη μεταξύ των οποίων:
Φορέας Ανάπτυξης Ανθρώπινου και Κοινωνικού Κεφαλαίου, Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας & Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018.
Σύγχρονη αποτύπωση των δεικτών σε εθνικό επίπεδο και ανίχνευση των γεωγραφικών περιοχών όπου οι δείκτες θανάτων από αυτοκτονία εμφανίζουν αυξητική τάση με σκοπό την άμεση εφαρμογή προληπτικών παρεμβάσεων.
Ανίχνευση αναδυόμενων συστάδων(clusters) αυτοκτονιών (μια περιοδική αύξηση των αυτοκτονιών σε μια συγκεκριμένη περιοχή) για την εφαρμογή παρεμβάσεων που θα στοχεύουν στον περιορισμό τους. Η παράμετρος αυτή σχετίζεται επίσης με την σε τοπικό επίπεδο διερεύνηση του προφίλ των ομάδων που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για αυτοκτονία. Το προφίλ των ομάδων αυτών διαφοροποιείται ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή.
Διευκόλυνση της πρόσβασης σε υπηρεσίες υποστήριξης για τα άτομα που έχουν χάσει κάποιον δικό τους από αυτοκτονία. Έχει βρεθεί ότι μία αυτοκτονία επηρεάζει άμεσα τουλάχιστον 15-20 άτομα και ότι τα άτομα αυτά ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου για αυτοκτονία.
Διενέργεια ψυχολογικών αυτοψιών για την καλύτερη κατανόηση των αιτιών της αυτοκτονίας και την αντίστοιχη ανάπτυξη προληπτικών παρεμβάσεων. Επιπρόσθετα, η αποτύπωση των αυτοκτονιών θα πρέπει να περιλαμβάνει αριθμητικά δεδομένα και για τους αδιευκρίνιστους θανάτους, καθότι ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι μπορεί να περιέχουν «κρυμμένα» περιστατικά αυτοκτονιών (στην βιβλιογραφία η υπόθεση αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι ο αριθμός των θανάτων από αυτοκτονία είναι αντιστρόφως ανάλογος του αριθμού των θανάτων από αδιευκρίνιστα αίτια).
Διάφορες μελέτες αναφέρουν ότι στην επίσημη καταγραφή των αυτοκτονιών υπάρχει μια υποτίμηση της τάξης του 20% το οποίο κωδικοποιείται ως θάνατος από αδιευκρίνιστα αίτια. Επιπλέον, για την καταχώρηση όλων των απαραίτητων πληροφοριών σε μια βάση καταγραφής δεδομένων και την ανάπτυξη στοχευμένων προγραμμάτων πρόληψης μπορεί και πρέπει να αξιοποιείται μια ποικιλία πηγών πληροφόρησης όπως είναι οι ιατροδικαστικές εκθέσεις, οι συνεντεύξεις με τα μέλη της οικογένειας, οι συνεντεύξεις με τους ιατρούς που παρακολουθούσαν τον αυτόχειρα κ.ά.
14°
